Εισαγωγή στη βυζαντινή μουσικολογία

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΕισαγωγή στη βυζαντινή μουσικολογία / Introduction to byzantine musicology
ΚωδικόςΕΒ1004
ΣχολήΚαλών Τεχνών
ΤμήμαΜουσικών Σπουδών
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΕαρινή
ΚοινόΌχι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID600013841

Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήματος Μουσικών Σπουδών (2017-σήμερα)

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 162
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
Μουσικολογία/ΜουσικοπαιδαγωγικήΥποχρεωτικό424
ΣύνθεσηΥποχρεωτικό424

Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΕισαγωγή στη βυζαντινή μουσικολογία
Ακαδημαϊκό Έτος2018 – 2019
Περίοδος ΤάξηςΕαρινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Ώρες Εβδομαδιαία3
Class ID
600124739

Πρόγραμμα Τάξης

ΚτίριοΤμήμα Μουσικών Σπουδών (Θέρμη)
ΌροφοςΙσόγειο
ΑίθουσαΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ 10 (319)
ΗμερολόγιοΤρίτη 18:00 έως 21:00
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
  • Γενικών Γνώσεων
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Γενικού Υποβάθρου
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
  • Αγγλικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Όταν οι φοιτητές θα έχουν περάσει με επιτυχία το μάθημα 1. θα έχουν αποκτήσει τις βασικές γνώσεις σε επτά από τους κυριότερους θεματικούς κύκλους των Βυζαντινών Μουσικών Σπουδών 2. θα έχουν έρθει σε επαφή με βασικά εγχειρίδια των Βυζαντινών Μουσικών Σπουδών 3. θα έχουν εισαχθεί στον ηχόκοσμο της Β.Μ. δια μέσου ακροάσεων, θα μπορέσουν να αναγνωρίσουν και να περιγράψουν την μουσική υφή και το στυλ επιλεγμένων κομματιών. 4. θα μπορέσουν να δουλέψουν με υμνογραφικές πηγές θα ξέρουν να γράψουν ένα μικρό επιστημονικό δοκίμιο, βάσει συγκεκριμένης στρατηγικής.
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
  • Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Aυτό το μάθημα προσφέρει μια πρώτη συστηματική, επιστημονική και βιωματική επαφή με το βυζαντινό μουσικό πολιτισμό. Το μάθημα οργανώνεται βάσει των εξής επτά θεματικών κύκλων: α. Στοιχεία βυζαντινού πολιτισμού (άσπρες καρτέλες), β. Η Βυζαντινή Μουσικολογία (κόκκινες καρτέλες), γ. Ο λειτουργικός τόπος (πράσινες καρτέλες), δ. Η υμνογραφία (ροζ καρτέλες), ε. Η μουσική θεωρία, η σημειογραφία και η οκταηχία (κίτρινες καρτέλες), στ. Η μελουργία (γαλάζιες καρτέλες), ζ. Η κοσμική μουσική (πορτοκαλί καρτέλες). Παράλληλα ο φοιτητής/φοιτήτρια εισάγεται στην επιστημονική εργασία με πηγές, πληροφορείται σχετικά με τους κανόνες συγγραφής επιστημονικού δοκιμίου και στην ακρόαση βυζαντινής μουσικής. Μια επίσκεψη στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και μια επιτόπια έρευνα για τον Ακάθιστο Ύμνο συμπληρώνουν το μάθημα.
Λέξεις Κλειδιά
Bυζαντινός μουσικός πολιτισμός, ιστορία βυζαντινής μουσικολογίας, υμνογραφία, μελουργία, κοσμική μουσική
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Βιντεοδιαλέξεις
  • Ήχος
  • Πολυμεσικό υλικό
  • Διαδραστικές ασκήσεις
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Περιγραφή
Οι παρουσιάσεις μέσα στο μάθημα γίνονται με Power-Point και με χρήση εγκαταστάσεων ήχου για τα μουσικά παραδείγματα.
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις391,3
Εργαστηριακή Άσκηση70,2
Άσκηση Πεδίου30,1
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων511,7
Καλλιτεχνικό Εργαστήριο100,3
Εκπαιδευτικές επισκέψεις και παρακολούθηση συνεδρίων / σεμιναρίων / εκδηλώσεων30,1
Εξετάσεις70,2
Σύνολο1204
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Η αξιολόγηση γίνεται βάσει των εξής: 1.-2. Δύο πρόοδοι που γράφονται με βάση την μέχρι τότε διδαχθείσα ύλη (Α΄ Πρόοδος: καρτέλες άσπρες, κόκκινες, πράσινες. Β΄ Πρόοδος: κίτρινες και ροζ καρτέλες, Ακάθιστος Ύμνος) 3. ένα τεστ που γράφεται μέσα στην εξεταστική περίοδο, με βάση την υπόλοιπη ύλη (γαλάζιες και πορτοκαλί καρτέλες) 4. μια ολιγόλεπτη προφορική εξέταση πάνω στα μουσικά παραδείγματα που περιέχονται στα CD (1ο και 4o CD ολόκληρο, και το πρώτο παράδειγμα από το 2ο CD).
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης (Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική)
  • Προφορική Εξέταση (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. Μαρία Αλεξάνδρου, Εισαγωγή στη Βυζαντινή Μουσική, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2016. 2. Γιάννης Πλεμμένος, Συζητώντας για την Ελληνική μουσική. Ένα διαχρονικό ταξίδι (4ος αι. π.Χ.-19ος αι. μ.Χ.), Εν πλω, Αθήνα 2014.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Σημειώσεις της διδάσκουσας και η εξής βιβλιογραφία για περαιτέρω μελέτη: • Γρ. Στάθης, «Bυζαντινή Μουσική», Μουσική, υπεύθυνος Κώστιος Απόστολος, επιμ. Γεωργία Μοσχοβάκου, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 2007, σ. 217-233. • Α. Αλυγιζάκης, Θέματα εκκλησιαστικής μουσικής, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1993, σ. 11-68. • Κ. Levy/Chr. Troelsgård, «Byzantine Chant», στο The New Grove Dictionary of Music and Musicians, β΄ έκδ, iv, 2001, σ. 743-756. • Α. Lingas, «Music», στο The Oxford Handbook of Byzantine Studies, Jeffreys, E./Haldon, J./Cormack, R. (επιμ.), Οξφόρδη 2008, σ. 915-935. • Ι. Καραγιαννόπουλος, Το βυζαντινό κράτος, δ΄ έκδ., Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2001. • Ν. Ιοrga, Το Βυζάντιο μετά το Βυζάντιο, μετφρ. Γ. Καρά, πρόλογος Ν. Σβορώνου, β΄ έκδ., Gutenberg, Αθήνα 1989. • K. Ψάχος, Ἡ παρασημαντικὴ τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς, β΄ έκδ., επιμ. Γ. Χατζηθεοδώρου, Διόνυσος, Αθήνα 1978. • Τhr. Georgiades, "Bemerkungen zur Erforschung der bvzantinischen Kirchenmusik", BZ 39 (1939), σ. 67-88. • Γρ. Στάθης, "Ἡ βυζαντινὴ μουσικὴ στὴ λατρεία καὶ στὴν ἐπιστήμη (Εἰσαγωγικὴ Τετραλογία)", Βυζαντινά 4 (1972), σ. 389-438. • Ε. Wellesz, "A Note on the Origins of the 'Monumenta Musicae Byzantinae* (1931 -1971)", Studies in Eastern Chant 2 (1971), σ. VII-X. • I. Φουντούλης, Λειτουργική Α΄. Εισαγωγή στη θεία λατρεία, Θεσσαλονίκη 1995. • R. Taft, Le rite byzantin, μετφρ. J. Laporte, Παρίσι 1996. • Θ. Δετοράκης, Βυζαντινή Φιλολογία. Τα πρόσωπα και τα κείμενα, 2 τ., Ηράκλειο Κρήτης 1995 και 2003. • Ι.Χρ. Κωνσταντινίδης, Ὑμνολογία, γ΄ έκδ., Αθήνα 1981. • Ε. Wellesz, A History of Byzantine Music and Hymnography, β΄ έκδ., Clarendon Press, Οξφόρδη 1962. • M. Xατζηγιακουμής, Η Εκκλησιαστική Μουσική του Ελληνισμού μετά την Άλωση (1453-1820). Σχεδίασμα Ιστορίας, Κέντρο Ερευνών και Εκδόσεων, Αθήνα 1999. • Ν. Μαλιάρας, Bυζαντινά μουσικά όργανα, Παπαγρηγορίου-Νάκας, Αθήνα 2007. • Κ. Κalaitzidis, Post-Byzantine Music Manuscripts as a Source for Secular Music (15th to Early 19th Century), Istanbuler Texte und Studien 28, Orient-Institut Istanbul, Κωνσταντινούπολη 2012.
Τελευταία Επικαιροποίηση
11-12-2018