ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΔΟΓΜΑΤΩΝ
| Τίτλος | ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΔΟΓΜΑΤΩΝ / HISTORY OF DOGMAS |
| Κωδικός | ΥΕ03 |
| Σχολή | Θεολογική |
| Τμήμα | Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού |
| Κύκλος / Επίπεδο | 1ος / Προπτυχιακό, 2ος / Μεταπτυχιακό |
| Περίοδος Διδασκαλίας | Χειμερινή |
| Υπεύθυνος/η | Χρήστος Φιλιώτης-Βλαχάβας |
| Κοινό | Ναι |
| Κατάσταση | Ενεργό |
| Course ID | 60005070 |
Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού (2023 και εξής)
Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 0
| Κατεύθυνση | Τύπος Παρακολούθησης | Εξάμηνο | Έτος | ECTS |
|---|
| Τίτλος | ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΔΟΓΜΑΤΩΝ |
| Ακαδημαϊκό Έτος | 2018 – 2019 |
| Περίοδος Τάξης | Χειμερινή |
| Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ | |
| Ώρες Εβδομαδιαία | 3 |
| Ώρες Συνολικά | 39 |
| Class ID | 600126154
|
Πρόγραμμα Τάξης
| Κτίριο | Θεολογική |
| Όροφος | Όροφος 2 |
| Αίθουσα | ΑΙΘΟΥΣΑ Α ΜΙΚΡΗ (95) |
| Ημερολόγιο | Πέμπτη 10:00 έως 12:00 |
| Κτίριο | Θεολογική |
| Όροφος | Όροφος 2 |
| Αίθουσα | ΑΙΘΟΥΣΑ Α ΜΙΚΡΗ (95) |
| Ημερολόγιο | Πέμπτη 17:00 έως 18:00 |
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
- Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
- Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
- e-Οδηγός Σπουδών https://qa.auth.gr/el/class/1/600126154
- Άλλη: http://eclass.auth.gr
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές
προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
- Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Ο φοιτητής στα πλαίσια αυτού του μαθήματος και μετά την επιτυχή ολοκλήρωσή του θα:
·κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο προέκυψε η δογματική διδακαλία της Εκκλησίας μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι
·εξοικειωθεί με τις ερμηνευτικές εκείνες προϋποθέσεις που θα του επιτρέπουν να κατανοεί τη διαδικασία της ανάπτυξης των χριστιανικών δογμάτων και της άρρηκτης σύνδεσής τους με την εμπειρία και τη ζωή της Εκκλησίας
·αποκτήσει τις απαραίτητες πρώτες δεξιότητες ανάλυσης και ερμηνείας της κειμενικής παράδοσης που σχετίζεται με τη συνοδική πράξη της αρχαίας Εκκλησίας
·ευαισθητοποιηθεί σε μεθοδολογικά ζητήματα που ανακύπτουν από τη γόνιμη αντιπαραθεση των πατέρων της αρχαίας Εκκλησίας με σηναντικές αιρέσεις, όπως ο αρειανισμός και ο νεστοριανισμός
Γενικές Ικανότητες
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Αυτόνομη εργασία
- Ομαδική εργασία
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
(Ελληνικά)
Η εποχή που ξεκινά απο την αρχή του δευτέρου αιώνα μέχρι και το τέλος των οικουμενικών συνόδων είναι καθοριστική για την ανάπτυξη των χριστιανικων δογμάτων. Ειδικότερα, η διδασκαλία του συγκεκριμένου μαθήματος καλύπτει την εποχή μέχρι και την τέταρτη οικουμενική σύνοδο, εποχή κατά την οποία αναπτύχθηκαν κυρίως τα βασικά δόγματα, τό τριαδολογικό και χριστολογικό σε μία αντιπαραβολή με τις μεγάλες αιρέσεις, όπως για παράδειγμα ο αρειανισμός και ο νεστοριανισμός. Τα δόγματα, καρπός κυρίως της συνοδικής πράξης της Εκκλησίας, αποσκοπούν στη διασφάλιση της σωτηρίας του ανθρώπου και του σύμπαντος κόσμου. Έχοντας ως προϋπόθεση τα κείμενα και τη διδασκαλία της Αγίας Γραφής, εξέταζεται το θρησκευτικό και πολιτιστικό περιβάλλον εντος του οποίου γεννήθηκε και αναπτύχθηκε η χριστιανική πίστη (ιουδαϊσμός, ελληνική σκέψη, ρωμαϊκή αυτοκρατορία). Οδηγός για τη διδασκαλία αποτελεί αναμφίβολα η κειμενική παράδοση της Εκκλησίας, που εκκινεί από τα κείμενα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, συνεχίζεται μέ τους αποστολικούς και τους απολογητές πατέρες, με τον άγιο Ειρηναίο, το Μ. Αθανάσιο, τους καππαδόκες πατέρες, τον Κύριλλο Αλεξανδρείας κ. α.
Ενότητες Παραδόσεων:
1) Γενική εισαγωγή: α) ορισμός του δόγματος β) έννοια, χαρακτήρας και μέθοδος της ιστορίας των δογμάτων. Το περιβάλλον στο οποίο αναπτύχθηκε η χριστιανική πίστη (Ιουδαϊκός κόσμος, ελληνική παράδοση, imperium romanum)
2) Χριστιανική Αποκάλυψη και Ιστορία. Αγία Γραφή, Εκκλησία, Παράδοση.
3) Το πρόσωπο και το κήρυγμα του Χριστού (Ιωάννης, Αποστολικοί Πατέρες, Απολογητές).
4) Πρώτες νοθεύσεις της χριστιανικής δογματικής διδασκαλίας (Γνωστικισμός και δυαρχικά συστήματα). Η θεολογική συμβολή του αγίου Ειρηναίου.
5) Το τριαδικό δόγμα κατά τους τρεις πρώτους αιώνες. Μοναρχιανισμός. Αντίδραση κατά του Μοναρχιανισμού - Ωριγένης.
6) Το φαινόμενο του Αρειανισμού. Η θεολογία του Αρείου. Διάσπαση του αρειανισμού. Πνευματομάχοι.
7) Εκκλησιαστική και θεολογική αντιμετώπιση του Αρειανισμού. Η τριαδολογία των πατέρων του τετάρτου αιώνα (Μ. Αθανάσιος-Καππαδόκες πατέρες).
8) Συνοδική πράξη της Εκκλησίας για την αντιμετώπιση του Αρειανισμού: Το σύμβολο Νικαίας-Κωνσταντινουπόλεως.
9) Το χριστολογικό δόγμα - Αντιοχειανός και Αλεξανδρινός χριστολογικός τύπος. Απολλινάριος.
10) Χριστολογία Θεοδώρου Μομψουεστίας καί Νεστορίου. Γένεση της νεστοριανής έριδας.
11) Η Χριστολογία του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας και η τρίτη Οικουμενική Σύνοδος.
12). Ο Μονοφυσιτισμός του Ευτυχούς και η αντιμετώπισή του. Η τέταρτη Οικουμενική Σύνοδος.
13). Όρος της Χαλκηδόνας και προεκτάσεις του χριστολογικού δόγματος.
Λέξεις Κλειδιά
Δογμα, Αποκάλυψη, Παράδοση, Οικουμενικές Σύνοδοι, Αιρέσεις, Μοναρχιανισμός, Αρειανισμός, Απολλιναρισμός, Νεστοριανισμός, Μονοφυσιτισμός.
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
- Σημειώσεις
- Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
| Δραστηριότητες | Φόρτος Εργασίας | ECTS | Ατομικά | Ομαδικά | Erasmus |
|---|---|---|---|---|---|
| Διαλέξεις | 39 | ✓ | ✓ | ||
| Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων | 49 | ✓ | ✓ | ✓ | |
| Συγγραφή εργασίας / εργασιών | 10 | ✓ | ✓ | ✓ | |
| Εξετάσεις | 2 | ||||
| Σύνολο | 100 |
Αξιολόγηση Φοιτητών
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
- Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. ΣΚΟΥΤΕΡΗ Κ., Ιστορία Δογμάτων. Τόμος Β´, Εκδ. Επιμέλεια Διαφημηστική Α. Ε., Αθήνα 2004.
2. ΜΑΡΤΖΕΛΟΥ Γ., Ιστορία της Ορθόδοξης Θεολογίας και Πνευματικότητας, Πανεπιστημιακές Σημειώσεις.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
1. DANIELOU J., Histoire des Doctrines Chretiennes avant Nicée, 2 Vol., Paris 1958-1961.
2. EVDOKIMOV P., Το Άγιο Πνεύμα στην Ορθόδοξη Παράδοση, Θεσσαλονίκη 1991.
3. GRILLMEIER A., Christ in Christian Tradition, A. R. Mowbray 1965.
4. ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ Ο., Ιστορία Δογμάτων. Τόμος Α´-B´, Θεσσαλονίκη 1984-1985.
5. ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ Ο., Το Τριαδικόν Δόγμα κατά τον Δ´αιώνα, Θεσσαλονίκη 1969.
6. HANSON R. P. C., The Search of the Christian Doctrine of God, Edinburg 1988.
7. KELLY J., Early Christian Doctrines, London 1968.
8. LOSSKY V., Η Μυστική Θεολογία της Ανατολικής Εκκλησίας, Θεσσαλονίκη 1991.
9. ΜΑΓΙΕΝΤΟΡΦ Ι., Βυζαντινή Θεολογία, Αθήνα 2010.
10. ΜΑΡΤΖΕΛΟΥ Γ., Γένεση και Πηγές του Όρου της Χαλκηδόνας. Συμβολή στην Ιστορικοδογματική Διερεύνηση του Όρου της Δ´Οικουμενικής Συνόδου, Θεσσαλονίκη 1986.
11. PELIKAN J., Development of Christian Doctrine: Some Historical Prolegomena, New Haven 1969.
12. PELIKAN J., The Christian Tradition. A History of the Development of Doctrine, vol 1: The Emergence of the Catholique Tradition (100-600), Chicago 1971.
13. ΦΟΥΓΙΑ Μ. (Μητρ. Πισιδίας), Το Ελληνικό Υπόβαθρο του Χριστιανισμού, Αθήνα 1992.
14. PRESTIGE G., God in Patristic Thought, London 1957.
15. ΣΚΟΥΤΕΡΗ Β., Ιστορία Δογμάτων. Τόμος Α´, Εκδ. Επιμέλεια Διαφημηστική Α. Ε., Αθήνα 1998.
16. ΘΕΟΔΩΡΟΥ Α., Εισαγωγή εις την Ιστορίαν των Δογμάτων, εν Αθήναις 1962.
17. ΘΕΟΔΩΡΟΥ Α., Ιστορία Δογμάτων I-II, εν Αθήναις 1963.
18. TORRANCE TH., The Trinitarian Faith. The Evangelical Theology of the Ancient Catholic Church, Edinburg 1988.
19. WOLFSON H., The Philosophy of the Greek Fathers. Vol. 1: Faith, Trinity, Incarnation, Cambridge 1956.
Τελευταία Επικαιροποίηση
03-11-2015
