Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
γνώση του βασικού έργου των επιπέδων γλωσσικής ανάλυσης της Φωνητικής, της Φωνολογίας και της Μορφολογίας
-συνειδητοποίηση της διαφοράς προφορικού-γραπτού λόγου
-γνώση των φωνητικών και φωνολογικών μονάδων της νέας ελληνικής
-γνώση και συνειδητοποίηση της φωνολογικής και μορφολογικής δομής της νέας ελληνικής
-γνώση και συνειδητοποίηση βασικών εννοιών της Μορφολογίας
-γνώση και συνειδητοποίηση βασικών πτυχών της Μορφολογίας της νέας ελληνικής
-ικανότητα διάκρισης προβληματικής προφοράς των νηπίων
-ικανότητα συσχέτισης φθόγγων-φωνημάτων-γραμμάτων
-δεξιότητα στοιχειώδους φωνητικής καταγραφής προφορικών κειμένων
-γνώση του βασικού έργου των επιπέδων γλωσσικής ανάλυσης της Σύνταξης και του Λεξιλογίου
-γνώση και συνειδητοποίηση βασικών πτυχών της Σύνταξης της νέας ελληνικής
-γνώση και συνειδητοποίηση της συντακτικής και λεξιλογικής δομής της νέας ελληνικής
-γνώση και συνειδητοποίηση βασικών εννοιών της Σύνταξης
-κατανόηση της καταγωγής του λεξιλογίου της νέας ελληνικής
-δεξιότητα χρήσης διαφόρων τύπων λεξικών
-Συνειδητοποίηση του έργου και του ρόλου της Πραγματολογίας και της Ανάλυσης Λόγου
Συνειδητοποίηση του τι ονομάζουμε γλωσσική πράξη
-Κατανόηση των εννοιών κείμενο, κειμενικό είδος, ύφος
Περιεχόμενο Μαθήματος
Τα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης. Βασικά χαρακτηριστικά της νέας ελληνικής,. Η Φωνητική, η Φωνολογία και η Μορφολογία. Το φώνημα και το μόρφημα. Τα φωνήματα της νέας ελληνικής, σχέσεις φωνημάτων, πάθη φωνηέντων και συμφώνων, τονισμός. Μορφολογία, μορφήματα και μορφές. Ιστορία της Μορφολογίας. Παραγωγή και σύνθεση. Η μορφολογική ανάλυση. Η Μορφολογία της νέας ελληνικής (χαρακτηριστικά, όνομα, ρήμ, αντωνυμία, σύδεσμοι κτλ.)
-Η Σύνταξη ως επίπεδο γλωσσικής ανάλυσης
-Πρωτεύουσες και δευτερεύουσες γραμματικές κατηγορίες
-Βασικές έννοιες της Σύνταξης
Η συντακτική ανάλυση (Γενετικές και λειτουργικές γραμματικές)
-Βασικά θέματα σύνταξης της νέας ελληνικής: ονοματικό σύνολο, ονοματική φράση, ρηματική φράση κ.ά. Το λεξιλόγιο της νέας ελληνικής: Λαϊκές λέξεις, δάνειες και ξένες λέξεις. Λόγιες λέξεις (αρχαίες ή μεταγενέστερες, νεολογισμοί κτλ.). Διαφορές μεταξύ λόγιων και λαϊκών λέξεων. Παράλληλοι φωνητικοί ή μορφολογικοί τύποι. Συνωνυμικά ζεύγη. Σημασιολογικές σχέσεις: ομωνυμία, παρωνυμία, αντωνυμία, υπωνυμία, πολυσημία κ.ά.
-Στοιχεία Πραγματολογίας
-Στοιχεία Ανάλυσης Λόγου
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. Χοντολίδου, Ε., Τσοκαλίδου, Ρ., Τεντολούρης, Φ., Κυρίδης, Α. και Κ. Βακαλόπουλος (επιμ.) Μνήμη Σωφρόνη Χατζησαββίδη: Γλωσσικές & Παιδαγωγικές Προσεγγίσεις, Αθήνα: Gutenberg
2. Χατζησαββίδης, Σ. (2012) Νεοελληνική Γραμματική. Θεωρητικές βάσεις και περιγραφή, Βάνιας: Θεσσαλονίκη
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Αναγνωστόπουλος, Β. (1994) Γλωσσικό υλικό για το Νηπιαγωγείο (από τη θεωρία στην πράξη), Αθήνα: Καστανιώτης Αρχάκης, Α. (2009) Γλωσσική διδασκαλία και σύσταση κειμένων, Τέταρτη Έκδοση, Αθήνα: Πατάκης
Γαβριηλίδου, Ζ. (2003) Φωνητική συνειδητοποίηση και διόρθωση παιδιών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, Αθήνα: Πατάκης
Γάκου, Ε. (1998) Προαναγνωστικές δραστηριότητες, Αθήνα: Καστανιώτης
Γιαννικοπούλου, Α. (1998) Από την προανάγνωση στην ανάγνωση, Αθήνα: Καστανιώτης
Κανάκης, Κ. (2007) Εισαγωγή στην πραγματολογία: γνωστικές και κοινωνικές όψεις της γλωσσικής χρήσης, Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Αιώνα
Κονδύλη, Μ. & Ι. Παπαπάνου (2000) Εκπαιδευτικές δραστηριότητες για την επικοινωνιακή χρήση της γλώσσας, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα
Παυλίδου, Θ. (2008) Επίπεδα της γλωσσικής ανάλυσης, Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών-Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη
Σετάτος, Μ. (1974)Φωνολογία της κοινής νεοελληνικής, Αθήνα: Παπαζήσης
Φιλιππάκη-Warburton, Ει. (1992) Εισαγωγή στη θεωρητική Γλωσσολογία, Αθήνα: Νεφέλη
Χατζησαββίδης, Σ. (2002) Η γλωσσική αγωγή στο Νηπιαγωγείο, Θεσσαλονίκη: Βάνιας