ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ - ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΟΓΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ
| Τίτλος | ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ - ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΟΓΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ / FUNCTIONAL - PRAGMATIC DISCOURSE ANALYSIS OF CLASSROOM COMMUNICATION |
| Τίτλος στα Γερμανικά | Funktional-pragmatische Diskursanalyse der Unterrichtskommunikation |
| Κωδικός | ΓΔ_015 |
| Σχολή | Φιλοσοφική |
| Τμήμα | Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας |
| Κύκλος / Επίπεδο | 2ος / Μεταπτυχιακό |
| Περίοδος Διδασκαλίας | Χειμερινή/Εαρινή |
| Κοινό | Ναι |
| Κατάσταση | Ενεργό |
| Course ID | 600014864 |
Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΜΣ Γλώσσα και Πολιτισμός στο Γερμανόφωνο Χώρο (2012-σήμερα)
Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 8
| Κατεύθυνση | Τύπος Παρακολούθησης | Εξάμηνο | Έτος | ECTS |
|---|---|---|---|---|
| Γλωσσολογία-Διδακτική | Υποχρεωτικό Κατ' Επιλογήν | Χειμερινό/Εαρινό | - | 9 |
| Τίτλος | ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ - ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΟΓΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ |
| Ακαδημαϊκό Έτος | 2018 – 2019 |
| Περίοδος Τάξης | Χειμερινή |
| Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ | |
| Ώρες Εβδομαδιαία | 3 |
| Class ID | 600118788
|
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
- Επιστημονικής Περιοχής
- Ανάπτυξης Δεξιοτήτων
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
- Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
- e-Οδηγός Σπουδών https://qa.auth.gr/el/class/1/600118788
- Στον ιστοχώρο του Τμήματος:
- eLearning (Moodle):
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές
προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
- Γερμανικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές/τριες στο τέλος του εξαμήνου θα είναι σε θέση:
● να διακρίνουν τις βασικές αρχές της Λειτουργικής-πραγματολογικής ανάλυσης λόγου
● να εφαρμόζουν τη διδαχθείσα θεωρία στην έρευνά τους
● να αναζητούν και να βρίσκουν την απαραίτητη βιβλιογραφία με διάφορους τρόπους, μεταξύ άλλων με τη χρήση Η/Υ
● να κάνουν παρουσιάσεις χρησιμοποιώντας διάφορα μέσα και τεχνικές παρουσίασης
● να καταγράφουν κατά την παρατήρηση μαθήματος τις φάσεις του μαθήματος, να αναγνωρίζουν τους στόχους, τα εποπτικά μέσα που χρησιμοποιούνται, τις μορφές εργασίας και συνεργασίας στην τάξη, τις δραστηριότητες των διδασκόντων και διδασκομένων
● να κάνουν αιτιολογημένες διδακτικές παρατηρήσεις με βάση τη θεωρία που διδάχτηκαν και την ανάλυση μαθήματος που διεξήγαγαν
● να αναστοχάζονται για τα μαθήματα που παρατηρούν και να ασκούν αιτιολογημένη κριτική
● να συντάσσουν γραπτή εργασία, ακολουθώντας τους κανόνες του γραπτού επιστημονικού λόγου
Γενικές Ικανότητες
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Λήψη αποφάσεων
- Αυτόνομη εργασία
- Ομαδική εργασία
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
- Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Στόχος του σεμιναρίου:
Η διερεύνηση της επικοινωνίας στην τάξη μπορεί να φέρει για παράδειγμα στο φως τις αποκλίσεις μεταξύ του σχεδίου μαθήματος και του τι πραγματικά συμβαίνει κατά τη διεξαγωγή του. Ουσιαστική σε τέτοιες έρευνες πεδίου είναι η συμβολή της θεωρίας της Λειτουργικής Πραγματολογίας των Konrad Ehlich και Jochen Rehbein. Στόχος του σεμιναρίου είναι να μελετήσουν οι φοιτητές και φοιτήτριες τη θεωρία αυτή, ώστε κατόπιν να ασχοληθούν οι ίδιοι/ίδιες με την ανάλυση της επικοινωνίας σε πραγματικές τάξεις της Γερμανικής. Η προσέγγιση θα είναι διεπιστημονική: επιχειρείται η σύνδεση της Πραγματολογίας με τη Διδακτική.
Θεωρία και εξάσκηση:
Αρχικά γίνεται μια σύντομη εισαγωγή στους στόχους και στο θεωρητικό πλαίσιο της Λειτουργικής Πραγματολογίας, όπως αναπτύχθηκε από το 1972. Στη συνέχεια παρουσιάζονται μελέτες που ασχολούνται με την ανάλυση του μαθήματος και της επικοινωνίας στην τάξη, οι οποίες συνέβαλαν με τα αποτελέσματά τους στην εξέλιξη της Γλωσσοδιδακτικής. Πρόκειται για εργασίες ανάλυσης αυθεντικού λόγου με βάση σχέδια δράσης (Handlungsmuster), στις οποίες σημαντικό ρόλο παίζουν ο σκοπός δράσης (Handlungszweck) καθώς και οι νοητικές (mentale) δράσεις. Κατόπιν μαθαίνουν οι φοιτητές/τριες να απομαγνητοφωνούν βιντεογραφημένες ομιλίες με τη μέθοδο HIAT των Ehlich/Rehbein, και βασιζόμενοι στα υπάρχοντα σχέδια δράσης να αναλύουν τη διάδραση στο μάθημα.
Έρευνα και παρουσίαση:
Σε μικρές ομάδες θα αναλάβουν οι φοιτητές/τριες την ανάλυση ενός μαθήματος της Γερμανικής ως ξένης γλώσσας σε αυθεντικές τάξεις. Θα απομαγνητοφωνήσουν τις λήψεις με τη μέθοδο HIAT, θα αναλύσουν το μάθημα και θα παρουσιάσουν την ανάλυση στο σεμινάριο. Επίσης θα συνοψίσουν τα συμπεράσματα της εργασίας τους και θα κάνουν προτάσεις εφαρμογής της θεωρίας και των ερευνητικών αποτελεσμάτων τους σε επιμέρους τομείς της εκπαίδευσης εκπαιδευτικών.
Σύνταξη και κατάθεση εργασίας:
Στο τέλος του εξαμήνου οι φοιτητές/τριες καταθέτουν γραπτή εργασία (σε ομάδες) πάνω στο θέμα που παρουσίασαν.
Λέξεις Κλειδιά
επικοινωνία στην τάξη, μελέτη περίπτωσης, λειτουργική-πραγματολογική ανάλυση λόγου, σχέδια δράσης, μεταγραφή
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
- Σημειώσεις
- Διαφάνειες
- Ήχος
- Πολυμεσικό υλικό
- Διαδραστικές ασκήσεις
- Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
- Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Περιγραφή
Στο πλαίσιο του μαθήματος χρησιμοποιείται ηλεκτρονικός υπολογιστής κατά τη διεξαγωγή των μαθημάτων για την προβολή διαφανειών, βίντεο κ.λπ. και διαδραστικός πίνακας.
Επίσης χρησιμοποιείται η πλατφόρμα elearning (Moodle):
α) Γίνονται ανακοινώσεις που αφορούν όλη την τάξη
β) Ο/Η διδάσκων/ουσα ανεβάζει επιπρόσθετο υλικό που χρησιμοποιεί με τους/τις φοιτητές/τριες σε συμβατική μορφή ή σε μορφή powerpoint
γ) Στέλνει ομαδικά ηλεκτρονικά μηνύματα στις επί μέρους ομάδες
δ) Ανεβάζει επιστημονικά κείμενα που θα πρέπει να μελετηθούν
ε) Δίνει οδηγίες σχετικά με την εμπειρική έρευνα
στ) Δέχεται τις ενδιάμεσες εργασίες, τις οποίες διορθώνει και επιστρέφει με παρατηρήσεις στους φοιτητές/τριες
ζ) Γίνονται οι έλεγχοι πλαγιαρισμού των εργασιών των φοιτητών
Οργάνωση Μαθήματος
| Δραστηριότητες | Φόρτος Εργασίας | ECTS | Ατομικά | Ομαδικά | Erasmus |
|---|---|---|---|---|---|
| Σεμινάρια | 39 | 1,6 | |||
| Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων | 66 | 2,6 | |||
| Εκπόνηση μελέτης (project) | 40 | 1,6 | |||
| Συγγραφή εργασίας / εργασιών | 80 | 3,2 | |||
| Σύνολο | 225 | 9 |
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Ο τελικός βαθμός προκύπτει από τους επιμέρους βαθμούς στα παρακάτω τρία μέρη που συνυπολογίζονται κατά 1/3. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο/η φοιτητής/τρια να έχει κατοχυρώσει τουλάχιστον το βαθμό έξι (6) σε κάθε μέρος:
• παρουσία και ενεργή συμμετοχή στο σεμινάριο (1/3 του βαθμού),
• παρουσίαση εμπειρικής εργασίας (σε μικρές ομάδες) (1/3 του βαθμού),
• σχετική με την παρουσίαση της έρευνας γραπτή εργασία 50 περίπου σελίδων, που παραδίδεται στο τέλος του εξαμήνου (σε μικρές ομάδες) (1/3 του βαθμού).
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
- Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
- Δημόσια Παρουσίαση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
- Εργαστηριακή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Becker-Mrotzek, Michael (Hrsg.) (2009): Mündliche Kommunikation und Gesprächsdidaktik. (Deutschunterricht in Theorie und Praxis (DTP). Handbuch zur Didaktik der deutschen Sprache und Literatur, Band 3). Baltmannsweiler: Schneider-Verlag Hohengehren.
Becker-Mrotzek, Michael/Vogt, Rüdiger (2009): Unterrichtskommunikation. Linguistische Analysemethoden und Forschungsergebnisse. 2., bearbeitete und aktualisierte Auflage. Tübingen: Niemeyer.
Ehlich, Konrad (1981) & (2007): Schulischer Diskurs als Dialog? In: Schröder, Peter/Steger, Hugo (Hg.): Dialogforschung (Jahrbuch des Instituts für deutsche Sprache). Düsseldorf: Schwann, 334-369. Zugleich in: Ehlich, Konrad (2007c): Sprache und sprachliches Handeln. Band 3: Diskurs – Narration – Text – Schrift. Berlin, New York: de Gruyter, 131-167.
Ehlich, Konrad (1991): Funktional-pragmatische Kommunikationsanalyse. Ziele und Verfahren. In: Flader, Dieter (Hg.): Verbale Interaktion. Studien zur Empirie und Methodologie der Pragmatik. Stuttgart: Metzler, 127-143.
Ehlich, Konrad/Rehbein, Jochen (1977): Wissen, kommunikatives Handeln und die Schule. In: Goeppert, Herma C. (Hrsg.): Sprachverhalten im Unterricht. Zur Kommunikation von Lehrer und Schüler in der Unterrichtssituation. München: Fink, 36-114.
Ehlich, Konrad/Rehbein, Jochen (1986): Muster und Institution. Untersuchungen zur schulischen Kommunikation. Tübingen: Narr.
Kalaitzi, Eleni (2014): Verwendung von Kollektiver Sprecherdeixis (Wir-Form) durch Lehrer im Unterrichtsdiskurs. In: Katsaounis, Nikolaos/Sidiropoulou, Renate M. (Hg.): Sprachen und Kulturen in (Inter)Aktion. Teil 2 – Linguistik, Didaktik, Translationswissenschaft. Internationaler Kongress 2011 Thessaloniki. [Reihe HELLENOGERMANICA, Bd. 2]. Frankfurt/M. u.a.: Peter Lang, 129-145.
Kalaitzi, Eleni (2016): Lehrerfragen – Schülerantworten. Deutsch und Griechisch im DaF-Unterricht: Eine funktional-pragmatische Untersuchung. (Arbeiten zur Sprachanalyse, Bd. 61, herausgegeben von Konrad Ehlich). Frankfurt/M. u.a.: Peter Lang.
Karagiannidou, Evangelia (2000): Deutsch als Fremdsprache für Griechen. Gesprochenes Deutsch als Kommunikationsmittel. (Arbeiten zur Sprachanalyse, Bd. 35). Frankfurt/M., Berlin u.a.: Lang.
Karagiannidou, Evangelia (2007): Die Verwendung von Objektdeixeis in Wegbeschreibungen. Ein Vergleich Griechisch – Deutsch. In: Redder, Angelika (Hg.): Diskurse und Texte. Festschrift für Konrad Ehlich zum 65.Geburtstag. Tübingen: Stauffenburg, 329-344.
Karagiannidou, Evangelia (2011): Was bringt die Funktionale Pragmatik der Sprachdidaktik? In: Schnittstellen von Linguistik und Sprachdidaktik in der Auslandsgermanistik (SL&SD 2009). Athen: Nationale und Kapodistrische Universität Athen, Fachbereich für Deutsche Sprache und Literatur, 72-86 (auch unter http://www.gs.uoa.gr/fileadmin/gs.uoa.gr/uploads/synedria/Schnittstellen_Linguistik_und_Didaktik_2009.pdf, abgerufen am 05.09.2018).
Karagiannidou, Evangelia (2014): Kommunikation im DaF-Unterricht. Lehrer-Aufforderungen an die Schüler. In: Katsaounis, Nikolaos/Sidiropoulou, Renate M. (Hg.): Sprachen und Kulturen in (Inter)Aktion. Teil 2 – Linguistik, Didaktik, Translationswissenschaft. Internationaler Kongress 2011 Thessaloniki. [Reihe HELLENOGERMANICA, Bd. 2]. Frankfurt/M. u.a.: Peter Lang, 147-160.
Rehbein, Jochen (1977): Komplexes Handeln. Elemente zur Handlungstheorie der Sprache. Stuttgart: Metzler.
Rehbein, Jochen/Kameyama, Shinichi (2004): Pragmatik. In: Ammon U./Dittmar, N./Mattheier K. J./Trudgill, P. (Hg.): Soziolinguistik. 2. völlig überarbeitete Ausgabe. 1. Halbband. Berlin/New York: de Gruyter, 556-588.
Τελευταία Επικαιροποίηση
29-09-2018
