Identität und Ausgrenzung in der Schule: Diskursanalytische Untersuchungen

Informationen zur Lehrveranstaltung
TitelΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΛΟΓΟΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ - ΕΜΒΑΘΥΝΣΗ / Identität und Ausgrenzung in der Schule: Diskursanalytische Untersuchungen
Titel in DeutschIdentität und Ausgrenzung in der Schule: Diskursanalytische Untersuchungen
CodeΑΚ0225-ΕΜ
FakultätPhilosophische
AbteilungDeutsche Sprache und Philologie
Cycle / Level1. Grund- und Hauptstudiengang
SemesterWinter/Sommer
CommonJa
StatusAktiv
Course ID600014259

Studienplan: PPS Tmīmatos Germanikīs Glṓssas kai Filologías (2020-sīmera)

Registered students: 42
FachrichtungForm des KursbesuchsSemesterJahrECTS
KORMOSEPILEGOMENA EIDIKEUSĪSWinter/Spring-3

Informationen zur Veranstaltung
Akademisches Jahr2020 – 2021
KurslehrdauerWinter
Faculty Instructors
Class ID
600166011
Veranstaltungstyp
  • Persönliche Anwesenheit
Elektronischer Zugang zu Unterrichtsmaterialien
Sprache
  • Griechisch (Lehre, Prüfung)
  • Deutsch (Lehre, Prüfung)
Prerequisites
Required Courses
  • ΓΛΩ402 Linguistik IV: Κommunikation und Sprache: Semantische, pragmatische, psychologische Aspekte und das Beispiel der Kommunikation in der Schule
Learning Outcomes
Erwerb von wissenschaftlichen Kenntnissen in Bezug auf: • theoretische Ansätze zur Analyse von Identität, Kommunikation und sozialen Beziehungen in der Schule, z.B. systemische Psychotherapie, reflexive Praxis, • philosophische, soziologische, psychologische Ansätze zum zeitgenössischen Individuum (vgl. Leistungssubjekt, Müdigkeitsgesellschaft, Transparenzgesellschaft, Autismus, Depression, Hyperaktivität) • die (multi-, inter-, trans-) kulturelle Erziehung, • die (Kritische) Diskursanalyse, • die integrative Metaphernanalyse in argumentativen Kontexten, • Charakteristika der Textsorte (populär)wissenschaftlicher multimodaler Text zu Fragen der Ausgrenzung und der sozialen Beziehungen in der Erziehung, z.B. Sündenbock, ADHS, Lernschwierigkeiten Aufbau der Fähigkeit zur (kritischen) Diskursanalyse von (populär)wissenschaftlichen multimodalen Texten. Förderung der sprachlichen / kulturellen / sozialen Bewusstheit zur Ausgrenzung in Schule und Gesellschaft.
Allgemeine Kompetenzen
  • Anwendung des Wissens in der Praxis
  • Recherche, Analyse und Verarbeitung von Daten und Informationen mittels der Verwendung technologischer Medien
  • Anpassung an neue Situationen
  • Entscheidungsfähigkeit
  • Autonomes Arbeiten
  • Gruppenarbeit
  • Arbeit in einem multidisziplinären Umfeld
  • Produktion von neuen Forschungsideen
  • Respektieren von Vielfalt und Multikulturalität
  • Soziale, berufliche und ethische Verantwortung und Sensibilität gegenüber Geschlechterfragen
  • Kritik und Selbstkritik
  • Förderung des freien, kreativen und induktiven Denkens
Course Content (Syllabus)
Identität und Ausgrenzung in der Schule: Diskursanalytische Untersuchungen Wie wirken die aktuellen sozialen und wissenschaftlichen Entwicklungen auf die Gestaltung der Kommunikation, der sozialen Beziehungen und somit der Identität von Lehrenden und Lernenden in der Schule? Wie können Lehrende zur Bewältigung der Ausgrenzungsprobleme beitragen? Ziel des Seminars ist die Bereicherung der wissenschaftlichen Kenntnisse der StudentInnen sowie die Herausbildung ihrer sprachlichen / kulturellen Bewusstheit und die Förderung ihrer Fähigkeit zur Reflexion und Kommunikation in multikulturellen Kontexten. Im Seminar werden im theoretischen Rahmen der (Kritischen) Diskursanalyse griechische und deutsche wissenschaftliche Texte die aus soziolinguistischer, psychologischer, pädagogischer und reflexiver Perspektive Themen zur (multi-, inter-, trans-) kulturellen Erziehung und Ausgrenzung in der Schule untersuchen.
Schlüsselwörter
Identität und Ausgrenzung im schulischen Kontext, interdisziplinäre Perspektiven, (multi-, inter-, trans-) kulturelle Erziehung, systemische Psychotherapie, reflexive Praxis, sprachliche / kulturelle / soziale Bewusstheit, (Kritische) Diskursanalyse, Metapher, Argumentation.
Lehrmaterialien
  • Buch
  • Skript
  • Audio
  • Multimedia-Materialien
  • Interaktive Übungen
Einsatz von Informations- und Kommunikationstechnologie
IKT-Nutzung
  • Einsatz von IKT in der Lehre
  • Einsatz von IKT in der Bewertung der Studierenden
Unterrichtsorganisation
ActivitiesArbeitsbelastungECTSEinzelarbeitGruppenarbeitErasmus
Vorlesungen502
Rezeption/ Analyse von Texten301.2
Interaktiver Unterricht im Rechenzentrum 200.8
Bildungsbesuch und Teilnahme an Tagungen/ Seminaren/ Veranstaltungen100.4
Erstellen einer Arbeit / v. Arbeiten401.6
Total1506
Empfohlene Bibliographie
zum Kurs (Eudoxos)
Κωτσάκης, Δ. & Ε. Μουρελή & Ι. Μπίμπου & Ε. Μπουτουλούση & Χ. Αλεξανδρή & Ε. Γκέσογλου & Κ. Καραμανώλη & Α. Καρπούζα & Ε. Σπανοπούλου 2010. Αναστοχαστική Πράξη. Ο αποκλεισμός στο σχολείο. Αθήνα: Νήσος.
Weitere Bibliographie
Βασική βιβλιογραφία για μελέτη και τις εργασίες Αμπατζόγλου, Γ. 2001. «Μαθησιακές δυσκολίες και σχολική αποτυχία» [Ζ1] Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός http://www.greek-language.gr/greekLang/studies/guide/thema_g1/index.html Αμπατζόγλου, Γ. 2001. «Παθολογία της γλώσσας» [Ζ2] Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός http://www.greek-language.gr/greekLang/studies/guide/thema_g2/index.html Αμπατζόγλου, Γ. & Γ. Τζιαρός 2001. «Λογοθεραπεία- Λογοπεδική» [Ζ3] Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός http://www.greek-language.gr/greekLang/studies/guide/thema_g3/index.html Αυδή, Ε. & E. Γεωργάκα 2009. «Η συμβολή της ανάλυσης λόγου στη μελέτη της ψυχοθεραπείας» Μ. Πουρκός & Μ. Δαφέρμος (Επιμ.) Ποιοτικές Μέθοδοι Έρευνας στην Ψυχολογία και την Εκπαίδευση: Επιστημολογικά, Μεθοδολογικά και Ηθικά Ζητήματα. Τόμος Β., Αθήνα: Εκδόσεις Τόπος, 295-318. Αυδή, Ε. & Ε. Μουρελή 2002. «Ο εγκλωβισμός στο ρόλο του «κακού» και του «άριστου» μαθητή». Α. Αυδή & Α. Χρυσαφίδου (επιμ.) Ανακαλύπτοντας τον πλούτο της διαφορετικότητας μέσω της τέχνης. Θεσσαλονίκη: Πήγασος, 110-122. Brünner, G. & E. Gülich (Hgg.) Krankheit verstehen. BSLL 18.Bielefeld: Aisthesis. Buttny, R. & S. Kellog Rath 2007. “Discursive practices in talking problems during a school-family meeting.” Herburn, A. & S. Wiggins (Hrsg.) Discursive Research in Practice. New Approaches to Psychology and Interaction. New York: Cambridge University Press, 247-262. Butulussi, E. 2007. „Zur Herausbildung kultureller Bewusstheit in der Germanistik am Beispiel Griechenland“. Jahrbuch Deutsch als Fremdsprache, 32, 113-125. Butulussi, E. 2011. „Kritische Diskurs- und Wortschatzanalyse in der griechischen Germanistik: Multikulturell, multimedial, multidisziplinär.“ (http://www.gs.uoa.gr/fileadmin/gs.uoa.gr/uploads/synedria/Schnittstellen_Linguistik_und_Didaktik_2009.pdf), 44-57. Γιαννουλάκη, Χ. 2014. Κίνηση, επικοινωνία και σχέσεις στη σχολική τάξη: η διάγνωση της ΔΕΠ-Υ και προτάσεις παρέμβασης για το μάθημα της Γερμανικής ως Ξένης Γλώσσας. Διπλωματική εργασία του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας (ΑΠΘ). (Συμβουλευτική επιτροπή: Ε. Μπουτουλούση, Ρ. Σιδηροπούλου, Ο. Παπαδοπούλου). Dowling, E. & E. Osborne (επιμ.) 2001. Η οικογένεια και το σχολείο. Μια συστημική προσέγγιση από κοινού σε παιδιά με προβλήματα. Αθήνα: Gutenberg. Edwards, D. & J. Potter 1992. Discursive Psychology. London: Sage. Ehlich, K. 1990. „Zur Struktur der psychoanalytischen "Deutung"“. Ehlich, K. & Α. Koerfer u.a. (Hrsg.) Medizinische und therapeutische Kommunikation. Diskursanalytische Untersuchungen. Opladen: Westdt. Verl., 210–227. Finck, Iris, Svantie Ohder (Red.) 2001. LernWelten. Schulische und Pädagogische Förderung in den Berliner Schul-/ Hortgruppen für Schüllerinnen und Schüler mit Autismus. Hg. “Hilfe für das autistische Kind”. Vereinigung zur Förderung autistischer Menschen. Regionalverband Berlin e.V. Goffmann, E. 2006. Η παρουσίαση του εαυτού στην καθημερινή ζωή. Αθήνα: Εκδ. Αλεξάνδρεια. Jollife, Th. 1992. «Aυτισμός: Μια προσωπική μαρτυρία» Επικοινωνία: Περιοδικό του Εθνικού Συλλόγου για τον Αυτισμό της Αγγλίας, 26 (3). Θεοδωροπούλου, Μ. 2004. «Βίωμα, συναίσθημα και μεταφορά.» Εκ των υστέρων. 11:141-160. Θεοδωροπούλου, Μ. 2004. Στα γλωσσικά μονοπάτια του φόβου. Ψυχισμός και γλώσσα. Αθήνα: Νήσος. Θεοδωροπούλου, Μ. 2008. «Έφυγε…: Η μεταφορά ενός αμετάκλητου (;) αποχωρισμού» Θεοδωροπούλου Μ. (επιμ.) Θέρμη και φως. Αφιερωματικός τόμος στη μνήμη του Α.-Φ. Χριστίδη, Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 169-182. Θεοδωροπούλου, Μ. 2012. «Μεταφορά: ένας ευλύγιστος μηχανισμός;» Ευδοκιμίδης & Κ. Πόταγας (επιμ.) Λόγος και νόηση: Συζητήσεις για τον λόγο στο Αιγινήτειο. Αθήνα: Συνάψεις, 172-183. Μετάλογος 2010. Σχολεία, εκπαίδευση και συστημικές ιδέες. Συστημικές προσεγγίσεις και ψυχοθεραπεία. Συστημική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος. Τεύχος 18. Θεσσαλονίκη: Grapholine. Μουρελή, E. 2010. «H Oμάδα της αναστοχαστικής πράξης: Παραδείγματα». Κωτσάκης, Δ. κ.ά. Αναστοχαστική Πράξη. Ο αποκλεισμός στο σχολείο. Αθήνα: Νήσος, 19-45. Mπίκος, Κ. 2004. Αλληλεπίδραση και κοινωνικές σχέσεις στη σχολική τάξη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Μπίμπου, I. 2010. «Ψυχολογία και Σχολείο». Κωτσάκης, Δ. κ.ά. Αναστοχαστική Πράξη. Ο αποκλεισμός στο σχολείο. Αθήνα: Νήσος, 307-383. Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν 2015. Κοινωνία της κόπωσης. Αθήνα: Οpera. Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν 2015. Κοινωνία της διαφάνειας. Αθήνα: Οpera. Mπουτουλούση, Ε. 2008. «Μεταφορά και επιχειρηματολογία στον λόγο της πολυπολιτισμικότητας». Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα, Πρακτικά της 28ης Ετήσιας Συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., 21-22 Απριλίου, 2007: Γλώσσα και κοινωνία, 279-292. Mπουτουλούση, Ε. 2010α. «Ανοιχτός διάλογος και εκπαίδευση». Μετάλογος 18. Συστημικές προσεγγίσεις και ψυχοθεραπεία. Συστημική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος, 118-130. Mπουτουλούση, Ε. 2010β. «Κοινωνικός αποκλεισμός και σχολείο». Κωτσάκης, Δ. κ.ά. (2010). Αναστοχαστική Πράξη. Ο αποκλεισμός στο σχολείο. Αθήνα: Νήσος, 255-306. Mπουτουλούση, Ε. 2013. «Eπικοινωνία και σχέσεις στο μάθημα της Γερμανικής ως Ξένης Γλώσσας στο ελληνικό σχολείο: Προβλήματα και διεπιστημονικές προσεγγίσεις στον λόγο μιας ομάδας αναστοχαστικής πράξης για τη στήριξη εκπαιδευτικών». Πρακτικά Ημερίδας Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ: Διεπαφές ανάμεσα στη Γλωσσολογία και τη Διδακτική των γλωσσών: Η Γερμανική ως Ξένη Γλώσσα στην ελληνική εκπαίδευση. Αθήνα, 20.4.2013 [105-124: http://www.gs.uoa.gr/fileadmin/gs.uoa.gr/uploads/synedria/SLSD2013.pdf] Παπαδόπουλος, Μ. 2017. Η Αυτοκτονία της ψυχιατρικής. Αθήνα: Νήσος. Scarvaglieri, C. 2013. Nichts anderes als ein Austausch von Worten. Sprachliches Handeln in der Psychotherapie. Berlin/ Boston: De Gruyter. Σόντακ, Σ. 1993. Η νόσος ως μεταφορά. Το AIDS και οι μεταφορές του. Αθήνα: Ύψιλον. Σπανοπούλου, Ε. 2010. «Φανεροί και αφανείς συμμέτοχοι στα γεγονότα της τάξης.» Κωτσάκης, Δ. κ.ά. 2010. Αναστοχαστική Πράξη. Ο αποκλεισμός στο σχολείο. Αθήνα: Νήσος, 395-398. Στάμου, Α. 2014. «Η κριτική ανάλυση λόγου: Μελετώντας τον ιδεολογικό ρόλο της γλώσσας» Γεωργαλίδου, Μ. & Μ. Σηφιανού & Β. Τσάκωνα (επιμ.) Ανάλυση Λόγου. Θεωρία και εφαρμογές. Αθήνα: Νήσος, 149-187. Ταταρούδη, Αργυρώ 2014. Επικοινωνιακές και κοινωνικές σχέσεις στο μάθημα της Γερμανικής ως Ξένης Γλώσσας: Προσεγγίσεις Αναστοχαστικής Πράξης. Διπλωματική εργασία του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας (ΑΠΘ). (Συμβουλευτική επιτροπή: Ε. Μπουτουλούση, Ο.-Χ. Παπαδοπούλου, Ι. Μπίμπου). Χριστίδης, Α.Φ. 1999. «Όψεις της μεταφοράς». Δ. Κατή & Μ. Κονδύλη & Κ. Νικηφορίδου (επιμ.). Γλώσσα και νόηση. Επιστημονικές και φιλοσοφικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 197-206. Watzlawick, P. & J. Beavin-Bavelas & D. Jackson 1985. Menschliche Kommunikation. Formen, Störungen, Paradoxien. (7. Aufl.) Bern, Stuttgart, Wien: Hans Huber Verlag. Watzlawick, P. & J. Beavin-Bavelas & D. Jackson 2005. Ανθρώπινη Επικοινωνία και οι επιδράσεις της στη συμπεριφορά. (Χαραλαμπάκη, Κ. επιστ. επιμ.) Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Wodak, R. 1981. “How do I put my problem? Problem presentation in therapy and interview.” Text 1(2), 191-213. Wodak, R. 1996. Disorders of Discourse. London, New York: Longman. Wodak-Leodolter, R. 1980. „Problemdarstellungen in gruppentherapeutischen Situationen.“ Ehlich, K. (Hg.) Erzählen im Alltag. Frankfurt M: Suhrkamp, 179-208.
Last Update
29-10-2020