G.W.F. Hegel, " Η Επιστήμη της Λογικής. Η Ουσία Ι, ΙΙ"
| Τίτλος | G.W.F. Hegel, " Η Επιστήμη της Λογικής. Η Ουσία Ι, ΙΙ" / G. W. F. Hegel, the Science of Logic. The essence |
| Κωδικός | ΦΣΜ 114 |
| Σχολή | Φιλοσοφική |
| Τμήμα | Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής |
| Κύκλος / Επίπεδο | 2ος / Μεταπτυχιακό |
| Περίοδος Διδασκαλίας | Χειμερινή/Εαρινή |
| Υπεύθυνος/η | Θεόδωρος Πενολίδης |
| Κοινό | Όχι |
| Κατάσταση | Ενεργό |
| Course ID | 600000303 |
Πρόγραμμα Σπουδών: 2014 Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Φιλοσοφίας
Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 11
| Κατεύθυνση | Τύπος Παρακολούθησης | Εξάμηνο | Έτος | ECTS |
|---|---|---|---|---|
| Ιστορία της Φιλοσοφίας | Επιλογής | Χειμερινό/Εαρινό | - | 10 |
| Συστηματική Φιλοσοφία | Κατ' Επιλογήν Υποχρεωτικά | Χειμερινό/Εαρινό | - | 10 |
| Τίτλος | G.W.F. Hegel, " Η Επιστήμη της Λογικής. Η Ουσία Ι, ΙΙ" |
| Ακαδημαϊκό Έτος | 2017 – 2018 |
| Περίοδος Τάξης | Εαρινή |
| Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ | |
| Ώρες Εβδομαδιαία | 3 |
| Ώρες Συνολικά | 36 |
| Class ID | 600100052
|
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
- Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
- Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
- e-Οδηγός Σπουδών https://qa.auth.gr/el/class/1/600100052
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές
προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
- Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
- Αγγλικά (Εξέταση)
- Γερμανικά (Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Να γνωρίσουν τα χαρακτηριστικά της φιλοσοφικής έρευνας
Να μάθουν διάφορους τρόπους συλλογής βιβλιογρφικών δεδομένων
Να εξασκηθούν στην ανάλυση και την ερμηνεία ποιοτικών δεδομένων
Γενικές Ικανότητες
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Λήψη αποφάσεων
- Αυτόνομη εργασία
- Ομαδική εργασία
- Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Η Ουσία ορίζεται στην Επιστήμη της Λογικής του Hegel ως το δεύτερο μέρος της Λογικής της αντικειμενικότητας, το πρώτο φέρει τον τίτλο: το Είναι. Ήδη ο Immanuel Kant θεώρησε ότι οι κατηγορίες της συγκρότησης της αντικειμενικότητας συνυφαίνονται με την αυτογνωσία των πράξεων της διανοίας. Αυτό σημαίνει και για τον Hegel: η εκφορά των κατηγοριών της αντικειμενικότητας δεν συμπίπτει με την θετικιστική άθροιση διαφορετικών περιγραφών του αντικειμενικού ως του προδεδομένου άμεσου. Αλλά η εκφορά της αντικειμενικότητας πρέπει συγχρόνως, υπογραμμίζει ο Hegel, να αφυπνίζει σταδιακά την αυτοσυνείδηση εκείνη που σε ένα υπερβατολογικό και όχι εμπειρικό παρελθόν βυθίστηκε και απώλεσε τον εαυτό της στην αμεσότητα του αντικειμενικού. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι κατηγορίες της αντικειμενικότητας οφείλουν να εκτίθενται και συγχρόνως θα αναιρούνται στην πράξη που τις δημιούργησε, στον Λόγο. Στην συνάφεια αυτή μεγάλο ρόλο θα παίξει η κατηγορία «θέση» (Setzen), η οποία μόνο στην καταληπτική Έννοια (Begriff) θα υψώσει τον εαυτό της στην οικεία της αυτοσυνείδηση. Ουσία σημαίνει: το αντικειμενικό Είναι δεν είναι αμεσότητα αλλά θέση – αυτό δηλαδή που ξεχνά πάντοτε ο πεπεισμένος θετικισμός. Επομένως, στην Λογική της Ουσίας συμπίπτουν, ούτως ειπείν, μία νεκρολογία του Είναι και μία γενεαλογία του νοείν. Στο μάθημά μας θα επιχειρήσουμε να χαράξουμε με ακρίβεια την λεπτή αυτή γραμμή ανάμεσα στην «αναίρεση» και την «θέση» του όντος.
Η Λογική της Ουσίας εκτυλίσσεται δυνάμει τριών τελεστικών εννοιών. Οι έννοιες αυτές είναι, πρώτον, ο ορίζοντας εσωτερικότητας στον οποίον βυθίζεται το Είναι και γίνεται Ουσία, δεύτερον, η αλλοτρίωση ή εξωτερίκευση της εσωτερικής Ουσίας και, τρίτον, η αναλογία εκείνη, η οποία συνάγει σε ενότητα την εσωτερικότητα και την έξοδο της Ουσίας από τον εαυτό της. Σε κάθε μία από αυτές τις τελεστικές έννοιες αντιστοιχούν συγκεκριμένες κατηγορίες του αντικειμενικού. Η Λογική της Ουσίας θα ολοκληρωθεί μόνον, όταν θα καταδειχθεί ότι η παραπάνω αναλογία δεν είναι απλώς μία σημαντική κατηγορία της Λογικής της Ουσίας, αλλά, πολλῴ μάλλον, η απόλυτη μορφή του άμεσου Είναι και του ουσιώδους Εν-Είναι εν γένει – η αυτοσυνείδηση του ίδιου του νοήμονος λόγου.
Λέξεις Κλειδιά
ουσία, έμμεση συναγωγή, θέση, αντίφαση, ενεικόνιση
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
- Σημειώσεις
- Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Περιγραφή
Μέσω ιστοσελίδας τμήματος και προσωπικού email
Οργάνωση Μαθήματος
| Δραστηριότητες | Φόρτος Εργασίας | ECTS | Ατομικά | Ομαδικά | Erasmus |
|---|---|---|---|---|---|
| Διαλέξεις | ✓ | ||||
| Σεμινάρια | ✓ | ||||
| Άσκηση Πεδίου | 60 | 2,4 | ✓ | ||
| Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων | 60 | 2,4 | ✓ | ||
| Φροντιστήριο | 40 | 1,6 | ✓ | ||
| Εκπόνηση μελέτης (project) | 30 | 1,2 | |||
| Συγγραφή εργασίας / εργασιών | 20 | 0,8 | |||
| Εξετάσεις | ✓ | ||||
| Σύνολο | 210 | 8,4 |
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Γραπτές εξετάσεις και συγγραφή πρακτικών
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
- Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
- Προφορική Εξέταση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
- Δημόσια Παρουσίαση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
1. GEORG WILHELM FRIEDRICH HEGEL, Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ, Πρώτος Τόμος, Η αντικειμενική Λογική, Δεύτερο Βιβλίο. Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ (α), Μετάφραση, Πρόλογος, Σημειώσεις, Επιλεγόμενα, Θεόδωρος Πενολίδης, Κράτερος 2010.
2. GEORG WILHELM FRIEDRICH HEGEL, Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ, Πρώτος Τόμος, Η αντικειμενική Λογική, Δεύτερο Βιβλίο. Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ (β), Μετάφραση, Πρόλογος, Σημειώσεις, Επιλεγόμενα, Θεόδωρος Πενολίδης, Κράτερος 2014.
3. Hegel G. W. F., Enzyklopädie der philosophischen Wissenschaften im Grundrisse 1830 I, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 1970.
4. ___________, Wissenschaft der Logik I, Felix Meiner Verlag, επ. εκδ. H. J. Gawoll, Hamburg 2008.
5. ___________, Wissenschaft der Logik II, Felix Meiner Verlag, επ. εκδ. H. J. Gawoll, Hamburg 1999.
6. Henrich D., Hegels Logik der Reflexion. Neue Fassung, Hegel-Studien Beiheft, Bonn 1978, σελ. 204-324.
7. ___________, Formen der Negation in Hegels Logik, στον τόμο Hegel-Jahrbuch 1974, Köln 1975, σελ. 245-256.
8.
9. Hoffmann, Th. S., Hegel. Eine Propädeutik, εκδ. Marix, Wiesbaden 2004.
10. Κουζανός Ν., De Coniecturis - Περί Εικασιών, μετάφραση Γ. Δαρδιώτης - Θ. Πενολίδης, πρόλογος – εισαγωγή – σχόλια – επιλεγόμενα Θ. Πενολίδης, Εκδόσεις Κράτερος, Θεσσαλονίκη 2007.
11. Πενολίδης Θ., Μέθοδος και Συνείδηση, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2004.
12. Richli U., Das Problem der Selbstkonstitution des Denkens in Hegels ‚Wissenschaft der Logik‘, στον τόμο H. Krings, L. Oeing-Hanhoff, H. Rombach (Hrsg.): Philosophisches Jahrbuch, εκδ. Karl Alber, Freiburg/München 1974, σελ. 284-297.
13. Theunissen M., Sein und Schein, Die Kritische Funktion der Hegelschen Logik, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 1994.
14. Wieland W., Bemerkungen zum Anfang von Hegels Logik, στον τόμο Helmut Fahrenbach (Hrsg.): Wirklichkeit und Reflexion, Pfullingen 1973, σελ. 395-414.
Τελευταία Επικαιροποίηση
25-11-2015
