ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ ΚΑΙ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ

Σκοπός του μαθήματος είναι: α. Η διδασκαλία και η μελέτη της βιοχημικής βάσης των ελευθέρων ριζών (δραστικών μορφών οξυγόνου και αζώτου) που παράγονται στα βιολογικά συστήματα και προκαλούν διάφορα νοσήματα όπως καρκίνο, αθηρωμάτωση, ρευματοειδή αρθρίτιδα, νευροεκφυλιστικές ασθένειες, πνευμονικές φλεγμονώδεις καταστάσεις, χρόνιες αποφρακτικές πνευμονοπάθειες κλπ. β. Η διδασκαλία της μοριακής βάσης και της επίδρασης του οξειδωτικού στρες και των ελευθέρων ριζών σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις του ουροποιητικού συστήματος, στο ανοσολογικό σύστημα, καθώς και σε διαταραχές κατά την κύηση, εμμηνόπαυση, σακχαρώδη διαβήτη και τη γήρανση. γ. Η μελέτη της αντιοξειδωτικής άμυνας του οργανισμού και των μηχανισμών με τους οποίους τα βιολογικά συστήματα εξουδετερώνουν τις δραστικές μορφές οξυγόνου και αζώτου. Επίσης, μελέτη των αντιοξειδωτικών που λαμβάνονται εξωγενώς με τη διατροφή και προστατεύουν τον οργανισμό από τις βλαπτικές συνέπειες των ελευθέρων ριζών και των τοξικών παραγώγων τους. δ. Η μελέτη της λιπιδικής υπεροξείδωσης, καθώς και οι τρόποι ανίχνευσης και προσδιορισμού διαφόρων παραγόντων που σχετίζονται με την πρόκληση αυτού του φαινομένου. Αναλύονται οι μέθοδοι απομόνωσης και οξείδωσης των λιποπρωτεϊνών, καθώς και η μέτρηση της μηλονικής διαλδεΰδης και άλλων ουσιών που αποτελούν δείκτες της λιπιδικής υπεροξείδωσης και του οξειδωτικού στρες. Γενικές ικανότητες α. Ο εφοδιασμός και η εξοικείωση των φοιτητών με τις απαραίτητες γνώσεις σχετικά με τα πλέον σύγχρονα δεδομένα των ελευθέρων ριζών και του οξειδωτικού στρες. β. Κατανόηση των αντιοξειδωτικών μηχανισμών με τους οποίους προστατεύεται ο οργανισμός του ανθρώπου. γ. Κατανόηση του ρόλου των ελευθέρων ριζών στην παθοφυσιολογία διαφόρων νοσημάτων σε μεγάλο εύρος ιατρικών ειδικοτήτων.

1. Ελεύθερες ρίζες, δραστικές μορφές οξυγόνου και αζώτου. Σχηματισμός των ελευθέρων ριζών στα βιολογικά συστήματα. Διδάσκων: Ηλιάδης Σταύρος, Αναπληρωτής Καθηγητής 2. Αντιοξειδωτική άμυνα του οργανισμού και αντιοξειδωτικά που λαμβάνονται με τη διατροφή. Ο ρόλος των βιταμινών και ιχνοστοιχείων της διατροφής στην προστασία των μακρομορίων. Διδάσκουσα: Μακέδου Καλή, Επικ. Καθηγήτρια 3. Οξειδωτική τροποποίηση των πρωτεϊνών. Ο φυσιολογικός ρόλος του μονοξειδίου του αζώτου και ο ρόλος του ως ελεύθερη ρίζα στα βιολογικά συστήματα. Διδάσκων: Παπανικολάου Νικόλαος, Επίκουρος Καθηγητής Ηλιάδης Σταύρος, Αναπληρωτής Καθηγητής 4. Ο ρόλος του σιδήρου και των άλλων μεταβατικών μετάλλων στο οξειδωτικό στρες στα βιολογικά συστήματα. Το κυτόχρωμα P-450 και συστήματα αποτοξίνωσης του οργανισμού από τα ξενοβιοτικά. Διδάσκουσα: Παπαϊωάννου Μαρία, Επικ. Καθηγήτρια 5. Λιπιδική υπεροξείδωση και καρδιαγγειακά νοσήματα. Εργαστηριακή διερεύνηση δεικτών της λιπιδικής υπεροξείδωσης. Διδάσκων: Ηλιάδης Σταύρος, Αναπληρωτής Καθηγητής 6. Ελεύθερες ρίζες και γήρανση. Ο ρόλος των οξειδωτικών βλαβών και των εκφυλιστικών φαινομένων στη γήρανση του ανθρώπου. Παθοφυσιολογικές καταστάσεις και ασθένειες φθοράς στον άνθρωπο που σχετίζονται άμεσα με μηχανισμούς ελευθέρων ριζών. Διδάσκων: Κολιάκος Γεώργιος, Καθηγητής 7. Καρκινογένεση και μηχανισμοί πρόκλησης οξειδωτικών βλαβών στο DNA. Η επίδραση των ελευθέρων ριζών στη μεταγωγή σήματος. Διδάσκοντες: Τζημαγιώργης Γεώργιος, Αναπληρωτής Καθηγητής Χατζηβασιλείου Εύη, Επίκουρη Καθηγήτρια 8. Οξειδωτικό στρες στις πνευμονικές φλεγμονώδεις καταστάσεις και σε χρόνιες αποφρακτικές πνευμονοπάθειες. Ελεύθερες ρίζες στην πίσσα και στον καπνό του τσιγάρου. Διδάσκουσα: Μανίκα Κατερίνα, Επίκουρη Καθηγήτρια, Πνευμονολογική Κλινική, Α.Π.Θ., ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου» 9. Η συμμετοχή των ελευθέρων ριζών και του οξειδωτικού στρες στις νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Διδάσκουσα: Κουτσουράκη Ευφροσύνη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Α΄Νευρολογική Κλινική Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ. 10. Ο ρόλος των ελευθέρων ριζών και του οξειδωτικού στρες κατά την ισχαιμία και την επαναιμάτωση. Διδάσκων: Γιακουστίδης Δημήτριος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Χειρουργική Κλινική Μεταμοσχεύσεων, Γενικό Νοσοκομείο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης 11. Η συμμετοχή των ελευθέρων ριζών στα νοσήματα του ουροποιητικού συστήματος και του αιμοποιητικού ιστού. Διδάσκοντες: Λιακόπουλος Βασίλειος, Επίκουρος Καθηγητής, Α΄ Παθολογική Κλινική, Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ Γεωργίου Ελισάβετ, Επικ. Καθηγήτρια 12. Παθογενετικός ρόλος των ελευθέρων ριζών στα αυτοάνοσα νοσήματα. Διδάσκουσα: Νταουντάκη Μαρία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια 13. Οξειδωτικό στρες στο σακχαρώδη διαβήτη και τη διαβητική νεφροπάθεια. Διδάσκουσα: Μακέδου Καλή, Επικ. Καθηγήτρια

09-03-2017