ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΔΡΑΜΑΤΟΛΟΓΙΑ: Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΕΒΡΑΙΟΥ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΡΛΟΟΥ ΣΤΟΝ ΚΛΕΜΕΝΤΙ

Εμβάθυνσης / Εμπέδωσης Γνώσεων

Το μάθημα, που εστιάζει στη διαχρονική λειτουργία των στερεοτύπων, εξετάζοντας παράλληλα την πορεία του αντισημιτισμού και την ιστορία των Εβραίων από τα πρωτοχριστιανικά χρόνια μέχρι σήμερα, επιδιώκει να αφυπνίσει τους φοιτητές, προσφέροντάς τους το θεωρητικό υπόβαθρο και τα κατάλληλα μεθοδολογικά εργαλεία για τον εντοπισμό στερεοτυπικών εικόνων στη λογοτεχνία και το θέατρο. Η εκ του σύνεγγυς ανάγνωση επιλεγμένων θεατρικών έργων στη συνέχεια, έχει στόχο την άσκηση των φοιτητών στην ανάλυση στερεοτυπικών εικόνων του Εβραίου στο θέατρο και στον εντοπισμό της λειτουργίας που αυτές επιτελούν όσον αφορά το αναγνωστικό/θεατρικό κοινό. Παράλληλα η επισκόπηση του ιστορικού, κοινωνικού και πολιτικού πλαισίου της εποχής των έργων στοχεύει σε μια πιο ολοκληρωμένη αντίληψη και αξιολόγηση των εικόνων που παρουσιάζονται στα έργα και, κατ’ επέκταση, στην κριτικότερη ματιά των φοιτητών απέναντι στη λειτουργία των στερεοτύπων διαχρονικά.

Το μάθημα έχει στόχο να ερευνήσει την εικόνα του Εβραίου σε μια σειρά θεατρικών έργων από τον 16ο αιώνα μέχρι σήμερα, σε συνάρτηση με το ιστορικό, κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο της εποχής. Με τα μεθοδολογικά εργαλεία της πολιτισμικής εικονολογίας και μια εκ του σύνεγγυς ανάγνωση των κειμένων σε λεκτικό και θεματικό επίπεδο, εξετάζεται μια σειρά δημοφιλών κατασκευών της εικόνας του Άλλου και, παράλληλα, όψεις του αντισημιτισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Διάγραμμα μαθήματος 1. Εισαγωγικά – Μεθοδολογία μαθήματος - Εισαγωγή στην Πολιτισμική Εικονολογία – Συγκριτική Στερεοτυπολογία – Στερεότυπα - Ταυτότητα και ετερότητα - Η εικόνα του «Άλλου» - Ο Άλλος εν διωγμώ 2. Ιστορία των Εβραίων – «Περιπλανώμενοι Ιουδαίοι» - Σεφαραδίτες και Ασκεναζίτες – Αντιεβραϊσμός και αντισημιτισμός – Όψεις του αντισημιτισμού στην Ευρώπη – Θρησκευτικός και φυλετικός αντισημιτισμός - Ο λόγος του αντισημιτισμού - Στερεοτυπικές απεικονίσεις Εβραίων στη Λογοτεχνία και το Θέατρο 3. Αρχετυπικοί κακοί: ο Βαρραβάς στον Εβραίο της Μάλτας και ο Σάυλωκ στον Έμπορο της Βενετίας – Εβραίοι στην ελισσαβετιανή Αγγλία & η υπόθεση Λοπεζ – Κειμενική ανάλυση & συγκριτική επισκόπηση – Σάυλωκ: Μεταμορφώσεις ενός «κακού» διαμέσου των αιώνων 4. Εβραίες: Βιβλικές ηρωίδες, (α)πιστες κόρες, εξωτικές γυναίκες. Ιουδήθ (Χέμπελ) – Μαρία Μαγδαληνή (Μέτερλινκ) - Σαλώμη (Ουάιλντ) – Εσθήρ (Βαφόπουλος). Η Άμπιγκειλ, η Τζέσικα, η Ραχήλ, η Ρέιτσελ. Η Εβραία των Σκριμπ/Αλεβύ. 5. Έκκληση για ανεκτικότητα: ο Νάθαν ο Σοφός του Λέσσινγκ – Διαφωτισμός – Χειραφέτηση των Εβραίων – Λογοτεχνικά σαλόνια – Η «μορφωμένη αστική τάξη» (Bildungsbürgertum) και η Haute Juiverie – Ζολά και Υπόθεση Ντρέιφους – Εβραίοι στη Βιέννη του fin-de-siècle – «Διεθνής Κοινότητα Διασήμων» (Χ. Άρεντ) 6. Εβραίοι και Τρίτο Ράιχ. Η Εβραία (Μπρεχτ) – Το κουράγιο της μητέρας μου (Ταμπόρι) – Επεισόδιο στο Βισύ (Μίλλερ) – Το ραφτάδικο (Γκαμπέρ) – Πριν την αποχώρηση (Μπέρνχαρντ) 7. Οι Εβραίοι στην Ελλάδα. Όψεις του εγχώριου αντισημιτισμού. Ραχήλ (Ξενόπουλος) – Ζακυνθινή σερενάτα (Ρώμας) – Ο βασιλικός (Μάτεσις) – Τα παιδιά τα φέρνει ο πελαργός (Ρέππας-Παπαθανασίου) – Ο Εβραίος (Κλεμέντι) 8. Η οριακή εμπειρία του Ολοκαυτώματος. Επαναπροσεγγίζοντας τον Σάυλωκ: Ο έμπορος (Γουέσκερ) – Ο Έμπορος του Λας Βέγκας (Χένινγκ) – Σάυλωκ (Άρμστρονγκ).

Εβραίοι, αντισημιτισμός, στερεότυπα, θέατρο

15-07-2018