ΘΕΩΡΙΑ ΧΩΡΟΥ - ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ 3

Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού

Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.

• Οι στόχοι του μαθήματος Θεωρία του Χώρου – Ιστορία της Αρχιτεκτονικής όπως αυτό απευθύνεται στους φοιτητές του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών είναι πολλαπλοί και προσαρμοσμένοι στις ανάγκες του συγκεκριμένου Τμήματος. • Η κατανόηση της έννοιας της αρχιτεκτονικής και γενικότερα του δομημένου περιβάλλοντος και του χώρου είναι πρωταρχικός στόχος. Η έννοια της αρχιτεκτονικής αναλύεται αρχικά μέσα από τις τρεις παραμέτρους που έθεσε ο αρχαίος συγγραφέας Βιτρούβιος, δηλαδή την Firmitas-utilitas-venustas (στερεότητα – λειτουργικότητα και αισθητική/συμβολισμός). Πέραν των οπτικών και αισθητικών επιζητείται η κατανόηση των ψυχολογικών παραμέτρων της αρχιτεκτονικής και της αλληλεπίδρασης μεταξύ των κτιρίων και της ανθρώπινης κοινότητας τόσο σήμερα όσο και στο παρελθόν. Αναλύονται έννοιες όπως η αντίληψη του χώρου, τα στοιχεία του και η δυναμική του αυτοτελώς και μέσα στις διάφορες εποχές. • Το μάθημα θεωρεί ότι βασική προϋπόθεση τόσο για την αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική δημιουργία αποτελεί η στέρεη γνώση και κατανόηση των μορφών του παρελθόντος. Έτσι σημαντικός στόχος του μαθήματος είναι να παρέχει γνώση σχετικά με τα αρχιτεκτονικά και πολεοδομικά επιτεύγματα του ανθρώπου και να διευρύνει με τον τρόπο αυτό την ανθρωπιστική παιδεία των καλλιτεχνών. Τα επιτεύγματα αυτά παρουσιάζονται με επιστημονική μέθοδο και χρονολογική σειρά. Εξετάζονται κύρια έργα της αρχιτεκτονικής μέσα στο μοναδικό αισθητικό, πολιτιστικό και ιστορικό τους πλαίσιο και συσχετίζονται με τις γενικότερες κοινωνικές συνθήκες και τα κινήματα του πνεύματος κάθε εποχής. Γίνεται προσπάθεια να κατανοηθούν και να εκτιμηθούν οι μορφές του παρελθόντος, πολλές από τις οποίες αποτελούν και σήμερα τμήματα του περιβάλλοντος χώρου μας. Η προσπάθεια αυτή συνοδεύεται από στυλιστικές αναλύσεις και ερμηνείες παραδειγμάτων αρχιτεκτονικών συνθέσεων από τους ιστορικούς χρόνους μέχρι σήμερα, των οποίων οι αρχιτεκτονικές και άλλες αξίες άντεξαν στον χρόνο. Ταυτόχρονα όμως το μάθημα θέτει ως κύριο στόχο την προσέγγιση της ιστορίας της αρχιτεκτονικής μέσα από μια διαδικασία ανάλυσης, συγκρίσεων και ερμηνείας των διαφόρων φαινομένων. Βασική επιδίωξή του είναι η ανάδειξη διαχρονικών αξιών και ιδεών στην αρχιτεκτονική, που μπορούν να συμβάλλουν στην επίλυση σύγχρονων προβλημάτων. • Το μάθημα εστιάζει αναπόφευκτα στην Ιστορία της Δυτικής Αρχιτεκτονικής με διεύρυνση στους μεγάλους πολιτισμούς της Ανατολικής Μεσογείου. Λαμβάνοντας υπόψη το βιωματικό χαρακτήρα της αρχιτεκτονικής τα μαθήματα συμπληρώνονται με εκδρομές και επισκέψεις ιστορικών τοποθεσιών, μνημείων και μουσείων. • Η κατανόηση και η ανάλυση της σχέσης της αρχιτεκτονικής με τις εικαστικές τέχνες αλλά και τις εφαρμοσμένες είναι καίριο θέμα των μαθημάτων. Έτσι η ανάλυση των αρχιτεκτονικών επιτευγμάτων και της εξέλιξης της αρχιτεκτονικής συνοδεύεται πάντα από αντίστοιχα καλλιτεχνικά ρεύματα και εξελίξεις. • Μέσα από το μάθημα ενθαρρύνεται η οπτική παρατήρηση του δομημένου περιβάλλοντος. Καταβάλλεται προσπάθεια ώστε η παρατήρηση να πηγαίνει πέρα από την απλή εικόνα που παρουσιάζεται στον αμφιβληστροειδή και να γίνεται διαδικασία ανάλυσης και καλλιέργειας κριτικής σκέψης. Μέσα από τη διαδικασία αυτή αναμένεται ο εμπλουτισμός των εικόνων που δέχεται ο φοιτητής και η διεύρυνση των οριζόντων του για τη βελτίωση των εκφραστικών του δυνατοτήτων και μέσων. • Επιχειρείται η ευαισθητοποίηση των φοιτητών σε θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς και η συμβολή, μέσω της γνώσης και της κατανόησης, στην προστασία των μνημείων του παρελθόντος, και στη διατήρηση του πλούτου της μνήμης και της πολιτιστικής κληρονομιάς. • Να αποκτήσουν γνώσεις καθώς και μεθοδολογικά παιδαγωγικά εργαλεία για να διδάξουν τις γνώσεις που αποκτούν στην αισθητική στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. To μάθημα συμβάλλει στην παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια

Το μάθημα προσφέρει μία συνολική επισκόπηση της αστικοποίησης και της αρχιτεκτονικής παραγωγής στη Δυτική Ευρώπη και την Αμερική από την Αναγέννηση ώς τις αρχές της νεωτερικότητας. Γίνεται σύντομη παρουσίαση και κριτική ανάλυση των εδραιωμένων αντιλήψεων για την εμφάνιση, εξέλιξη και παρακμή των κυρίαρχων αρχιτεκτονικών ρευμάτων της κάθε περιόδου, αλλά και του θεωρητικού λόγου που αναπτύσσεται παράλληλα και επηρεάζει την αρχιτεκτονική παραγωγή. Η εξέταση βασίζεται στη σύνδεση του ευρύτερου ιστορικού – πολιτικού και πολιτισμικού πλαισίου, που διαμόρφωσε και διαμορφώθηκε από τις εξελίξεις στην εδραίωση του αστικού πολιτισμού της Δυτικής Ευρώπης, και των εκάστοτε αρχιτεκτονικών ρευμάτων. Παρουσιάζονται, αναλύονται και ερμηνεύονται έργα- κλειδιά, που συμπυκνώνουν και αντιπροσωπεύουν τους πολιτισμικούς επικαθορισμούς κάθε περιόδου, οι οποίοι με τη σειρά τους διαμορφώνουν τις εξελίξεις στο πέρασμα του χρόνου. Αναλύονται έτσι με συνοπτικό τρόπο οι θεωρίες για τις συνέχειες και τις τομές στην εξέλιξη της Δυτικής Αρχιτεκτονικής της περιόδου. Συγκεκριμένα τα μαθήματα οργανώνονται ως εξής: 1. Η πρώιμη Αναγέννηση στη Φλωρεντία. Brunelleschi και Alberti. 2. Η ώριμη Αναγέννηση στη Ρώμη. Bramante. Ύστερη Αναγέννηση και Μανιερισμός. Μichellangelo και Palladio. 3. H Αναγέννηση πέρα από τις Άλπεις. Γαλλία, Ισπανία και Αγγλία. Ο Γαλλικός κλασικισμός. 4. Aρχιτεκτονική του Mπαρόκ στην Ιταλία. 5. Μπαρόκ και Ροκοκό στις Γερμανόφωνες χώρες, τη Γαλλία, την Αγγλία και την Ισπανία. 6. H επιστροφή στον Kλασικισμό στην Aγγλία και στη Γαλλία. Ο Παλλαδιανισμός και ο αρχαιολογικός νεοκλασικισμός. Ο επαναστατικός νεοκλασικισμός και η ουτοπική αρχιτεκτονική. 7. Ο Ρομαντισμός και οι έννοιες του υψηλού και του γραφικού. Η γοτθική αναβίωση κατά τον 18ο αιώνα. Ο Αγγλικός κήπος. 8. Ο Διεθνής Nεοκλασικισμός κατά τον 19ο αιώνα. Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία. Το στυλ Greek Revival στις ΗΠΑ. 9. H École des Beaux-Arts. Ο ιστορισμός και ο εκλεκτικισμός. Πρώιμη και ώριμη γοτθική αναβίωση κατά τη βικτωριανή εποχή στην Αγγλία. 10. Η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα κατά τον 19ο αιώνα. Ο ελληνικός νεοκλασικισμός. Ο νεοκλασικισμός, ο ιστορισμός και ο εκλεκτικισμός στη Θεσσαλονίκη. 11. H αρχιτεκτονική της τεχνολογίας: Mεταλλικές κατασκευές (γέφυρες, εργοστάσια, στοές, αγορές, σιδηροδρομικοί σταθμοί). Oι Διεθνείς Eκθέσεις 12. H Σχολή του Σικάγου και η γέννηση των ουρανοξυστών. 13. Tο κίνημα Arts and Crafts. H αναβίωση της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Tο Art Nouveau.

Αναγέννηση, Μπαρόκ, Ροκοκό, Νεοκλασικισμός. Ιστορισμός, Εκλεκτικισμός, Arts and Crafts, Art Nouveau, Μεταλλικές κατασκευές, Σχολή Σικάγου

04-01-2018