Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Σκοπός του μαθήματος είναι να εισάγει τις φοιτήτριες και τους φοιτητές στις βασικές έννοιες της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης καθώς και της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, ώστε να είναι σε θέση να κατανοούν την κοινωνική διάσταση διαφόρων εκπαιδευτικών ζητημάτων.
Επιδιωκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα:
Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές:
1. Να γνωρίζουν τις διάφορες -συμπληρωματικές ή ανταγωνιστικές- θεωρίες και προσεγγίσεις που έχουν αναπτυχθεί στο πεδίο της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης.
2. Να αντιληφθούν και να κατανοήσουν τη σύνδεση που υπάρχει μεταξύ εκπαίδευσης και ανισοτήτων.
3. Να κατανοήσουν και να μπορούν να αναλύουν τις κοινωνικές διαστάσεις που έχουν διαμορφώσει τα εκπαιδευτικά
συστήματα.
4. Να αναλύουν σύγχρονα θέματα εκπαιδευτικής πολιτικής και πρακτικής.
5. Να μπορούν να εντοπίσουν εναλλακτικές μορφές του εκπαιδευτικού συστήματος που είναι σε ισχύ και τις προϋποθέσεις εφαρμογής τους.
6. Να στοχαστούν πάνω στις επιδράσεις της μετανάστευσης και της παλιννόστησης στην εκπαίδευση
7. Να γνωρίσουν τους στόχους, τα αξιώματα και τις πρακτικές της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και να μπορούν να την αντιπαραθέτουν με μονοπολιτισμικές εκπαιδευτικές πρακτικές.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Σκοπός του μαθήματος είναι να εισάγει και να υποστηρίξει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες στη συστηματική κατανόηση της σημασίας και των αναλυτικών δυνατοτήτων που προσφέρει η κοινωνιολογική οπτική στην προσέγγιση της εκπαίδευσης. Αφετηρία του μαθήματος αποτελεί η ανάλυση της σχέσης κοινωνικής δομής και εμπρόθετης δράσης στην εκπαίδευση, καθώς και της μεθοδολογικής διάκρισης μεταξύ μάκρο- και μίκρο- κοινωνιολογικών προσεγγίσεων. Οι επόμενες ενότητες του μαθήματος παρουσιάζουν τις θεωρητικές οπτικές του δομικού λειτουργισμού, της συμβολικής διαντίδρασης και του μαρξισμού για την ανάλυση και ερμηνεία των ρόλων και των λειτουργιών της εκπαίδευσης. Οι ενότητες αυτές θα συμπληρωθούν με τη συζήτηση μεταγενέστερων κριτικών θεωριών για το κοινωνικό φύλο και τη φυλή και της συμβολής τους στην ανάπτυξη του πεδίου της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης. Στη συνέχεια, με αναφορά στις κύριες θεωρητικές οπτικές αναλύονται τα εξής κρίσιμα ζητήματα για την εκπαίδευση: η ανισότητα και η κοινωνική αναπαραγωγή, η γνώση και τα αναλυτικά προγράμματα, η ταυτότητα και το έργο των εκπαιδευτικών. Η ανάπτυξη των ενοτήτων του μαθήματος βασίζεται στην παρουσίαση και τη συζήτηση επιλεγμένων ερευνητικών εργασιών στο πεδίο της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης, οι οποίες προσφέρουν σημαντικά ενδεικτικά παραδείγματα της κοινωνιολογικής ανάλυσης της εκπαίδευσης.
II. Περιεχόμενο Μαθήματος
Οι ευρείες θεματικές ενότητες του μαθήματος αφορούν τα εξής:
• Εισαγωγή στις αρχές και την πορεία συγκρότησης του πεδίου της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης.
• Παρουσίαση των σημαντικότερων θεωρητικών προσεγγίσεων.
• Παρουσίαση ειδικών θεμάτων της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης και ανάλυση της σημασίας της μελέτης τους στο σύγχρονο ελληνικό εκπαιδευτικό πλαίσιο.
III. Ενδεικτικός προγραμματισμός ενοτήτων μαθήματος
Εισαγωγή: Προσεγγίζοντας την εκπαίδευση κοινωνιολογικά-Παρουσίαση διαγράμματος μαθήματος-Δήλωση μαθήματος
Δήλωση μαθήματος -Κοινωνιολογία και Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης
Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης: Βασικά Θέματα και μεθοδολογικές προσεγγίσεις (3η -4η: Δραστηριότητα 1η)
Το εκπαιδευτικό σύστημα και οι λειτουργίες του (κοινωνικοποίηση και κοινωνική επιλογή) Δομολειτουργισμός # Κοινωνική διαντίδραση
Κοινωνική αναπαραγωγή στην εκπαίδευση (μαρξιστική προσέγγιση)
Συμφέροντα και η αξία των διαπιστευτηρίων στα εκπαιδευτικά συστήματα
(βεμπεριανή θεώρηση της εκπαίδευσης) (6η-11η : Δραστηριότητα 2η)
Πολιτισμικό κεφάλαιο και εκπαιδευτική ανισότητα
Γλώσσα και εκπαιδευτική ανισότητα
Έμφυλα, φυλετικά, εθνοτικά χαρακτηριστικά και ανισότητες στην εκπαίδευση (9η-10η: Δραστηριότητα 3η)
Πολυπολιτισμική κοινωνία και διαπολιτισμική εκπαίδευση
Σχολική βία, εκφοβισμός και παραβατικότητα
Εκπαιδευτικοί: Σύγχρονα χαρακτηριστικά και επαγγελματικές ταυτότητες
Σύνοψη του μαθήματος- συζήτηση των 3ων δραστηριοτήτων και προετοιμασία για εξετάσεις
Λέξεις Κλειδιά
το σχολείο ως θεσμός, κοινωνικοποίηση, κοινωνική και εκπαιδευτική ανισότητα, γλωσσικοί κώδικες, κοινωνική κινητικότητα, διαπολιτισμική εκπαίδευση
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. Gewirtz Sharon, Cribb Alan (2011), Κατανοώντας την εκπαίδευση, ISBN: 978-960-501-405-6, Κωδικός στον Εύδοξο: 12280931
2. Θάνος Θεόδωρος, Καμαριανός Ιωάννης, Κυρίδης Αργύρης, Φωτόπουλος Νίκος, Παυλή - Κορρέ Μαρία, Τουρτούρας Χρήστος, (2017) Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης ISBN: 978-960-01-1846-9., Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 68376944
3. Λάμνιας Κώστας (2002) Κοινωνιολογική θεωρία και εκπαίδευση , ISBN: 978-960-375-307-0, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 24163
4. Blackledge David, Hunt Barry (2004) Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης , ISBN: 978-960-375-132-8, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 24160
5. Queiroz Jean-Manuel de (2000), Το σχολείο και οι κοινωνιολογίες του, ISBN: 978-960-01-0831-5, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 32114
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Blackledge, D. & Hunt, B. (2004). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Λάμνιας, Κ. (2001). Κοινωνιολογική Θεωρία και Εκπαίδευση. Διακριτές προσεγγίσεις. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Qieiroz J. M. (2000). Το Σχολείο και οι Κοινωνιολογίες του. Αθήνα: Gutenberg.
Βιτσιλάκη, Χ. & Γουβιάς, Δ. (2018). Ανιχνεύοντας την κρίση. Επιλεγμένα κείμενα από τις εισηγήσεις του 2ου πανελλήνιου συνεδρίου Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. Αθήνα: Gutenberg.
Θάνος, Θ. (επιμ.) (2015). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Αθήνα: Gutenberg.
Φραγκουδάκη, Α. (1985). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. Θεωρίες για την κοινωνική ανισότητα στο σχολείο. Αθήνα: Παπαζήση.
Μιχαλακόπουλος, Γ. (1997). Το σχολείο και η σχολική τάξη. Κοινωνιολογικές προοπτικές. Θεσσαλονίκη: Αδελφών Κυριακίδη.
Hughes M. & Kroehler, C. (2014) (β εκδ.). Κοινωνιολογία. Οι βασικές έννοιες. Αθήνα: Κριτική.
Ταινίες
• The Wave (2008), σκηνοθεσία Dennis Gansel ή
• Τα Παιδιά της Χορωδίας Les Choristes (2004), σκηνοθεσία Κριστόφ Μπαρατιέ