Εισαγωγή στη Συγκριτική Πολιτική: τα Πολιτικά Συστήματα στη Σύγχρονη Ευρώπη

Γενικού Υποβάθρου

Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα μπορούν να: Κατανοήσουν τις βασικές έννοιες της σύγκρισης των πολιτικών συστημάτων, να συσχετίζουν τις έννοιες αυτές με συγκεκριμένα πολιτικά χαρακτηριστικά και να διακρίνουν τα βασικά από τα δευτερεύοντα στοιχεία ενός πολιτικού συστήματος Να διαθέτουν ικανότητα σύγκρισης των βασικών στοιχείων των πολιτικών συστημάτων Έχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα των βασικών πολιτικών συστημάτων της Δυτικής Ευρώπης και μια επαρκή γνώση των κύριων αιτιών για την διαμόρφωσή τους

Το μάθημα περιλαμβάνει δύο βασικά τμήματα. Αφενός γίνεται μια εισαγωγή στην μεθοδολογία και τα χαρακτηριστικά της συγκριτικής πολιτικής όπως έχουν διαμορφωθεί σήμερα. Στο πλαίσιο αυτό ο φοιτητές εξοικειώνονται με τις βασικές έννοιες που αφορούν στα είδη των πολιτικών συστημάτων (δημοκρατικά, αυταρχικά συστήματα) τη λειτουργία ενός πολιτικού συστήματος (κυριαρχία, εξουσία, αντιπροσώπευση), τους παράγοντες που το διαμορφώνουν και τα κύρια στοιχεία του (σχέση κυβερνώντων-κυβερνώμενων, διάκριση εξουσιών, είδη πολιτεύματος, κύρια κομματικά και εκλογικά συστήματα). Σε ένα δεύτερο τμήμα,παρουσιάζονται αναλυτικά τα βασικά πολιτικά συστήματα των χωρών της Δυτικής Ευρώπης και των ΗΠΑ. Στο πλαίσιο αυτό, γίνεται υποδειγματική παρουσίαση των διαφόρων ειδών πολιτικών συστημάτων με παραπομπή σε μια ή περισσότερες χώρες: έτσι εξετάζεται το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ ως υπόδειγμα του προεδρικού συστήματος, το πολιτικό σύστημα της Βρετανίας ως υπόδειγμα του κοινοβουλευτικού συστήματος και το πολιτικό σύστημα της Γαλλίας ως υπόδειγμα του ημι-προεδρικού συστήματος. Επιπλέον εξετάζονται τα πολιτικά συστήματα σε άλλες σημαντικές χώρες της Ευρώπης (Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία). Το δεύτερο αυτό τμήμα, παρότι επικεντρώνεται στις θεσμικές και πραγματικές σχέσεις ανάμεσα στις πολιτικές δομές των σύγχρονων ευρωπαϊκών κρατών, δεν εξετάζει μόνο «φωτογραφικά» τα συστήματα αλλά και τους λόγους της δημιουργίας τους – με έμφαση στο ιστορικό πλαίσιο και τους κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους που οδήγησαν στην διαμόρφωση των συγκεκριμένων συστημάτων. Η δομή των μαθημάτων έχει ως εξής: 1. Ιστορικό και εννοιολογικό πλαίσιο της συγκριτικής πολιτικής - τι συγκρίνουμε, γιατί συγκρίνουμε. Συγκριτική διακυβέρνηση 2. Πολιτικά συστήματα. Κατηγορίες και υποδιαιρέσεις των πολιτικών συστημάτων 3. Δημόσια Πολιτική. Έννοιες, διαμόρφωση και στοιχεία των κρατικών πολιτικών σήμερα 4. Ιστορική αναδρομή στα ευρωπαϊκά πολιτικά συστήματα. Χωρισμός των εξουσιών. Κοινοβουλευτισμός και Δημοκρατία. 5. Ο «καθαρός» κοινοβουλευτισμός. Το βρετανικό πολιτικό σύστημα. Ιστορία, θεσμοί, παράγοντες, κοινωνία. 6. Ο «μετριασμένος κοινοβουλευτισμός». Το γερμανικό πολιτικό σύστημα. Ιστορία, θεσμοί, παράγοντες, κοινωνία. Ο ρόλος του Καγκελάριου. 7. Το προεδρικό σύστημα.. Ιστορία, θεσμοί, παράγοντες, κοινωνία. Στις Η.Π.Α. 8. Οι προσπάθειες συγκερασμού προεδρικών και κοινοβουλευτικών συστημάτων. Το γαλλικό ημιπροεδρικό σύστημα. Ο ρόλος του Γάλλου Προέδρου της Δημοκρατίας. 9. Άλλα ευρωπαϊκά πολιτικά συστήματα. Η Ιταλία. Από τον πολυκομματισμό στον διπολισμό. 10. Άλλα ευρωπαϊκά πολιτικά συστήματα. Η Ισπανία. Ιστορία, θεσμοί, παράγοντες, κοινωνία. Ο ρόλος των περιφερειών στο κεντρικό πολιτικό σύστημα. 11. Άλλα ευρωπαϊκά πολιτικά συστήματα. Τα πολυκομματικά συστήματα της Μπενελούξ και των Σκανδιναβικών κρατών. Η παράδοση των κυβερνήσεων συνεργασίας. 12. Άλλα ευρωπαϊκά πολιτικά συστήματα. Τα πολιτικά συστήματα στην Ανατολική Ευρώπη. 13. Ανακεφαλαίωση.

21-05-2019