Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές της τάξης θα μπορούν να γνωρίσουν και να κατανοήσουν: 1)Το ζήτημα της συμμετοχής του λαού στην εκλογή των επισκόπων βάσει των νομοκανονικών διατάξεων που αναφέρονται στο ζήτημα αυτό. 2)Τις σχετικές διατάξεις οι οποίες θα τους παράσχούν επαρκείς πληροφορίες για την κατά εποχή τηρούμενη πρακτική κατά την εκλογική διαδικασία αναδείξεως των επισκόπων και μας βοηθά να κατανοήσουμε τους λόγους επιβολής νόμων ή κανόνων που σε μερικές περιπτώσεις θεσμοθετούσαν τη συμμετοχή του λαού στην εκλογή των επισκόπων ή σε άλλες περιπτώσεις την απαγόρευαν.
Δεν επιδιώκεται η επίλυση του ακανθώδους ζητήματος της ορθότητας ή μη της συμμετοχής του λαού στην εκλογή των επισκόπων, αλλά επιχειρείται η συμβολή στην κατανόηση της αναγκαιότητας ή της σκοπιμότητας εισαγωγής των διατάξεων εκείνων, εκκλησιαστικών και πολιτειακών, που ρύθμιζαν ή ρυθμίζουν το υπό διερεύνηση ζήτημα.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Η συμμετοχή του λαού στην εκλογή εκκλησιαστικών λειτουργών στην αρχαία Χριστιανική Εκκλησία. Σύγκριση πολιτειακών εκλογών αναδείξεως κρατικών αξιωματούχων και εκκλησιαστικών εκλογών αναδείξεως εκκλησιαστικών λειτουργών. Η συμμετοχή του λαού στην εκλογή επισκόπων κατά τις κανονικού περιεχομένου μαρτυρίες των ανωνύμων κωδικοποιητικών έργων των πρώτων μ.Χ. αιώνων (Διδασκαλία των Αποστόλων, Κανόνες Εκκλησιαστικοί των αγίων Αποστόλων, Διαταγαί των Αγίων Αποστόλων, Αποστολική Παράδοσις του Ιππολύτου, Διαθήκη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, Κανόνες του Ιππολύτου). Η συμμετοχή του λαού στην εκλογή των επισκόπων κατά την κανονική διδασκαλία των οικουμενικών και των τοπικών συνόδων της Ορθοδόξου Εκκλησίας (παρουσίαση και σχολιασμός των σχετικών ιερών κανόνων). Η συμμετοχή του λαού στην εκλογή προκαθημένων και επισκόπων στην Ορθόδοξη Εκκλησία κατά τις νομοκανονικές διατάξεις της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου (παρουσίαση και σχολιασμός των σχετικών διατάξεων). Η συμμετοχή των λαού στην εκλογή προκαθημένων και επισκόπων στην Ορθόδοξη Εκκλησία από την πτώση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έως σήμερα.
Αναλυτικά οι διδακτικές ενότητες διαρθρώνονται ως εξής:
1. Η συμμετοχή του λαού στην εκλογή εκκλησιαστικών λειτουργών στην αρχαία Χριστιανική Εκκλησία (Αγία Γραφή – Αποστολικοί Πατέρες –Μαρτυρίες εκκλησιαστικών πατέρων μέχρι και τον 5ο μ.Χ. αιώνα).
2. Η συμμετοχή λαϊκών στην εκλογή επισκόπων κατά τις κανονικού περιεχομένου μαρτυρίες των ανωνύμων κωδικοποιητικών έργων των πρώτων μ.Χ. αιώνων.
3. Η συμμετοχή των λαϊκών στην εκλογή επισκόπων κατά την κανονική διδασκαλία των Οικουμενικών Συνόδων.
4. Η συμμετοχή των λαϊκών στην εκλογή των επισκόπων κατά την κανονική διδασκαλία των Τοπικών Συνόδων.
5. Νομοκανονικές διατάξεις της βυζαντινής περιόδου περί της συμμετοχής του λαού στην εκλογή των επισκόπων.
6. Νομοκανονικές διατάξεις της μεταβυζαντινής περιόδου περί της συμμετοχής του λαού στην εκλογή των επισκόπων.
7. Εκλογή των επισκόπων στο Οικουμενικό πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.
8. Εκλογή των επισκόπων στα πατριαρχεία Αλεξανδρείας και Αντιοχείας.
9. Εκλογή των επισκόπων στο πατριαρχείο Ιεροσολύμων και στην Εκκλησία της Ρωσσίας.
10. Εκλογή των επισκόπων στις Εκκλησίες Σερβίας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας.
11. Εκλογή των επισκόπων στην Εκκλησία της Κύπρου.
12. Εκλογή των επισκόπων στις Εκκλησίες Ελλάδος, Πολωνίας, Αλβανίας, Τσεχίας και Σλοβακίας, Φιλανδίας, Εσθονίας.
13. Εκλογή των επισκόπων στην Εκκλησία της Κρήτης.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
1.Αναστασίου Ιωάννου, Η συμμετοχή των λαϊκών στην εκλογή των προκαθημένων και των μητροπολιτών των Ορθοδόξων Εκκλησιών, ΕΕΘΣΠΘ 25(1980), σ. 9-28.
2.Γεωργίου, μητροπολίτου πρ. Νευροκοπίου, Το βασίλειον ιεράτευμα και η αληθής σημασία αυτού, ΓΠ, τεύχη 434-435(1954), σ. 214-224, τεύχη 436-437(1954), σ. 297-307.
3.Ζήση Θεοδώρου, πρωτοπρεσβυτέρου, Οι λαϊκοί στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Συζήτηση θέσεων του «Θεολογικού Συνδέσμου», Θεσσαλονίκη 1989.
4.Μαντζουνέα Ευαγγέλου, πρωτοπρεσβυτέρου, Περί της εκλογής και καταστάσεως των αρχιερέων από των αποστολικών χρόνων μέχρι σήμερον, Αθήναι 1990.
5.Πηλίλη Ιακώβου (Γεωργίου), επισκόπου Κατάνης, Η χριστιανική ιερωσύνη, Αθήνα 1988.
6.Πινακούλα Αντωνίου, πρεσβυτέρου, «Ψήφω κλήρου και λαού». Μια νέα πρόταση για την εκλογή των επισκόπων, Αθήνα 2007.
7.Πουλίτσα Π., Σχέσις πολιτείας και εκκλησίας ιδία επί εκλογής επισκόπων, τεύχ. Α΄, εν Αθήναις 1946.
8.Τρεμπέλα Παναγιώτη, Οι λαϊκοί εν τη Εκκλησία. Το βασίλειον ιεράτευμα, Αθήναι 1957.