Γλώσσα και σύμβολο στη διδασκαλία του Mαθήματος των Θρησκευτικών (ΜτΘ)

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΓλώσσα και σύμβολο στη διδασκαλία του Mαθήματος των Θρησκευτικών (ΜτΘ) / Language and Symbol in Religious Education Teaching
Κωδικός2056
ΣχολήΘεολογική
ΤμήμαΘεολογίας
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή
Υπεύθυνος/ηΑννα Κόλτσιου-Νικήτα
ΚοινόΝαι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID60005292

Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΓλώσσα και σύμβολο στη διδασκαλία του Mαθήματος των Θρησκευτικών (ΜτΘ)
Ακαδημαϊκό Έτος2017 – 2018
Περίοδος ΤάξηςΧειμερινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Ώρες Εβδομαδιαία3
Class ID
600099039

Πρόγραμμα Τάξης

ΚτίριοΘεολογική
ΌροφοςΌροφος 2
ΑίθουσαΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ Β (97)
ΗμερολόγιοThursdsay 16:00 to 18:15
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
  • Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
  • Αγγλικά (Εξέταση)
  • Γερμανικά (Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Κατά το τέλος της φοίτησης στο εν λόγω μάθημα οι φοιτητές θα πρέπει να είναι σε θέση: (Γνώσεις) -Να προσδιορίζουν διεπιστημονικά τα χαρακτηριστικά της συμβολικής σκέψης επισημαίνοντας γενικότερα τη σύνδεσή της με την φιλοσοφική έννοια του μύθου. -Να ερμηνεύουν το θεολογικό περιεχόμενο επιλεγμένων γλωσσικών και λατρευτικών συμβόλων της Ορθόδοξης Εκκλησίας με βάση κείμενα της πατερικής γραμματείας. -Να δημιουργούν συσχετισμούς ανάμεσα στα γλωσσικά/ λατρευτικά σύμβολα της Ορθόδοξης Εκκλησίας και στον πολιτισμό αναφερόμενοι σε συγκεκριμένα παραδείγματα από την ιστορία. (Δεξιότητες) -Να αξιοποιούν κατά τη διδασκαλία του Μαθήματος των Θρησκευτικών την ορθόδοξη θεολογία των συμβόλων διαλεγόμενοι κριτικά με θεωρίες της Φιλοσοφίας, της Σημειωτικής και της Ψυχολογίας. -Να αξιοποιούν με κριτικό πνεύμα, κατά τη διδασκαλία του Μαθήματος των Θρησκευτικών κείμενα της βιβλικής και της πατερικής Γραμματείας, συνδέοντάς τα, στο πλαίσιο μιας διακειμενικής προσέγγισης, με προβληματισμούς και ζητήματα του σύγχρονου ανθρώπου. -Με τα εργαλεία της Σημειωτικής να αποκωδικοποιούν, στο Μάθημα των Θρησκευτικών, τον συμβολικό κόσμο των παιδιών και των εφήβων, αξιοποιώντας τον κριτικά στη διδασκαλία της συμβολικής γλώσσας της Ορθόδοξης Εκκλησίας. (Ικανότητες - Στάσεις Ζωής) -Με αφετηρία την ορθόδοξη θεολογία, να διαμορφώσουν μία προσωπική θέση για τη σημασία της γλώσσας και των λατρευτικών συμβόλων ως μορφής ολιστικής έκφρασης του ανθρώπου, υιοθετώντας κριτικά το διάλογο με άλλες θρησκευτικές παραδόσεις.
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
  • Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το θέμα της γλώσσας αποτελεί ως γνωστόν βασική πτυχή κάθε θεολογικής έρευνας και της θεολογίας γενικότερα, δεδομένου ότι σχετίζεται άμεσα με το ανακοινώσιμο της αποκάλυψης και στη συνέχεια με τη διάδοση του θρησκευτικού μηνύματος. Υπό την έννοια αυτή καθίσταται άμεσα εμφανής η σύνδεση του Μαθήματος της Γλώσσας με το Μάθημα των Θρησκευτικών. Στο πλαίσιο αυτό επιχειρείται μία διεπιστημονική προσέγγιση της έννοιας του «συμβόλου», τόσο του γλωσσικού όσο και του λατρευτικού, με βάση τα επιστημονικά εχέγγυα των επιστημών της Φιλο-λογίας και της Διδακτικής. Διερευνάται η έννοια του Συμβόλου στο πλαίσιο της Ορθόδοξης Θεολογίας καθώς και αναφορικά με βασικούς εκπροσώπους της σύγχρονης σκέψης (ψυχο¬λογία, φιλοσοφία). Παρουσιάζονται με κριτικό τρόπο οι κυριότερες κατευθύνσεις στη σύγχρο¬νη Διδακτική των Συμβόλων (βιωματική - αναγωγική, ιστορικοκριτική - επαγωγική και σημειωτική), οι οποίες και αντιμετωπίζουν το Σύμβολο ως το προσφο¬ρότερο μέσο για τη διδασκαλία του Μαθήματος των Θρησκευτικών. Τέλος, αναλύεται η ανά¬πτυξη της θρησκευτικής αλλά και της συμβολικής σκέψης των μαθητών στο πλαίσιο της διδασκαλίας των συμβόλων.
Λέξεις Κλειδιά
γλώσσα, σύμβολο, θρησκευτικό σύμβολο, θρησκευτική εκπαίδευση
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Πολυμεσικό υλικό
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις301,2
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων160,6
Συγγραφή εργασίας / εργασιών150,6
Εξετάσεις140,6
Σύνολο753
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Τίθενται στους φοιτητές, γραπτά και προφορικά, ερωτήσεις αναφορικά με τις θεματικές που αναπτύχθηκαν στο μάθημα. Αξιολογείται εάν αποδίδουν με σαφήνεια τις απαντήσεις τους και εάν μπορούν να αναπτύξουν προσωπική κριτική στάση απέναντι στα όσα έχουν μελετήσει.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής (Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης (Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
  • Προφορική Εξέταση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
  • Δημόσια Παρουσίαση (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
-Βενετία Δ. Νικήτα, Θεωρίες Μάθησης. Βιολογική θεώρηση. εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2017. - Ιωάννη Κογκούλη, Διδακτική του Μαθήματος των Θρησκευτικών - Παιδείας και Ελληνορθόδοξης Κληρονομιάς - στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, εκδ. Δέσποινα Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2014.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Ελληνόγλωσση Βιβλιογραφία: -Βασιλειάδη Πέτρου, Εικόνα και Εκκλησία στην Αποκάλυψη, στο: του ιδίου, Βιβλικές ερμηνευτικές μελέτες, Θεσσαλονίκη 1998, σσ. 414-434. -Βασιλειάδης Πέτρου, Εσχατολογία, Εκκλησία και Κοινωνία, στον τόμο: Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος (Επιμέλεια: Παντελής Καλαϊτζίδης), Εκκλησία κα Εσχατολογία, Αθήνα 2003, σσ. 47-62. -Βασιλειάδη Πέτρου, Η θεολογική κατανόηση των Μυστηρίων στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, στο: του ιδίου, Lex Orandi. Μελέτες λειτουργικές θεολογίας, Θεσσαλονίκη 1994, σσ. 55-73. -Γιουνγκ Καρλ, Η ψυχολογία του ασυνειδήτου, Αθήνα 1956. -Θεόκριτοφ Ελίσαμπεθ, Φυσικός Συμβολισμός και Δημιουργία, (Μετάφραση: Εύη Βουλγαράκη-Πισίνα), στο περιοδικό: ΣΥΝΑΞΗ 81 / 2002, σσ. 32-38. -Έκο Ουμπέρτο, Θεωρία Σημειωτικής, (Μετάφραση: Έφη Καλλιφατίδη), Αθήνα 1994. -Ευδοκίμωφ Παύλου, Η τέχνη της εικόνας. (Μετάφραση από τα γαλλικά: Κώστας Χαραλαμπίδης), Θεσσαλονίκη 1993. -Έρικσον Έρικ, Η παιδική ηλικία και η κοινωνία, (Μετάφραση: Μ. Κουτρουμπάκη), Αθήνα 1990. -Ιωάννου Δαμασκηνού, Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, (Κείμενο, μετάφραση, εισαγωγή, σχόλια: Νίκου Ματσούκα), Θεσσαλονίκη 1992. -Καψάλη Αχιλλέα, Μάθηση και διδασκαλία, Θεσσαλονίκη 1986. -Καψωμένου Ερατοσθένη, Τυπολογικά κριτήρια για τη Σημειωτική της Ελληνικής Κουλτούρας, στο συλλογικό έργο: Πασχαλίδη Γρηγόρη– Χοντολίδου Ελένης (Επιμέλεια), Σημειωτική και Πολιτισμός. Τόμος 1. Κουλτούρα – Λογοτεχνία – Επικοινωνία, Θεσσαλονίκη 2001, σσ. 43-63. -Κόλτσιου-Νικήτα Άννα, Φιλολόγως ζητούντες. Γλωσσικές απόψεις και όψεις στα κείμενα των Καππαδοκών Πατέρων, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2005. -Ματσαγγούρα Ηλία, Θεωρία και πράξη της διδασκαλίας. Η σχολική τάξη. Χώρος – Ομάδα – Πειθαρχία – Μέθοδος, Αθήνα 1999. -Ματσαγγούρας, Η. (συμμετοχή: Χατζηγεωργίου, Γ.), Εισαγωγή στις Επιστήμες της Παιδαγωγικής, Αθήνα 2009. -Ματσούκα Νίκου, Δογματική και Συμβολική θεολογία Α’. Εισαγωγή στη θεολογική γνωσιολογία, Θεσσαλονίκη 1996. -Piaget J., Η ψυχολογία της νοημοσύνης, (Μετάφραση: Ελένη Βέλτσου), Αθήνα 1986. -Ματσούκα Νίκου, Δογματική και Συμβολική Θεολογία Β’. Έκθεση της ορθόδοξης πίστης σε αντιπαράθεση με τη δυτική χριστιανοσύνη, Θεσσαλονίκη 1996. -Σκαλτσή Παναγιώτη, Η των συμβόλων αλήθεια. (Φαινομενολογική και θεολογική προσέγγιση), στον τόμο: Σύμβολα και συμβολισμοί της Ορθοδόξου Εκκλησίας. (Εισηγήσεις – Πορίσματα ιερατικού Συνεδρίου της Ιεράς Μητροπόλεως Δράμας έτους 1991), Δράμα 1991, σσ. 21-50. -Σμέμαν Αλεξάνδρου, Ευχαριστία. Το Μυστήριο της Βασιλείας, (Μετάφραση από τα αγγλικά: Ιωσήφ Ροηλίδης), Αθήνα 2000. -Σταμούλη Χρυσοστόμου, Κάλλος το άγιον. Προλεγόμενα στη φιλόκαλη αισθητική της Ορθοδοξίας, Αθήνα 2004. -Σφενδόνη-Μέντζου Δήμητρα, Η θεωρία των σημείων του C. S. Peirce: σημειωτική, οντολογία, ερμηνευτική, Ανάτυπο από: Πρακτικά Α’ φιλοσοφικής ημερίδας Θεσσαλονίκης που οργάνωσαν η Ελληνική Φιλοσοφική Εταιρία και ο Τομέας Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης τον Οκτώβριο του 1985, Αθήνα 1986, σσ. 130-139. -Τσελεγγίδη Δημητρίου, Η θεολογία της εικόνας και η ανθρωπολογική σημασία της, Διατριβή επί διδακτορία, Θεσσαλονίκη 1984. -Wittgenstein Ludwig, Tractatus logico-philosophicus, (Μετάφραση: Θανάσης Κιτσόπουλος, Παρουσίαση: Ζήσιμος Λορεντάτος, Εισαγωγή: Bernhard Russel), Αθήνα 1978. Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία: Benner Dietrich, Bildung und Religion. Überlegungen zu ihrem problematischen Verhältnis und zu den Aufgaben eines öffentlichen Religionsunterrichts heute, στο συλλογικό έργο: Batke A. / Fitzner Th. / Isak R. / Lochmann U. (Hrsg.), Schulentwicklung – Religion – Religionsunterricht. Profil und Chance von Religion in der Schule der Zukunft, Freiburg im Breisgau 2002, σσ. 51-70. -Biehl Peter, Festsymbole. Zum Beispiel: Ostern. Kreative Wahrnehmung als Ort der Symboldidaktik, Nuekirchen – Vluyn, 1999. -Fowler James W., Stufen des Glaubens: die Psychologie der menschlichen Entwicklung und die Suche nach Sinn, Gütersloh 1991. -Dressler Bernhard, Zeichen und Wunder. Didaktische Aufenthalte in fremden Welten. Zur didaktischen Erschließung neutestamentlicher Wundergeschichten im Religionsunterricht der Sekundarstufe, στο: του ιδίου (Hrsg.), Religion zeigen. Zeichendidaktische Entwürfe, Loccum 2002, σσ. 54-71. -Fraas Hans-Jürgen, Glaube und Identität. Grundlegung einer Didaktik religiöser Lernprozesse, Göttingen 1983. -Goldman Ronald, Religious Thinking from Childhood to Adolescence, London 1964. -Halbfas Hubertus, Das dritte Auge. Religionsdidaktische Anstöße, Düsseldorf 1997 . -Meyer-Blanck Michael, Vom Symbol zum Zeichen. Symboldidaktik und Semiotik, Rheinbach 2002. -Meyer-Blanck Michael, Der Ertrag semiotischer Theorien für die Praktische Theologie, στο περιοδικό: Berliner Theologische Zeitschrift 1997 / 14, σσ. 190-219. -Oser Fritz / Gmünder Paul, Der Mensch – Stufen seiner religiösen Entwicklung. Ein strukturgenetischer Ansatz, Gütersloh 1988. -Vygotsky L., Thought and Language, Cambridge Mass. 1962.
Τελευταία Επικαιροποίηση
14-09-2017