Το Ελληνικό Σύστημα Διακυβέρνησης
| Τίτλος | Το Ελληνικό Σύστημα Διακυβέρνησης / The Greek System of Governance |
| Κωδικός | ΚΥ0401 |
| Σχολή | Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών |
| Τμήμα | Πολιτικών Επιστημών |
| Κύκλος / Επίπεδο | 1ος / Προπτυχιακό |
| Περίοδος Διδασκαλίας | Εαρινή |
| Υπεύθυνος/η | Χριστόφορος Βερναρδάκης |
| Κοινό | Ναι |
| Κατάσταση | Ενεργό |
| Course ID | 100001053 |
Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήμα Πολιτικών Επιστημών 2023-σήμερα
Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 0
| Κατεύθυνση | Τύπος Παρακολούθησης | Εξάμηνο | Έτος | ECTS |
|---|---|---|---|---|
| ΚΟΡΜΟΣ | Υποχρεωτικό | 2 | 1 | 5 |
| Τίτλος | Το Ελληνικό Σύστημα Διακυβέρνησης |
| Ακαδημαϊκό Έτος | 2018 – 2019 |
| Περίοδος Τάξης | Εαρινή |
| Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ |
|
| Ώρες Εβδομαδιαία | 3 |
| Class ID | 600122779
|
Πρόγραμμα Τάξης
| Κτίριο | Αμφιθέατρο ΝΟΕ |
| Όροφος | Ισόγειο |
| Αίθουσα | ΑΙΘΟΥΣΑ Β (156) |
| Ημερολόγιο | Τρίτη 15:00 έως 18:00 |
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
- Υποβάθρου
- Γενικών Γνώσεων
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Γενικού Υποβάθρου
Τρόπος Παράδοσης
- Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
- e-Οδηγός Σπουδών https://qa.auth.gr/el/class/1/600122779
- Στον ιστοχώρο του Τμήματος: https://www.eps.auth.gr/el/polsci/5238
- eLearning (Moodle): https://elearning.auth.gr/course/view.php?id=8392
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές
προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
- Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Mε την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα μπορούν να κατανοήσουν τις βασικές έννοιες και αρχές που διέπουν το πολίτευμα της Ελλάδας. Θα έχουν αποκτήσει μια ολοκληρωμένη εικόνα της οργάνωσης της πολιτείας, ενώ μέσω και των πρακτικών ασκήσεων/εργασιών θα καλλιεργήσουν την κριτική και συνθετική σκέψη. Παράλληλα θα έχουν εξοικειωθεί με σειρά βασικών εννοιών της Πολιτικής Επιστήμης , με έμφαση στα πολιτικά συστήματα και στη μελέτη του κράτους. Τέλος, θα μάθουν πτυχές της διερεύνησης της σχέσης των τριών πολιτειακών λειτουργιών. Από την παρουσίαση σειράς ειδικών θεμάτων, θα έχουν τη δυνατότητα καλύτερης κατανόησης της πολιτικής επικαιρότητας.
Γενικές Ικανότητες
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Λήψη αποφάσεων
- Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η αναλυτική διερεύνηση της λειτουργίας των οργάνων του ελληνικού κράτους τόσο σε θεωρητικό επίπεδο, όσο και κυρίως στη βάση μιας πρακτικής διάστασης. Αρχικώς, το μάθημα θα επικεντρωθεί σε σειρά εννοιολογικών ζητημάτων και βασικών εννοιών, όπως το κράτος και η διακυβέρνηση, το πολιτικό σύστημα, το Σύνταγμα και ο χωρισμός των εξουσιών. Παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος στην Ελλάδα και οι βασικές διαφορές του με συστήματα διακυβέρνησης σε άλλες χώρες. Στη συνέχεια, βασικός στόχος του μαθήματος είναι να προσφέρει μια ενδελεχή προσέγγιση ποικίλων πτυχών του ελληνικού συστήματος διακυβέρνησης. Θα μελετήσουμε διεξοδικά την οργάνωση της πολιτείας μέσα από την αρχή της διάκρισης των λειτουργιών. Έμφαση δίνεται στην εκτελεστική (Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κυβέρνηση, πρωθυπουργός, υπουργοί και υφυπουργοί , γενικοί γραμματείς) και νομοθετική εξουσία ( Βουλή των Ελλήνων), καθώς και στο εκλογικό σώμα. Επίσης, αναφορά θα γίνει και στη δικαστική εξουσία και στο δικαστικό έλεγχο της συνταγματικότητας των νόμων. Θα αναφερθούμε και στη σχέση του ελληνικού συστήματος διακυβέρνησης με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό και πως διαμορφώνεται η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Βασικός στόχος είναι η απόκτηση γνώσεων αναφορικά με τη σκιαγράφηση της σχέσης εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας στη χώρα μας (τόσο σε επίπεδο ελέγχου όσο και λειτουργίας των φορέων εξουσίας). Σειρά μαθημάτων εστιάζεται ακριβώς στη μελέτη του κοινοβουλευτικού έργου όσο και του κοινοβουλευτικού ελέγχου. Μια άλλη ενότητα του μαθήματος επικεντρώνεται στις βασικές αρμοδιότητες του πρώτου και δεύτερου βαθμού τοπικής αυτοδιοίκησης ( δήμοι και περιφέρειες). Επίσης, θα μιλήσουμε για την ιστορία των δημοψηφισμάτων στην Ελλάδα, δίνοντας έμφαση στην ανάλυση του δημοψηφίσματος του 2016. Το μάθημα πλαισιώνεται τόσο με αναλυτικές αναφορές στην ιστορία του συνταγματισμού στην Ελλάδα, όσο και από μια σειρά ειδικών θεμάτων, όπως η κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού, οι σχέσεις πολιτείας-εκκλησίας καθώς και η γυναικεία εκπροσώπηση στην πολιτική.
Αναλυτικότερα, το μάθημα συνολικά αρθρώνεται σε δεκατρείς (13) διαλέξεις, οι οποίες χωρίζονται στις ακόλουθες θεματικές ενότητες:
1. Εισαγωγή στο μάθημα και σε εννοιολογικά ζητήματα. Η διάκριση των εξουσιών
2. Εκτελεστική εξουσία (Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κυβέρνηση, πρωθυπουργός, υπουργοί και υφυπουργοί , γενικοί γραμματείς).
3. Το ανώτατο όργανο της πολιτείας: το εκλογικό σώμα
4. Το νομοθετικό έργο της Βουλής (νομοθετική διαδικασία , ημερήσια διάταξη ολομέλειας, συζητήσεις και ψήφιση). Οι πολιτικές παρατάξεις και τα κόμματα. Η ανάδειξη των προέδρων των κομμάτων στα ελληνικά πολιτικά κόμματα. Ειδικό θέμα: η κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού
5. Μέσα κοινοβουλευτικού ελέγχου και κοινοβουλευτικές επιτροπές. Το Τμήμα Διακοπής των εργασιών της Βουλής (οργάνωση, λειτουργίες, αρμοδιότητες) και ο θεσμός της υπηρεσιακής κυβέρνησης
6. Δικαστική εξουσία, δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων. Κρίση και Ανθεκτικότητα του Συντάγματος
7. Ο θεσμός των δημοψηφισμάτων στην Ελλάδα
8. Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση (ευρωπαϊκά όργανα)
9. Πρώτος και δεύτερος βαθμός τοπικής αυτοδιοίκησης: κατανομή αρμοδιοτήτων και εξουσιών. Οι σημερινές αρμοδιότητες των δήμων και των περιφερειών (σύγκριση τόσο μεταξύ τους όσο και σε σχέση με την κεντρική εξουσία). Η οικονομική διαχείριση
10. Xρηματοδότηση κομμάτων. Οι ανεξάρτητες αρχές στην Ελλάδα: Νομικό πλαίσιο, δομή, εξουσίες και αρμοδιότητες. Tο ζήτημα της διαφθοράς και των πελατειακών σχέσεων
11. Γυναίκες και πολιτική (με έμφαση στην ελληνική περίπτωση)
12. Η σχέση πολιτείας και εκκλησίας
13. Η ποιότητα και η λειτουργία της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας και ανακεφαλαίωση
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
- Σημειώσεις
- Διαφάνειες
- Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
- Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
| Δραστηριότητες | Φόρτος Εργασίας | ECTS | Ατομικά | Ομαδικά | Erasmus |
|---|---|---|---|---|---|
| Διαλέξεις | 41 | 1,5 | ✓ | ✓ | |
| Εργαστηριακή Άσκηση | 27 | 1,0 | ✓ | ||
| Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων | 55 | 2 | ✓ | ||
| Εξετάσεις | 14 | 0,5 | |||
| Σύνολο | 137 | 5,0 |
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Η αξιολόγηση των φοιτητριών/των θα γίνει με γραπτές εξετάσεις στο τέλος του εξαμήνου.
Προφορική παρουσίαση θέματος & σύντομη γραπτή εργασία 4.500 λέξεων ( 20% επί του συνολικού βαθμού)—προαιρετική
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
- Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής (Συμπερασματική)
- Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης (Συμπερασματική)
- Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική)
- Γραπτή Εξέταση με Επίλυση Προβλημάτων (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
•Σπηλιωτόπουλος, Ε. (2013) Το Ελληνικό Δημόσιο Δίκαιο. Οι Βασικοί Κανόνες, 6η έκδοση, Εκδόσεις Πατάκης, Αθήνα.
•Κοντάδης, Ξ.Ι. & Ανθόπουλος Χ.Θ. (επιμ) (2008) Κρίση Του Ελληνικού Πολιτικού Συστήματος;, Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου - Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου, Παπαζήση, Αθήνα
•Eπιλεγμένα άρθρα και κείμενα στο elearning του μαθήματος
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
• Αλιβιζάτος, Ν. (2011) Το Σύνταγμα και οι Εχθροί του στη Νεοελληνική Ιστορία 1800-2010, Πόλις, Αθήνα.
• Κανονισμός της Βουλής των Ελλήνων και Σύνταγμα της Ελλάδας, Επανέκδοση Οκτώβριος 2010, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα http://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/f3c70a23-7696-49db-9148-f24dce6a27c8/kanonismos-Thematiko-syntagma%202010.pdf, (Ανακτήθηκε 11 Φεβρουαρίου 2016)
• Λυριντζής, Χρ., Ηλ. Νικολακόπουλος και Δ. Σωτηρόπουλος (επιμ) (1996) Κοινωνία και Πολιτική. Όψεις της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας 1974-1994, Θεμέλιο, Αθήνα.
• Μανιτάκης, Α. (2001) Συνταγματική Οργάνωση του κράτους. Κράτος-Έθνος- Σύνταγμα-Κυριαρχία-Παγκοσμιοποίηση, Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη.
• Παντελή, Α. Μ. (2007) Εγχειρίδιο Συνταγματικού Δικαίου. Βασικές έννοιες, συνταγματική ιστορία, οργάνωση του κράτους, Εκδοτικός Οίκος Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα.
• Τσάτσος, Δ. Θ. (1993) Συνταγματικό Δίκαιο, Τόμος Β’ Οργάνωση και Λειτουργία της Πολιτείας, Έκδοση Β’, Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή.
Τελευταία Επικαιροποίηση
03-03-2019
