Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα έχουν την ικανότητα να:
• ορίσουν και να εξηγήσουν το θεωρητικό πλαίσιο της πολυεπίπεδης λειτουργίας των κρατικών δομών και να κατανοήσουν τις έννοιες, τους ορισμούς και τις τυπολογίες που χρησιμοποιούνται στη θεωρητική προσέγγιση του εξευρωπαϊσμού και να τα εφαρμόσουν στην ανάλυση συγκεκριμένων περιπτώσεων.
• περιγράψουν την εμφάνιση των υπο-εθνικών και υπερεθνικών φορέων στην ευρωπαϊκή διαδικασία λήψης αποφάσεων και να εξηγήσουν τα μεγάλα θέματα που αφορούν τσην Ευρώπη και οι περιφέρειές της (περιφερειοποίηση, aποκέντρωση και υπο-εθνική δημοκρατία).
• κάνουν διάκριση μεταξύ παραδείγματων συγκρότησης του κράτους και εθνικών και ευρωπαϊκών μοντέλων ανάπτυξης.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Ο στόχος του μαθήματος είναι να αναλύσει την έννοια της πολυ-επίπεδης διακυβέρνησης στον σύγχρονο κόσμο και να εξετάσει τις επιπτώσεις του νέου αυτού φαινομένου στη δομή και λειτουργία του ελληνικού κράτους αλλά και να αναλύσει τον τρόπο λειτουργίας και παρέμβασης στις εθνικές πολιτικές και δομές των διεθνών οργανισμών ενοποίησης, με έμφαση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ειδικότερα, το μάθημα εξετάζει πώς η παγκοσμιοποίηση και η αυξανόμενη αλληλεξάρτηση κρατών, οικονομιών, άλλων διεθνών δρώντων αλλά και πολιτών επηρεάζουν εθνικές και υπερεθνικές αποφάσεις και επιβάλλουν αλλαγές στον τρόπο άσκησης της εθνικής εξουσίας. Σε ό,τι αφορά το ελληνικό κράτος, αναλύει τον σταδιακό «εξευρωπαϊσμό» θεσμών, δομών και πολιτικών στο πλαίσιο της αλληλεξάρτησης αυτής μετά την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΕ με έμφαση στην τελευταία περίοδο. Ταυτόχρονα, εξετάζει τις σχέσεις που διαμορφώνονται ανάμεσα στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης και τις μεταβολές στις αρμοδιότητες των οργάνων στο ελληνικό σύστημα διακυβέρνησης ως αποτέλεσμα ευρωπαϊκών πολιτικών και κατευθύνσεων. Τέλος, στέκεται ιδιαίτερα στον τρόπο με τον οποίο αυτές οι ευρωπαϊκές κατευθύνσεις επιβάλλουν την προσέγγιση και την ομοιομορφία στις δομές και τον τρόπο λειτουργίας των κρατών μελών τους.
Οι επί μέρους θεματικές του μαθήματος είναι:
Συγκρότηση των δομών του ελληνικού κράτους (κεντρική και περιφερειακή διοίκηση, ο ρόλος της δημόσιας διοίκησης).
Διαμόρφωση εθνικών πολιτικών (ομάδες συμφερόντων, πολιτικά κόμματα, οικονομικοί παράγοντες).
Η περιφερειακή ενοποίηση ως παράγοντας επηρεασμού των εθνικών πολιτικών.
Θεσμικό πλαίσιο και διαμόρφωση πολιτικών στην
Ε.Ε.
Έννοια του «εξευρωπαϊσμού» των εθνικών πολιτικών – η παρείσφρηση των ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων στο ελληνικό σύστημα διακυβέρνησης
Η πολυ-επίπεδη διακυβέρνηση: ένα νέο πολιτικό και θεσμικό πλαίσιο πολιτικής.
Εξετάζεται ιδιαίτερα ο τρόπος και ο βαθμός με τους οποίους οι αποφάσεις των υπερεθνικών οργανισμών φέρνουν πιο κοντά και κάνουν ομοιόμορφες τις δομές και τον τρόπο λειτουργίας των κρατών μελών τους.
Λέξεις Κλειδιά
Εξευρωπαϊσμός, υπερεθνικοί οργανισμοί, ελληνικό κράτος, πολυεπίπεδη διακυβέρνηση
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Ian Bache and Matthew Flinders (eds). Multi-level Governance. OUP. Oxford. 2004.
Rod Hague and Martin Harrop: Comparative Government and Politics An Introduction (8th Edition). Palgrave. London. 2010.
Μάνος Γ. Παπάζογλου: Εξευρωπαϊσμός και δημοκρατικά ελλείμματα. Η έννοια της “κρίσης νομιμοποίησης”. Κείμενο εργασίας 09/2010. Αθήνα. ΕΛΙΑΜΕΠ. 2010.
Επιτροπή Περιφερειών της Ε.Ε. «Λευκή Βίβλος για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση : σύμπραξη για την οικοδόμηση της Ευρώπης “. Βρυξέλλες. 2010.
Headley, John: “The Europeanization of the world: on the origins of human rights and democracy” Princeton University Press. 2008.
K. Lavdas: “The Europeanization of Greece: interest politics and the crisis of integration”. New York: St. Martin’s Press, 1997.
Hooghe L – Marks G. “Multi-level governance and European integration»: Rowman and Littlefield publishing. Oxford. 2001
American Political Science Review (from 2003-)
Kalliope Spanou, Managing Europe from home. The Europeanisation of the Greek Core Executive. Occasional paper 4.1. September 2003. Dublin European Institute.
P.C. Ioakimidis (2000), The Europeanization of Greece: An Overall Assessment. South European Society and Politics, 5:2, 73-94
Featherstone, K. (επιμ.) (2007), Πολιτική στην Ελλάδα: η Πρόκληση του Εκσυγχρονισμού, Αθήνα: Εκδόσεις Οκτώ.
-Featherstone, K. και Δ. Παπαδημητρίου (2010), Τα όρια του εξευρωπαϊσμού. Δημόσια πολιτική και μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα, Αθήνα: Εκδόσεις Οκτώ.
-Σπανού, Κ. (2001), Ελληνική Διοίκηση και Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση, Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση ΑΕBΕ.
-Ιωακειμίδης, Π.Κ. (1998), Ευρωπαϊκή ενοποίηση και ελληνικό κράτος, Αθήνα: Θεμέλιο.