Προγράμματα Σπουδών και σχολικό βιβλίο
| Τίτλος | Προγράμματα Σπουδών και σχολικό βιβλίο / Cirriculum and School textbook |
| Κωδικός | ΠΕ502 |
| Σχολή | Φιλοσοφική |
| Τμήμα | Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής |
| Κύκλος / Επίπεδο | 2ος / Μεταπτυχιακό |
| Περίοδος Διδασκαλίας | Χειμερινή/Εαρινή |
| Υπεύθυνος/η | Κυριάκος Μπονίδης |
| Κοινό | Όχι |
| Κατάσταση | Ενεργό |
| Course ID | 600003484 |
Πρόγραμμα Σπουδών: Παιδαγωγική επιστήμη 2016
Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 7
| Κατεύθυνση | Τύπος Παρακολούθησης | Εξάμηνο | Έτος | ECTS |
|---|---|---|---|---|
| Παιδαγωγική του Σχολείου | Υποχρεωτικό | 2 | 1 | 10 |
| Τίτλος | Προγράμματα Σπουδών και σχολικό βιβλίο |
| Ακαδημαϊκό Έτος | 2016 – 2017 |
| Περίοδος Τάξης | Εαρινή |
| Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ |
|
| Ώρες Εβδομαδιαία | 2 |
| Ώρες Συνολικά | 26 |
| Class ID | 600032673
|
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
- Επιστημονικής Περιοχής
- Ανάπτυξης Δεξιοτήτων
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
- e-Οδηγός Σπουδών https://qa.auth.gr/el/class/1/600032673
- Στον ιστοχώρο του Τμήματος: www.edlit.auth.gr
- eLearning (Moodle):
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές
προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
- Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
- Αγγλικά (Εξέταση)
Προαπαιτήσεις
Γενικές Προαπαιτήσεις
Μαθήματα υπόβαθρου του Π.Π.Σ.
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Σκοπός του σεμιναρίου είναι να εμβαθύνουν οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες στη θεωρία, στην έρευνα και στην αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών και του σχολικού βιβλίου και, αφετέρου, να εφαρμόσουν τις κυριότερες σχετικές ερευνητικές τεχνικές και τα κριτήρια αξιολόγησής τους, καθώς και να παραγάγουν σχετικό υλικό.
Γνώσεις
Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες θα καταστούν ικανοί και ικανές:
-να γνωρίζουν τη θεωρία του προγράμματος σκοπών-στόχων και του ενιαιοποιημένου προγράμματος
-να αντιλαμβάνονται τη σχέση των διαφορετικών μοντέλων προγραμμάτων σπουδών με τις φιλοσοφίες της αγωγής, τις εκπαιδευτικές θεωρίες, τις θεωρίες μάθησης και το εκάστοτε ιστορικό πλαίσιο
-να αξιολογούν το πρόγραμμα σκοπών-στόχων και το ενιαιοποιημένο πρόγραμμα
-να γνωρίζουν και θα χρησιμοποιούν κατά την έρευνα προγραμμάτων σπουδών σχετικά κριτήρια αξιολόγησης και ερευνητικές μεθόδους.
-να γνωρίζουν τη διαδικασία ανάπτυξης ενός προγράμματος σπουδών από τον ίδιο τον εκπαιδευτικό ή την ίδια την εκπαιδευτικό και τους μαθητές και τις μαθήτριές του μέσα από την έρευνα δράσης
-να κατανοούν τη σχέση προγράμματος σπουδών και σχολικού βιβλίου
-να αναγνωρίζουν τα δομικά στοιχεία του σχολικού βιβλίου
-να γνωρίζουν τα πεδία και τις κατευθύνσεις της έρευνας των σχολικών βιβλίων.
-να συγκρίνουν την έρευνα των σχολικών βιβλίων με την αξιολόγηση και την αξιολογική έρευνά τους
-να διακρίνουν τις ερευνητικές τεχνικές και μεθόδους της έρευνας των σχολικών βιβλίων που χρησιμοποιούνται και κατά την αξιολόγησή τους
-να γνωρίζουν τη διαδικασία της αξιολόγησης των σχολικών βιβλίων
-να κατανοούν το μοντέλο της διαρκούς, εσωτερικής και εξωτερικής, αξιολόγησης των σχολικών βιβλίων
-να γνωρίζουν τα “κριτήρια αξιολόγησης” των σχολικών βιβλίων
Γενικές δεξιότητες
Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες θα καταστούν ικανοί και ικανές:
-να αναζητούν πληροφορίες στο διαδίκτυο για την ιστορία, τη λειτουργία και τη δράση του ερευνητικών κέντρων και ινστιτούτων που δραστηριοποιούνται στο τομέα των προγραμμάτων σπουδών και των σχολικών βιβλίων
-να αναπτύσσουν και θα αξιολογούν προγράμματα σκοπών και στόχων, διεπιστημονικά προγράμματα, θεματοκεντρικά/διαθεματικά προγράμματα επί χάρτου και στην πράξη
-να σχεδιάζουν και να εκτελούν μία έρευνα με αντικείμενο το πρόγραμμα σπουδών ή το σχολικό βιβλίο
-να χρησιμοποιούν τις ερευνητικές μεθόδους και τις τεχνικές της έρευνας των προγραμμάτων σπουδών και των σχολικών βιβλίων στα επιμέρους πεδία της (την ιστορική-ερμηνευτική μέθοδοι, τη συνέντευξη και τις ομάδες συζήτησης, το ερωτηματολόγιο, την παρατήρηση, την ανάλυση περιεχομένου, ποσοτική και ποιοτική, την κριτική ερμηνευτική, την κριτική ανάλυση λόγου, τη “γραμματική του οπτικού σχεδιασμού”, την έρευνα δράσης)
-να χρησιμοποιούν τα “κριτήρια αξιολόγησης” στα μεθοδολογικά τους εργαλεία κατά την έρευνα αξιολόγησης
-να συγγράφουν την τελική έκθεση της έρευνάς τους, βάσει των αρχών της μεθοδολογίας της παιδαγωγικής έρευνας και της επιστημονικής τεχνογραφίας.
Γενικές Ικανότητες
Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες θα καταστούν ικανοί και ικανές:
-να αξιολογούν τις πολιτικές-ιδεολογικές παραμέτρους των προγραμμάτων σπουδών και του σχολικού βιβλίου
-να αξιολογούν τις λειτουργίες του σχολικού βιβλίου στην εκπαιδευτική διαδικασία
-να αξιολογούν το ρόλο του σχολικού βιβλίου στη διαμόρφωση της υποκειμενικότητας των μαθητών/τριών (εθνική ταυτότητα, έμφυλη ταυτότητα, κ.λπ., ιδεολογική κατήχηση, μέσο άσκησης πολιτισμικής βίας, στάσεις απέναντι σε άλλους λαούς, εικόνα του ‘άλλου’, στερεότυπα φύλου, οικολογική παιδεία κ.λπ).
-να αποτιμούν το ρόλο των διεθνών οργανισμών στη μελέτη και έρευνα των σχολικών βιβλίων
-να επιλέγουν τις κατάλληλες ερευνητικές μεθόδους για την έρευνα σχολικών βιβλίων ανάλογα με το ερευνητικό τους σχέδιο και να αιτιολογούν την επιλογή τους
-να αξιολογούν μια έρευνα σχολικών βιβλίων
-να αξιολογούν τη διαδικασία της αξιολόγησης των σχολικών βιβλίων
-να αξιολογούν τη χρήση του σχολικού βιβλίου, έντυπου και «ηλεκτρονικού» στην κοινωνία της πληροφορίας.
Γενικές Ικανότητες
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Λήψη αποφάσεων
- Αυτόνομη εργασία
- Ομαδική εργασία
- Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Κατά την ανάπτυξή του οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες:
Α. στη θεωρητική ενότητα, αναλύουν τη σχετική βιβλιογραφία αναφορικά με τα θεωρητικά ερείσματα, τις ιδεολογίες και τα μοντέλα σχεδιασμού των προγραμμάτων σπουδών και τη θεωρία και την έρευνα του σχολικού βιβλίου.
Β. στην ενότητα της εφαρμογής αναλαμβάνουν την ανάπτυξη προγραμμάτων σπουδών (προγραμμάτων «σκοπών και στόχων», εποικοδομητικών και κριτικών προγραμμάτων, «διεπιστημονικών» και «διαθεματικών»).
Γ. στην ερευνητική ενότητα καταγράφουν τη σχετική δραστηριότητα Ινστιτούτων και ερευνητικών κέντρων διεθνώς και ασκούνται στη χρήση ερευνητικών τεχνικών και μεθόδων ανάλυσης της «συστηματικής» και της «αξιολογικής» έρευνας των προγραμμάτων σπουδών και των σχολικών βιβλίων, διεξάγοντας πιλοτικές έρευνες σε ποικίλα πεδία (έρευνα της διαδικασίας παραγωγής και εισαγωγής τους στην εκπαίδευση, έρευνά τους ως «προϊόντων», έρευνα του τρόπου χρήσης τους και της άποψης των ομάδων αποδοχής).
1. Θεωρητικά ερείσματα, ιδεολογίες και μοντέλα σχεδιασμού των προγραμμάτων σπουδών με έμφαση στο πρόγραμμα «σκοπών και στόχων», στο εποικοδομητικό και στο κριτικό πρόγραμμα διαδικασίας.
2. Θεωρία του ενιαιοποιημένου προγράμματος σπουδών, διεπιστημονικού και «θεματοκεντρικού/διαθεματικού.
3. Ιστορία, ρόλος, χαρακτηριστικά και λειτουργίες του σχολικού βιβλίου. Εκπαιδευτικός, μαθητής/τρια-πρόγραμμα σπουδών και σχολικό βιβλίο.
4. Η διαδικασία ανάπτυξης των προγραμμάτων σπουδών «σκοπών και στόχων» και των προγραμμάτων διαδικασίας.
5. Η συγγραφή και οι «πολιτικές» των βιβλίων διεθνώς. Η εισαγωγή των προγραμμάτων σπουδών και των βιβλίων στη σχολική πράξη.
6. Το «ηλεκτρονικό» σχολικό βιβλίο.
7. Η χρήση του προγράμματος σπουδών και του σχολικού βιβλίου.
8. Η ανάπτυξη προγραμμάτων διαδικασίας σε επίπεδο σχολικής μονάδας και τάξης και η παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού από τον/την εκπαιδευτικό και τους/τις μαθητές/τριες. Διαδικασίες παραγωγής εκπαιδευτικού υλικού.
9. Σύντομο ιστορικό της έρευνας των σχολικών βιβλίων, «συστηματικής» και αξιολογικής. Στόχοι και (ιδεολογικές) κατευθύνσεις της σχετικής έρευνας.
10. Πεδία έρευνας και ερευνητική διαδικασία: η έρευνα της διαδικασίας παραγωγής και της εισαγωγής των προγραμμάτων σπουδών και των σχολικών βιβλίων στην εκπαίδευση, η έρευνα των ίδιων των προγραμμάτων σπουδών και των βιβλίων ως κειμένων, η έρευνα του τρόπου χρήσης τους και της άποψης των ομάδων αποδοχής.
11. Η διαδικασία και τα κριτήρια αξιολόγησης των προγραμμάτων σπουδών και των σχολικών βιβλίων.
12. Ερευνητικές τεχνικές και «παραδείγματα» ανάλυσης της Ερμηνευτικής, της Εμπειρικής, της Κριτικής και της Μετα-κριτικής έρευνας των προγραμμάτων σπουδών και των σχολικών βιβλίων.
13. Η σχετική έρευνα στην Ελλάδα (μελέτη των χαρακτηριστικότερων ερευνών).
Το σεμινάριο συνδέεται με την Πρακτική Άσκηση και τη δραστηριότητα του Κέντρου Έρευνας Σχολικών Βιβλίων και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης (ΚΕΣΒΙΔΕ).
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
- Σημειώσεις
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
- Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Περιγραφή
Power point, Glogster, Kizoa, LucidCharts, Impress, Mixbook, Prezi
VoiceThread, Web Poster, Wizard, διαδραστικός πίνακας, video
Moodle
Forum
Οργάνωση Μαθήματος
| Δραστηριότητες | Φόρτος Εργασίας | ECTS | Ατομικά | Ομαδικά | Erasmus |
|---|---|---|---|---|---|
| Σεμινάρια | 26 | 1,0 | ✓ | ✓ | |
| Άσκηση Πεδίου | 35 | 1,4 | ✓ | ✓ | ✓ |
| Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων | 90 | 3,6 | ✓ | ✓ | ✓ |
| Εκπόνηση μελέτης (project) | 60 | 2,4 | ✓ | ✓ | ✓ |
| Συγγραφή εργασίας / εργασιών | 33 | 1,3 | ✓ | ✓ | ✓ |
| Τελική Ημερίδα | 8 | 0,3 | ✓ | ✓ | ✓ |
| Σύνολο | 252 | 10,1 |
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
«Αυθεντική» αξιολόγηση: αξιολόγηση της διαδικασίας και των τελικών προϊόντων
• ο κάθε φοιτητής και η κάθε φοιτήτρια παραδίδει φάκελο που περιέχει το ημερολόγιο του/της που κρατά κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου, φύλλα αυτοαξιολόγησης και παρατήρησης, ό,τι παρήγαγαγε σε στο πλαίσιο ατομικών ή ομαδικών εργασιών και ερευνών (εργασίες, ασκήσεις κ.λπ.), τα οποία αξιολογούνται βάσει κριτηρίων
• παρουσίαση και υποστήριξη της έρευνας του/της στην Ημερίδα
• Φύλλα παρατήρησης από τα σεμινάρια και τα ερευνητικά εργαστήρια και ημερολόγιο του διδάσκοντα
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
- Δημόσια Παρουσίαση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
- Έκθεση / Αναφορά (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
- Εργαστηριακή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:
Apple, M.-W. (1980). Iδεολογία και Αναλυτικά Προγράμματα. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής.
Drake, S. M., Burns, R. C. (2004). Meeting standards through integrated curriculum. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
Fraser, D., Whyte, B. (1999). Curriculum integration: Milestone report four. Wellington: Ministry of Education.
Jacobs, H. H. (Ed.). (1989). Interdisciplinary curriculum: Design and implementation. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
Johnsen, B.E., (1993). Textbooks in the kaleidoscope- A critical survey of literature and research on educational texts.Oxford.
Καψάλης, A., Xαραλάμπους, Δ. (1995). Το σχολικό εγχειρίδιο. Θεσμική εξέλιξη και σύγχρονη προοπτική. Aθήνα: Μεταίχμιο.
Mathews, B., Cleary, P. (1993). The integrated curriculum in use: Practical ideas for planning and assessment. Auckland: Ashton Scholastic.
Μπονίδης, Κ. (2004). Το περιεχόμενο του σχολικού βιβλίου ως αντικείμενο έρευνας: διαχρονική εξέταση της σχετικής έρευνας και μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Μπονίδης, Κ. (2005). «Η αξιολόγηση των σχολικών βιβλίων: διαδικασία και κριτήρια αξιολόγησης». Στο: Βέικου (επιμ.) Διδακτικό βιβλίο και εκπαιδευτικό υλικό στο σχολείο: Προβληματισμοί, δυνατότητες, προοπτικές (Πρακτικά συνεδρίου που οργάνωσε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Θεσσαλονίκη 17-19 Φεβρουαρίου 2005). Θεσσαλονίκη: Ζήτη , σσ. 106-119.
Μπονίδης, Κ. (2009). «Κριτικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις στην έρευνα των σχολικών βιβλίων: θεωρητικές παραδοχές και ‘παραδείγματα ανάλυσης». Συγκριτική και Διεθνής Εκπαιδευτική Επιθεώρηση, τ. 13, σσ. 86-122.
Μπονίδης, Κ. (2010). Προδιαγραφές της εκπαιδευτικής διαδικασίας: θεωρία, σχεδιασμός, έρευνα. Θεσσαλονίκη: Γράφημα.
Μπονίδης, Κ. (2015). Η Έρευνα και η αξιολογική Έρευνα των σχολικών βιβλίων: Το πεδίο, οι διαστάσεις και το μεθοδολογικό ζήτημα. Στο A. Κουλουμπαρίτση (επιμ.). Το σχολικό βιβλίο: Σχεδιασμός-Εφαρμογή-Αξιολόγηση. Αθήνα: Γρηγόρης.
Oliva, P. (2004)6. Developing curriculum. Boston: Pearson.
Pinar, William F. et al. (1995). Understanding Curriculum: An Introduction to the Study of Historical and Contemporary Curriculum Discourses. New York: Peter Lang Publishing.
Paterson, J. (2003). Curriculum integration in a standards-based world. Middleground: The Magazine of Middle Education, 7(1), 10−12.
Schiro, Michael S. (2007). Curriculum Theory. Conflicting Visions and Enduring Concerns. Thousand Oaks, CA – London: SAGE PublicationsΣυμβούλιο της Ευρώπης (2010). Χάρτης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Παιδεία της Δημοκρατίας και την Εκπαίδευση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Στασβούργο: Συμβούλιο της Ευρώπης/Τμήμα Εκπαίδευσης
Wineburg, S., Grossman, P. (επιμ.). (2000). Interdisciplinary curriculum: Challenges to implementation. Columbia University, NY, London, UK: Teachers College Press.
-Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
⎼ Curriculum Inquiry
⎼ Curriculum Review
⎼ Educational Leadership
⎼ Journal of Curriculum and Instruction
⎼ Journal of Curriculum and Supervision
⎼ Journal of Curriculum Studies
⎼ Internationale Schulbuchforschung/International Textbook Research
Τελευταία Επικαιροποίηση
18-05-2016
