Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές αναμένεται να είναι σε θέση:
- Να περιγράφουν τις σημαντικότερες κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις που διαμόρφωσαν την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας τον 20ο αιώνα (1909-1974)
- Να εξετάζουν και να αναλύουν την ατομική και συλλογική δράση στην ιστορική της συνάφεια
- Να παραγάγουν επιχειρήματα με τα οποία να εξηγούν τα γεγονότα και τις εξελίξεις, τις αιτίες τους, τα αποτελέσματά τους και τις μακροπρόθεσμες συνέπειές τους
- Να αναγνωρίζουν τις πιο σημαντικές ιστορικές συνέχειες και ασυνέχειες της ελληνικής ιστορίας του 20ου αιώνα
- Να συζητούν τις διάφορες όσο και διαφορετικές μεταξύ τους ιστοριογραφικές προσεγγίσεις του παρελθόντος
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα εξετάζει την ιστορία του ελληνικού κράτους τον 20ο αιώνα ακολουθώντας τις εξής θεματικές ενότητες:
1) Ο αστικός εκσυγχρονισμός, η πορεία προς την εθνική ολοκλήρωση και η κρίση εθνικής ολοκλήρωσης (1909 - 1922)
- Το κίνημα στο Γουδί, οι μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης Βενιζέλου, 1911-1914.
- Οι βαλκανικοί πόλεμοι, η εμπλοκή της Ελλάδας στον Α ' Παγκόσμιο Πόλεμο, η εδαφική επέκταση, ο «εθνικός διχασμός», η μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή.
2) Ο ελληνικός Μεσοπόλεμος, 1922-1940
- Η ανασυγκρότηση του κράτους: «παλαιά Ελλάδα» και «νέες χώρες», οι πρόσφυγες, εθνική ενσωμάτωση και κοινωνική διαφοροποίηση. Το προσφυγικό ζήτημα, το αγροτικό ζήτημα, η εκβιομηχάνιση, οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις.
- Η λειτουργία του πολιτικού συστήματος: Βενιζελισμός και Αντιβενιζελισμός, η αβασίλευτη δημοκρατία, η κρίση του κοινοβουλευτισμού, οι παρεμβάσεις του στρατού στην πολιτική, η παλινόρθωση της Μοναρχίας. Η μεταξική δικτατορία.
3) Η Ελλάδα στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και ο ελληνικός εμφύλιος (1940-1949)
- Η ιταλική επίθεση και η γερμανική εισβολή στην Ελλάδα,1940 - 1941.
- Η κατοχή από τις δυνάμεις του Άξονα. Το αντιστασιακό φαινόμενο: μορφές και χαρακτηριστικά της αντίστασης.
- Κοινωνική ρήξη και πολιτική ανατροπή: από την Απελευθέρωση στον Εμφύλιο.
4) Η Ελλάδα από το τέλος του Εμφυλίου στη στρατιωτική δικτατορία, 1949 - 1974
- Το πολιτικό σύστημα και οι πολιτικές δυνάμεις: η «ελεγχόμενη δημοκρατία», ο κρατικός μηχανισμός, το κομματικό σύστημα, το κοινοβούλιο, ο στρατός, το Στέμμα, ο ξένος παράγοντας.
- Η μεταπολεμική κοινωνία και οικονομία: η οικονομική ανάπτυξη, η εσωτερική και η εξωτερική μετανάστευση, το εκπαιδευτικό σύστημα, κοινωνική διάρθρωση και κοινωνική διαστρωμάτωση, η «άνιση» μεταπολεμική ευημερία.
- Η δικτατορία 1967 - 1974.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Κώστας Κωστής, "Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας". Η διαμόρφωση του νεοελληνικού κράτους, 18ος - 21ος αιώνας, Πόλις, Αθήνα 2013.
ΘΑΝΟΣ ΒΕΡΕΜΗΣ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΛΙΟΠΟΥΛΟΣ, ΕΛΛΑΣ, Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, ΑΘΗΝΑ 2006
Χρήστος Χατζηιωσήφ (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα. 1900-1922. Οι απαρχές, τ. Α1-Α2, εκδ. Βιβλιόραμα, Αθήνα 2001-2002.
Χρήστος Χατζηιωσήφ (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα. 1922-1940. Ο Μεσοπόλεμος, τ. Β1-Β2, εκδ. Βιβλιόραμα, Αθήνα 2002-2003.
Χρήστος Χατζηιωσήφ (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα. 1922-1940. Β′ Παγκόσμιος Πόλεμος 1940-1945. Κατοχή Αντίσταση, τ. Γ1-Γ2, εκδ. Βιβλιόραμα, Αθήνα 2007.
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΣΤ′, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 2000.
Gunnar Hering, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936, τ. Α-Β, εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2006.
David Close, Ελλάδα 1945-2004, Πολιτική, Κοινωνία, Οικονομία, εκδ. Θύραθεν, Αθήνα 2006.
Νίκος Αλιβιζάτος, Οι πολιτικοί θεσμοί σε κρίση 1922-1974, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 1983.
Ηλίας Νικολακόπουλος, Η καχεκτική δημοκρατία, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2001.