Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα μπορούν να κατανοήσουν το ιστορικό και εκκλησιαστικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε από τον 4ο έως τον 6ο μ.Χ. αιώνα, εντός και κυρίως εκτός των Βυζαντινών συνόρων. Να αναλύσουν τους λόγους οι οποίοι οδήγησαν σε συγκεκριμένη κάθε φορά εκκλησιαστική πολιτική. Να αντιληφθούν επίσης το νόημα και το περιεχόμενο της Χριστιανικής Οικουμένης.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα ασχολείται με την έρευνα και μελέτη βασικών σημείων της εκκλησιαστικής γεωγραφίας από τον 4ο έως τον 6ο μ.Χ. αι. και το ιστορικό πλαίσιο όπως διαμορφώθηκε κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο με την εξάπλωση του Χριστιανισμού στην Ασία και την Αφρική. Η Εκκλησία χρησίμευσε ως δυναμικό όπλο στα χέρια του κράτους, για την εξυπηρέτηση της κρατικής του πολιτικής και του οικουμενικού οράματός του. Από τον 4ο μ.Χ. αιώνα ο Χριστιανισμός σταδιακά ενσωματώθηκε στο πολιτικό και ιδεολογικό σύστημα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας διαμορφώνοντας την οικουμενική πολιτική του Βυζαντίου.
Syllabus:
1. Πηγές και κείμενα της Εκκλησιαστικής γεωγραφίας.
2. Χριστιανική και εκκλησιαστική τοπογραφία.
3. Εισαγωγή στην Ιστορία του Ρωμαϊκού κράτους από τον 4ο έως τον 6ο αι.
4. Ο Χριστιανισμός και οι δρόμοι του εμπορίου
5. Ευσέβιος: Ο εισηγητής της πολιτικής θεολογίας.
6. Χριστιανική Οικουμένη και Βυζάντιο. «Θεία βασιλεία».
7. Η διαμόρφωση των εκκλησιαστικών δικαιοδοσιών και των ορίων τους.
8. Ο περσικός αντίποδας. Ο χριστιανισμός στη Σασσανιδική Περσία.
9. Η Εκκλησία στη Σασσανιδική Περσία.
10. Το Βυζάντιο και η διάδοση του Χριστιανισμού στους γύρω λαούς.
11. Το Βυζάντιο και οι γύρω χριστιανικοί λαοί (Αρμένιοι, Λαζοί, Ίβηρες, Άραβες).
12. Η Εκκλησιαστική πολιτική του Ιουστινιανού.
13. Η Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως από τον 4ο έως τον 6ο αι.
Λέξεις Κλειδιά
Πατριαρχείο, Κωνσταντινούπολη, Περσία, Αρμενία, Ιβηρία, Ιουστινιανός
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. Ιωάννης Μπάκας, Η Εκκλησία πέρα από τον Ευφράτη. Ιστορία της εκκλησιαστικής οργάνωσης και διοίκησης της περιοχής κατά τον 5ο αι., εκδ. Μπαρμπουνάκης, Θεσσαλονίκη 2015.
2. Μιχάλης Κορδώσης, Το Βυζάντιο και ο δρόμος προς την Ανατολή. Πρωτοβυζαντινή περίοδος (324-610 μ.Χ.), εκδ. Καραβία, Αθήνα 2002.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
1.Σοφία Πάτουρα Σπανού, Χριστιανισμός και Παγκοσμιότητα στο πρώιμο Βυζάντιο, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα 2008.
2.Δέσποινα Ευγενίδου - Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος - Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ - Johannes Koder - Κωνσταντίνος Πιτσάκης - Gilbert Dagron - Αθανάσιος Μαρκόπουλος - Cyril Mango - Τίτος Παπαμαστοράκης - Paul Magdalino - Cecile Morrisson - Christian Hannick - Ελένη Παπασταύρου, Το Βυζάντιο ως οικουμένη, εκδ. Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα 2005.
3.Ευάγγελος Χρυσός, Η Εκκλησιαστική πολιτική του Ιουστιανιανού κατά την έριν περί τα Τρία Κεφάλαια και την Ε΄ Οικουμενικήν Σύνοδον, Θεσσαλονίκη 1969.
4.Τηλέμαχος Λουγγής, Ιουστινιανός Πέτρος Σαββάτιος. Κοινωνία, Πολιτική και Ιδεολογία τον 6ο μ.Χ. αιώνα, εκδ. Βάνια, Θεσσαλονίκη 2005.
5.Βασιλική Παπούλια, Από τον αρχαίο στον νεότερο πολυμερισμό. τ. Α΄(Αρχαία Φύλα-Βυζαντινή Οικουμένη), Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2002.