ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ: ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού

Μαθησιακά Αποτελέσματα: Το μάθημα έχει ως κύριο στόχο να εισάγει τους φοιτητές στην πολυπαραγοντική φύση των Ειδικών Μαθησιακών αλλά και άλλων Αναπτυξιακών Διαταραχών, καθώς και στις βασικές αρχές της διάγνωσης και της αντιμετώπισής τους μέσα από μια διεπιστημονική προσέγγιση. Οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες είναι μια σύνθετη κατάσταση, με πολλαπλή συμπτωματολογία και εξελικτική πορεία στις διαφορετικές ηλικιακές περιόδους. Οι ενδείξεις τους μπορεί να είναι εμφανείς από την προσχολική ακόμη ηλικία και να αλλάζουν μορφή με την πάροδο του χρόνου, ενώ παράλληλα επηρεάζονται από ποικίλους αναπτυξιακούς τομείς και επιμέρους ικανότητες. Για την ορθή διάγνωση και την κατάλληλη αντιμετώπισή τους συχνά απαιτείται ο έγκαιρος αποκλεισμός άλλων ιατρικών καταστάσεων ή προβλημάτων στην ανάπτυξη (πχ. προβλήματα όρασης, ακοής, κινητικά, νοημοσύνης, ψυχιατρικά ή ψυχολογικά προβλήματα, άλλες αναπτυξιακές διαταραχές, κτλ.), με αποτέλεσμα να απαιτείται η εμπλοκή πολλών διαφορετικών ειδικοτήτων, τόσο από τον χώρο της Ιατρικής όσο και από άλλους επιστημονικούς κλάδους (πχ. παιδίατροι, αναπτυξιολόγοι, οφθαλμίατροι, ΩΡΛ, ειδικοί παιδαγωγοί, ψυχίατροι-παιδοψυχίατροι, ψυχολόγοι, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, κτλ.). Παράλληλα, δεδομένων των προβλημάτων όσον αφορά τόσο την έγκαιρη και ορθή διάγνωση των μαθησιακών διαταραχών όσο και την κατάλληλη αντιμετώπισή τους στη χώρα μας (τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο), θεωρούμε ότι οι φοιτητές που έχουν συμπληρώσει το 3ο έτος και έπειτα είναι σημαντικό να γνωρίζουν τις βασικές αρχές που αφορούν στην ιδιαίτερη φύση, τη διάγνωση και την αντιμετώπιση των μαθησιακών διαταραχών σε διεπιστημονικό επίπεδο, καθώς πολλοί από αυτούς είναι πιθανό να ακολουθήσουν ειδικότητες που εμπλέκονται σε τέτοιες διεπιστημονικές ομάδες, αλλά και να είναι μελλοντικά σε θέση να τις εντοπίσουν, αναγνωρίζοντας τα βασικά χαρακτηριστικά τους. Τέλος, το μάθημα καλύπτει ένα μεγάλο πεδίο που αφορά στις διαταραχές της ανάπτυξης, της επικοινωνίας και της μάθησης και λειτουργεί συμπληρωματικά με τα μαθήματα της Παιδοψυχιατρικής και της Ψυχιατρικής Εφήβου – Νέου Ενηλίκου τα οποία διδάσκονται στο 3ο έτος.

Περιεχόμενο Μαθήματος: Το περιεχόμενο του μαθήματος, όπως αναπτύσσεται στις 13 δίωρες παραδόσεις, περιλαμβάνει τα παρακάτω θέματα: • (Ειδικές) Μαθησιακές Δυσκολίες (Ε.Μ.Δ.): Τι είναι; Ορισμοί, Προσεγγίσεις καθορισμού των Ε.Μ.Δ. – Ιστορική Αναδρομή - Αποσαφήνιση Ορολογίας – Εννοιών που σχετίζονται με τη μάθηση, τη γνώση, τη νοημοσύνη, τη σχολική επίδοση, το γνωστικό δυναμικό και τις δυσκολίες. Μια εναλλακτική προσέγγιση των Ε.Μ.Δ. • Οι βασικές αρχές από τις κυριότερες θεωρητικές προσεγγίσεις της Ψυχολογίας και της Παιδαγωγικής σε συνάρτηση με τις Μαθησιακές Δυσκολίες και οι πρακτικές εφαρμογές τους στη διάγνωση και την αντιμετώπιση των Ε.Μ.Δ. (Piaget, Vygotsky, Η θεωρία της Συμπεριφοράς, Η Γνωστική προσέγγιση, Η θεωρία της Επεξεργασίας Πληροφοριών, κτλ.). • Τύποι-Μορφές Ε.Μ.Δ., Χαρακτηριστικά εκδήλωσής τους ανά ηλικία. Η εξελικτική πορεία τους (από την προσχολική ηλικία ως την ενηλικίωση): Οι Επιμέρους Μαθησιακές – Γνωστικές Ικανότητες: Πώς εκδηλώνονται οι μαθησιακές δυσκολίες στους διαφορετικούς τομείς της μάθησης: {Ε.Μ.Δ. στην Ανάγνωση - Δυσλεξία, ο Μηχανισμός της Ανάγνωσης (Αποκωδικοποίηση, Κατανόηση, Έκφραση), Ε.Μ.Δ. στη Γραφή, την Ορθογραφία και τον Γραπτό Λόγο, Ε.Μ.Δ. στην Αριθμητική – Μαθηματικά (Προμαθηματικές Έννοιες, Σύμβολα, Έννοια Αριθμού, Ειδικό Λεξιλόγιο, Επίλυση Πράξεων και Προβλημάτων, Μαθηματικός Συλλογισμός). Τεχνικές και Μέθοδοι Διάγνωσης και Αντιμετώπισης Προβλήματα Συμπεριφοράς ή/και Συναισθηματικά. Αυτοεκτίμηση. Επαγγελματικός Προσανατολισμός }. • Ε.Μ.Δ. και Προσχολική Ηλικία: Οι πρώιμες ενδείξεις «επικινδυνότητας» στους διάφορους τομείς της ανάπτυξης, κατά την προσχολική ηλικία, για εμφάνιση μεταγενέστερων (Ε.)Μ.Δ. (π.χ. ψυχοκινητική ανάπτυξη, λόγος, κτλ.). Η σημασία της Έγκαιρη Διάγνωσης και της Πρώιμης Παρέμβασης. • Η εξελικτική πορεία και η έκφραση των μαθησιακών διαταραχών στην εφηβική ηλικία (Ν. Ζηλίκης). • Ειδικές Διαταραχές στον Λόγο (Πρόσληψη, Παραγωγή, Επεξεργασία) και οι επιπτώσεις τους στη μάθηση. Προφορικός και Γραπτός Λόγος: Ένα ενιαίο Σύστημα. Η σημασία του Αφηγηματικού Λόγου. Τεχνικές και Μέθοδοι Διάγνωσης και Αντιμετώπισης. • Διαταραχές Ακουστικής Επεξεργασίας: Πώς επηρεάζει η συνύπαρξή τους την εκδήλωση των Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών (Β. Ηλιάδου). • Η Διάγνωση των Ε.Μ.Δ.: Η διαγνωστική διαδικασία και η Μαθησιακή Εκτίμηση – Η ανάγκη για διεπιστημονική προσέγγιση – Στατική και Δυναμική Αξιολόγηση – Προτεινόμενο Διαγνωστικό Σχήμα – Εργαλεία Αξιολόγησης- Η ελληνική πραγματικότητα. • Κλινική Αξιολόγηση των Μαθησιακών Διαταραχών (Γ. Αμπατζόγλου) • Η σημασία των Ψυχοκινητικών Παραμέτρων στην Ανάπτυξη και τη Μάθηση. Αναπτυξιακή Διαταραχή του Κινητικού Συντονισμού: Μια «Δυσλεξία» της Κίνησης. Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ). Θέματα Διάγνωσης και Αντιμετώπισης. • Η Αντιμετώπιση των Ε.Μ.Δ: Βασικές Αρχές Ειδικής Παιδαγωγικής Παρέμβασης (Ε.Π.Π.) και Σχεδιασμός εξατομικευμένων Προγραμμάτων Ε.Π.Π. Το Έργο, το Παιδί και το Περιβάλλον. Παραδείγματα Σχεδιασμού Εξατομικευμένων Προγραμμάτων Ε.Π.Π. σε άτομα με Ε.Μ.Δ. • Γνωστικές και Μεταγνωστικές Στρατηγικές: Τεχνικές Οργάνωσης της Μελέτης, της Μάθησης και της Συμπεριφοράς: Στρατηγικές Μελέτης, Μάθησης, Μνήμης. Αυτοέλεγχος – Αυτοδιόρθωση – Συστήματα επιβράβευσης – Κίνητρα. • Παρουσίαση και Συζήτηση Περιστατικών – Ανακεφαλαίωση. Υπεύθυνη Μαθήματος: Ελένη Μπόντη, Επίκουρη Καθηγήτρια Ιατρικής Α.Π.Θ. – Ειδική Παιδαγωγός, Γνωστικό Αντικείμενο: Ειδική Παιδαγωγική με έμφαση στις Μαθησιακές Δυσκολίες, Α΄ Πανεπ/κή Ψυχιατρική Κλινική, Γ.Ν.Θ. «Παπαγεωργίου», Δ/ντής: Καθ. Κων/νος Φωκάς., Τομέας: Νευροεπιστημών. Οργάνωση Μαθήματος: Διαλέξεις (13 δίωρες διαλέξεις) – Ώρες Διδασκαλίας: 26 (Ομαδικά) Διδάσκοντες: Ελένη Μπόντη (Επικ. Καθ.-Ειδική Παιδαγωγός., Α΄ Ψυχατρική Κλινική), Γρηγόριος Αμπατζόγλου (Καθ.- Παιδοψυχίατος, Γ΄ Ψυχιατρική Κλινική), Νικόλαος Ζηλίκης (Καθ.-Παιδοψυχίατρος, Γ΄ Ψυχιατρική Κλινική), Βασιλική-Μαρία Ηλιάδου (Επικ. Καθ. Ψυχοακουστικής - ΩΡΛ, Γ΄ Ψυχιατρική Κλινική), Ελένη Κουιμτζή, ΕΔΙΠ, Παιδαγωγικό τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Χώρος Διεξαγωγής Μαθήματος: B΄ Αμφιθέατρο Ιατρικής (κτίριο γραμματείας) Ώρες και Ημέρες διδασκαλίας μαθήματος: Δευτέρα 13:00-15:00μμ. Ημερομηνία Έναρξης Μαθήματος: 29 Σεπτεμβρίου 2014 Σημείωση 1: Παρακαλώ πολύ, οι φοιτητές που επιθυμούν να παρακολουθήσουν το μάθημα, εκτός από την ηλεκτρονική δήλωση στο τμήμα της Ιατρικής, να δηλώσουν το μάθημα και σε μένα προσωπικά μέσω e-mail στο: elina.bonti@gmail.com ή στο bonti@auth.gr (Ονοματεπώνυμο, έτος σπουδών, Α.Ε.Μ.). Σημείωση 2: Το μάθημα απευθύνεται και σε φοιτητές άλλων τμημάτων (πχ. Ψυχολογίας, Δημοτικής Εκπαίδευσης) μετά από συνεννόηση με τη γραμματεία της σχολής τους.

Ειδικές Μαθησακές Δυσκολίες, Δυσλεξία, Διάγνωση και Ειδική Παιδαγωγική Παρέμβαση

22-05-2015