Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές αναμένεται ότι στα πλαίσια του μαθήματος θα αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις ώστε να είναι σε θέση να επεξεργάζονται βασικές κοινωνιογλωσσικές διαδικασίες, τους παράγοντες που τις προκαλούν και τις κοινωνικές συνέπειες αυτών. Επίσης θα μπορούν να επεξεργάζονται τα παραγόμενο γλωσσικό προϊόν σε συνάρτηση με τον παραγωγό του και τις συνθήκες στις οποίες αυτό παράγεται. Θα αναλύουν δηλαδή τα νοήματα και τις σημασίες που παίρνουν τα εκφωνήματα ανάλογα με το χρόνο, το χώρο, την κοινωνική θέση, το ρόλο των ομιλητών, το στόχο που επιδιώκεται και τα γλωσσικά και άλλα εξωγλωσσσικά συμφραζόμενα.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το πρώτο μέρος του μαθήματος πραγματεύεται βασικές αρχές, ζητήματα και έρευνες που αφορούν τη σχέση κοινωνίας και γλώσσας. Ειδικότερα, η κοινωνιογλωσσολογία επικεντρώνεται στην κοινωνική διάσταση της γλώσσας καθώς εξετάζει τη γλωσσική ποικιλότητα σε συνάρτηση με τα κοινωνικά, πολιτικά και ιδεολογικά φαινόμενα.
Εξετάζεται η σχέση της κοινωνιογλωσσολογίας με άλλα συναφή επιστημονικά πεδία και μελετώνται φαινόμενα γλωσσικής ποικιλίας και η σχέση τους με διάφορους κοινωνικούς παράγοντες. Έτσι, μελετάται η γλωσσική αλλαγή και η γεωγραφική διαφοροποίηση των γλωσσών, η σχέση της γλώσσας με το έθνος, το κράτος και τις εθνικές ομάδες, οι κοινωνικές διαστάσεις της τάξης, του φύλου και της ηλικίας, οι γλωσσικές ποικιλίες που διαμορφώνονται σύμφωνα με το περικείμενο και την κοινωνική αλληλεπίδραση, φαινόμενα που προκύπτουν από τη συνύπαρξη και επαφή γλωσσών (διπλογλωσσία, κοινωνική διγλωσσία), κτλ.
Το δεύτερο μέρος του μαθήματος ασχολείται με τη μελέτη του τρόπου με τον οποίο στην επικοινωνία μεταδίδονται περισσότερα από όσα λέγονται. Η πραγματολογία δηλ. εστιάζει στην ανάλυση του τι πραγματικά εννοούν οι άνθρωποι με τα εκφωνήματά τους παρά στο τι μπορεί να σημαίνουν οι ίδιες οι λέξεις ή οι εκφράσεις στα εκφωνήματα αυτά.
Λέξεις Κλειδιά
Κοινωνιογλωσσολογία, χαρακτηριστικά των ομιλητών, γλωσσική ποικιλία, γλωσσική επαφή, γλώσσα και κοινωνία, πραγματολογία, δείξη, συνομιλιακό υπονόημα, η αρχή της συνεργασίας
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
-ΑΡΧΑΚΗΣ Αργύρης & Μαριάννα ΚΟΝΔΥΛΗ (2002), Εισαγωγή σε ζητήματα κοινωνιογλωσσολογίας. Αθήνα: Νήσος.
-YULE, George (2006), Πραγματολογία, Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών