Οικονομία και Κοινωνία του Βυζαντίου

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΟικονομία και Κοινωνία του Βυζαντίου / Economy and Society of Byzantium
ΚωδικόςΙΒΥ 702
ΣχολήΦιλοσοφική
ΤμήμαΙστορίας και Αρχαιολογίας
Κύκλος / Επίπεδο2ος / Μεταπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή/Εαρινή
ΚοινόΌχι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID600015987

Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΜΣ στην Ιστορική Έρευνα 2024-2025

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 0
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
Βυζαντινής και Μεσαιωνικής ΙστορίαςΕπιλογήςΧειμερινό/Εαρινό-15

Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΟικονομία και Κοινωνία του Βυζαντίου
Ακαδημαϊκό Έτος2018 – 2019
Περίοδος ΤάξηςΧειμερινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Class ID
600127554
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Εμβάθυνσης / Εμπέδωσης Γνώσεων
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Προαπαιτήσεις
Προαπαιτούμενα Μαθήματα
  • ΙΒΜ 701 Γραπτές Πηγές της Βυζαντινής και Μεσαιωνικής Ιστορίας
  • ΙΒΜ 702 Μεθοδολογία Έρευνας και Ασκήσεις
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές αναμένεται ότι στο πλαίσιο του μαθήματος θα • κατανοήσουν τον θεωρητικό προβληματισμό που αφορά στον χαρακτήρα και τους μηχανισμούς της βυζαντινής οικονομίας • γνωρίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά της οικονομίας του Βυζαντίου, τις οικονομικές δομές, τους οικονομικους και κοινωνικούς θεσμούς, την οικονομική διοίκηση και τους φορολογικούς μηχανισμούς, τη σχετική νομοθεσία • εξοικειωθούν με την οικονομική ορολογία • κατανοήσουν την αλληλεξάρτηση των οικονομικών και κοινωνικών δομών • να αντιληφθούν τα μεθοδολογικά και πρακτικά ζητήματα που μπορεί να προκύψουν από την εμπλοκή του ερευνητή στο πεδίο που μελετά • εξασκηθούν στη διαμόρφωση και παρουσίαση (προφορική και γραπτή) ιδεών και επιχειρημάτων
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Οικονομία και Κοινωνία του Βυζαντίου Το μάθημα μελετά όψεις της οικονομίας και κοινωνίας του Βυζαντίου. Θα παρουσιαστούν τα γενικά χαρακτηριστικά και οι διακρινόμενες φάσεις ανάπτυξης και κάμψης της βυζαντινής οικονομίας. Επίσης, θα εξεταστουν ειδικότερα ζητήματα που αφορούν στην αγροτική οικονομία, στη βιοτεχνία, στο εμπόριο και στον ρόλο του κράτους στην οικονομία. Παράλληλα, θα μελετηθούν η συνάρτηση ανάμεσα στις οικονομικές και κοινωνικές δομές, οι κοινωνικές τάξεις και υπο-ομάδες και οι διαφορετικές οικονομικές δυνατότητες και συμπεριφορές. Έμφαση θα δοθεί στην εξοικείωση του φοιτητή με τις προσεγγίσεις και τους προβληματισμούς της σύγχρονης ιστοριογραφίας σχετικά με τα παραπάνω ζητήματα καθώς και στην καλλιέργεια κριτικης στάσης και αντιμετώπισης των διαφόρων ερμηνειών και διιστάμενων ενίοτε προτάσεων. 1η εβδομάδα: Παρουσίαση του θέματος. Συζήτηση για τη συγγραφή και την παρουσίαση της επιστημονικής εργασίας. Επεξήγηση των απαιτούμενων προδιαγραφών και κατευθυντήριες γραμμές 2η εβδομάδα: Ιστορία της σύγχρονης Ιστοριογραφίας για τη μελέτη της οικονομίας και κοινωνίας του Βυζαντίου – Παρουσίαση των ιστοριογραφικών ρευμάτων και των διαφορετικών προσεγγίσεων 3η εβδομάδα: Παρουσίαση των βασικών πηγών για τη μελέτη της οικονομίας και κοινωνίας του Βυζαντίου. 4η εβδομάδα: Η αγροτική οικονομία στο Βυζάντιο – Συζήτηση βιβλιογραφίας και ανάλυση πηγών 5η εβδομάδα: Η βιοτεχνική παραγωγή στο Βυζάντιο – Συζήτηση βιβλιογραφίας και ανάλυση πηγών 6η εβδομάδα: Το εμπόριο – Συζήτηση βιβλιογραφίας και ανάλυση πηγών 7η εβδομάδα: Ο ρόλος του κράτους στην οικονομία – Συζήτηση βιβλιογραφίας και ανάλυση πηγών 8η εβδομάδα: Συνάρτηση των οικονομικών και κοινωνικών δομών. Η οικονομική σκέψη των Βυζαντινών – Συζήτηση βιβλιογραφίας και ανάλυση πηγών 9η - 13η εβδομάδα: Παρουσιάσεις εργασιών
Λέξεις Κλειδιά
βυζαντινή οικονομία, αγροτική οικονομία, αστική οικονομία, γεωργία, κτηνοτροφία, βιοτεχνία, τεχνίτες, εμπόριο, συντεχνίες, κρατικός παρεμβατισμός, νομοθεσία, προνόμια, κοινωνικο-οικονομικές δομές, κοινωνικές τάξεις
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Σεμινάρια150
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων150
Συγγραφή εργασίας / εργασιών150
Σύνολο450
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Οι φαιτητές καλούνται να μελετούν ανά εβδομάδα συγκεκριμένη ελληνόγλωσση και ξενόγλωσση βιβλιογραφία και να παρουσιάζουν σύντομα σε γραπτές αναφορές την κριτική τους αποτίμηση. Θα πρέπει επίσης να μελετήσουν και να σχολιάσουν συγκεκριμένες βυζαντινές πηγές. Η αξιολόγηση θα βασίζεται στις εβδομαδιαίες παρουσιάσεις τους, τη δυνατότητα να επιχειρηματολογούν και να απαντούν σύνθετες ερωτήσεις επί της βιβλιογραφίας και των πηγών.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εργασία (Συμπερασματική)
  • Προφορική Εξέταση (Διαμορφωτική)
  • Δημόσια Παρουσίαση (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
• Brandes W., Finanzverwaltung in Krisenzeiten: Untersuchungen zur byzantinischen Administration im 6.-9. Jahrhundert, [Forschungen zur byzantinischen Rechtsgeschichte 25] Frankfurt am Main 2002. • Dölger F., Beiträge zur Geschichte der byzantinischen Finanzverwaltung besonders des 10. und 11. Jahrhunderts, Darmstadt 1960. • Γερολυμάτου Μ., Αγορές, έμποροι και εμπόριο στο Βυζάντιο (9ος-12ος αι.), [Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών - Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών – Μονογραφίες 9] Αθήνα 2008. • Harvey Α., Οικονομική ανάπτυξη στο Βυζάντιο, 900-1200, Cambridge 1989, ελλ. μτφρ. Ε. Σταμπόγλη, [ΜΙΕΤ] Αθήνα 1997. • Hendy Μ. F., Studies in the Byzantine Monetary Economy c. 300-1450, Cambridge 1985. • Hendy Μ. F., The Economy, Fiscal Administration and Coinage of Byzantium, Northampton 1989. • Jacoby D., Trade, Commodities and Shipping in the Medieval Mediterranean, Aldershot 1997. • Kaplan M., Les hommes et la terre à Byzance du VIe au XIe siècle : Propriété et exploitation du sol, Paris 1992. • Karayannopulos Ι., Das Finanzwesen des frühbyzantinischen Staates, München 1958. • Kravari V.– Lefort J. –Morrisson C. (εκδ.), Hommes et richesses dans l’Empire byzantin, t. I-II, Paris 1989-1991. • Laiou Α., Gender, Society and Economic Life in Byzantium, VR, London 1992. • Λαΐου Αγγ. (εκδ.), Οικονομική ιστορία του Βυζαντίου από τον 7ο έως τον 15ο αι., [Dumbarton Oaks Research Library and Collection] Washington D.C. 2002 (ελλ. μτφρ. τ. Α΄-Γ΄, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2006). • Λαΐου-Θωμαδάκη Αγγ., Η αγροτική κοινωνία στην ύστερη βυζαντινή εποχή, Princeton, N.J. 1977 (ελλ. μτφρ. Α. Κάσδαγλη, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1987, 20012). • Laiou A. – Morrisson C., Η βυζαντινή οικονομία, Cambridge 2007 (ελλ. μτφρ. Δ. Κυρίτσης, Αθήνα 2011). • Lemerle P., The Agrarian History of Byzantium from the Origins to the Twelfth Century. The Sources and Problems, Galway 1979. • Λεξικό Οικονομικών Όρων. Οικονομικοί όροι, τ. Α΄ (Α - Γ), επιμ. † Ι. Καραγιαννόπουλος, σύντ. Βαρναλίδης Σ. – Γρηγορίου-Ιωαννίδου Μ. – Κατσώνη Π. – Σταυρίδου-Ζαφράκα Α., [ΚΒΕ / ΑΠΘ] Θεσσαλονίκη 2000· τ. Β΄ (Δ - Ι), επιμ.-σύντ. Κατσώνη Π. – Γρηγορίου-Ιωαννίδου Μ., Θεσσαλονίκη 2015. • Morrisson C., Monnaie et finances à Byzance, Aldershot 1994. • Νεράντζη-Βαρμάζη Β., Αγροτική και αστική οικονομία στο βυζαντινό κράτος, Θεσσαλονίκη 2002. • Oikonomidès N., Fiscalité et exemption fiscale à Byzance, IXe-XIe s., Athènes 1996. • Ostrogorsky G., Quelques problèmes d’histoire de la paysannerie byzantine, Bruxelles 1956. • Svoronos N., Recherches sur le cadastre byzantin et la fiscalité aux XIe et XIIe siècles. Le cadastre de Thèbes, Paris 1959. • Treadgold W. T., The Byzantine State Finances in the Eighth and Ninth centuries, New York 1982.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
• Brandes W., Finanzverwaltung in Krisenzeiten: Untersuchungen zur byzantinischen Administration im 6.-9. Jahrhundert, [Forschungen zur byzantinischen Rechtsgeschichte 25] Frankfurt am Main 2002. • Dölger F., Beiträge zur Geschichte der byzantinischen Finanzverwaltung besonders des 10. und 11. Jahrhunderts, Darmstadt 1960. • Γερολυμάτου Μ., Αγορές, έμποροι και εμπόριο στο Βυζάντιο (9ος-12ος αι.), [Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών - Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών – Μονογραφίες 9] Αθήνα 2008. • Harvey Α., Οικονομική ανάπτυξη στο Βυζάντιο, 900-1200, Cambridge 1989, ελλ. μτφρ. Ε. Σταμπόγλη, [ΜΙΕΤ] Αθήνα 1997. • Hendy Μ. F., Studies in the Byzantine Monetary Economy c. 300-1450, Cambridge 1985. • Hendy Μ. F., The Economy, Fiscal Administration and Coinage of Byzantium, Northampton 1989. • Jacoby D., Trade, Commodities and Shipping in the Medieval Mediterranean, Aldershot 1997. • Kaplan M., Les hommes et la terre à Byzance du VIe au XIe siècle : Propriété et exploitation du sol, Paris 1992. • Karayannopulos Ι., Das Finanzwesen des frühbyzantinischen Staates, München 1958. • Kravari V.– Lefort J. –Morrisson C. (εκδ.), Hommes et richesses dans l’Empire byzantin, t. I-II, Paris 1989-1991. • Laiou Α., Gender, Society and Economic Life in Byzantium, VR, London 1992. • Λαΐου Αγγ. (εκδ.), Οικονομική ιστορία του Βυζαντίου από τον 7ο έως τον 15ο αι., [Dumbarton Oaks Research Library and Collection] Washington D.C. 2002 (ελλ. μτφρ. τ. Α΄-Γ΄, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2006). • Λαΐου-Θωμαδάκη Αγγ., Η αγροτική κοινωνία στην ύστερη βυζαντινή εποχή, Princeton, N.J. 1977 (ελλ. μτφρ. Α. Κάσδαγλη, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1987, 20012). • Laiou A. – Morrisson C., Η βυζαντινή οικονομία, Cambridge 2007 (ελλ. μτφρ. Δ. Κυρίτσης, Αθήνα 2011). • Lemerle P., The Agrarian History of Byzantium from the Origins to the Twelfth Century. The Sources and Problems, Galway 1979. • Λεξικό Οικονομικών Όρων. Οικονομικοί όροι, τ. Α΄ (Α - Γ), επιμ. † Ι. Καραγιαννόπουλος, σύντ. Βαρναλίδης Σ. – Γρηγορίου-Ιωαννίδου Μ. – Κατσώνη Π. – Σταυρίδου-Ζαφράκα Α., [ΚΒΕ / ΑΠΘ] Θεσσαλονίκη 2000· τ. Β΄ (Δ - Ι), επιμ.-σύντ. Κατσώνη Π. – Γρηγορίου-Ιωαννίδου Μ., Θεσσαλονίκη 2015. • Morrisson C., Monnaie et finances à Byzance, Aldershot 1994. • Νεράντζη-Βαρμάζη Β., Αγροτική και αστική οικονομία στο βυζαντινό κράτος, Θεσσαλονίκη 2002. • Oikonomidès N., Fiscalité et exemption fiscale à Byzance, IXe-XIe s., Athènes 1996. • Ostrogorsky G., Quelques problèmes d’histoire de la paysannerie byzantine, Bruxelles 1956. • Svoronos N., Recherches sur le cadastre byzantin et la fiscalité aux XIe et XIIe siècles. Le cadastre de Thèbes, Paris 1959. • Treadgold W. T., The Byzantine State Finances in the Eighth and Ninth centuries, New York 1982.
Τελευταία Επικαιροποίηση
25-09-2018