Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Mε την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές
1. μαθαίνουν τη σημασία του προγραμματισμού, δηλαδή της ανάλυσης της υπάρχουσας κατάστασης και των ερευνητικών δεδομένων που πρέπει προηγηθούν του σχεδιασμού, και εξοικειώνονται τόσο με τον νοηματικό προγραμματισμό και σχεδιασμό όσο και με τον αρχιτεκτονικό-χωρικό προγραμματισμό και σχεδιασμό και τη μεταξύ τους σχέση
2. μαθαίνουν τη σχέση της ανάλυσης των επιμέρους, (μέσα και από το σχήμα swot), με τη δημιουργική ολιστική προσέγγιση επίλυσης σχεδιαστικών προβλημάτων
3. εξοικειώνονται με έννοιες της Νέας Ιστορίας, της Νέας Μουσειολογίας και της Σημειολογίας, όπως και με τις έννοιες της ταυτότητας, της πολυπολιτισμικότητας και του ρόλου του υλικού πολιτισμού, ανάδειξης μνημείων και της βιομηχανίας της κουλτούρας στη σύγχρονη κοινωνία
4. εξασκούνται στη διαδικασία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, ο οποίος αναζητά το λόγο ύπαρξής του κυρίως επειδή υποστηρίζει τα αφηγήματα ενός νοηματικού σχεδιασμού που έχει προηγηθεί
5. μπορούν να εκτιμήσουν τη σχέση μεταξύ νοηματικού και χωρικού σχεδιασμού
6. μπορούν να εκτιμήσουν τη σχέση μεταξύ αρχιτεκτονικών στόχων και κατασκευαστικών επιλύσεων
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα έχει δύο σκέλη: ένα πρώτο θεωρητικό και ένα δεύτερο σχεδιαστικό-συνθετικό.
Το θεωρητικό σκέλος ασχολείται με την ιστορία, την κατανόηση και την ερμηνεία του πολιτιστικού προϊόντος (εκθέματος ή μνημείου ή αρχαιολογικού χώρου), εντός του ευρύτερου πολιτιστικού, πολιτικού και κοινωνικού κάθε φορά συγκείμενου. Στόχος του είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές με τα θεωρητικά εργαλεία της Νέας Μουσειολογίας στον πυρήνα της οποίας βρίσκεται η θεωρία του υλικού πολιτισμού. Περιλαμβάνει μαθήματα για τη Νέα Ιστορία, στο πλαίσιο της οποίας εξετάζεται αναστοχαστικά η μνήμη, η λήθη και η επιλογή στη δημιουργία ιστορικών αφηγημάτων, καθώς και η σχέση μεταξύ ιστορικού γραπτού ή προφορικού και υλικού τεκμηρίου. Περιλαμβάνει ακόμα μαθήματα σημειολογίας, η οποία κατέχει κεντρική θέση στο συνθετικό σχεδιασμό εκθεσιακών περιβαλλόντων ή ανάδειξης μνημείων.
Το δεύτερο συνθετικό-σχεδιαστικό σκέλος έχει δύο μέρη:
Ένα πρώτο που ασχολείται με το σχεδιασμό νοημάτων (νοηματικός σχεδιασμός) και ένα δεύτερο που ασχολείται με το σχεδιασμό χώρου (φυσικός-χωρικός σχεδιασμός).
Περιλαμβάνει τόσο διαλέξεις όσο και εργαστήριο με θέμα το μουσείο και τη μουσειακή έκθεση ή την ανάδειξη ενός πολιτιστικού περιβάλλοντος, όπως ένα μνημείο, ή σύνολο μνημείων, ή και ένας αρχαιολογικός χώρος.
Ο σχεδιασμός με τον οποίο ασχολείται το δεύτερο διμερές σκέλος, λαμβάνει υπόψη του την αντίληψη περί του τι είναι πολιτιστικό προϊόν, όσο και τον τρόπο επικοινωνίας του, προβολής του, ανάδειξής του και πρόσληψής του από το κοινό.
Πιο συγκεκριμένα:δίδεται σημασία στο να προσεγγίζεται ο σχεδιασμός του θέματος μέσα από ένα θεωρητικό πλαίσιο εντός του οποίου πρόκειται να κινηθεί η σύνθεση.
Πριν τον χωρικό σχεδιασμό, συνδιαμορφώνεται ο νοηματικός σχεδιασμός από διδάσκοντες και φοιτητές στη βάση του νοηματικού προγραμματισμού και της ανάλυσης της συλλογής εκθεμάτων ή των μνημείων και συνόλων τους υπό το φως των σύγχρονων θεωρητικών προσεγγίσεων περί κουλτούρας και πολιτισμού, περί υλικού πολιτισμού και μεταδιαδικαστικής αρχαιολογίας, περί φαινομενολογίας του τοπίου και σημειολογίας του χώρου, περί νέας ιστορίας και νέας μουσειολογίας.
Το κλειδί της «ιδεολογικής τοποθέτησης» του μαθήματος είναι η μελέτη του νοήματος και η χωρική του έκφραση. Στους βασικούς του στόχους περιλαμβάνεται το να γίνει κατανοητή η άρρηκτη και κυκλική σχέση μεταξύ νοηματικού-μουσειολογικού και χωρικού-αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, και η μεταξύ τους αλληλο- επανα-τροφοδότηση με μια συνεχή ως το τέλος διαντίδραση, και κυρίως το να βιώσουν οι φοιτητές μια πλήρη συνθετική και με «νόημα» διαδικασία.
Λέξεις Κλειδιά
Νέα Μουσειολογία, Θεωρία Υλικού Πολιτισμού, Ερμηνεία Πολιτιστικού Προϊόντος, Νοηματικός- Μουσειολογικός Σχεδιασμός, Φυσικός-Χωρικός Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός, Σχεδιασμός Μουσείων και Εκθλεσεων, Ανάδειξη Μνημείων και Αρχαιολογικών Χώρων
Περιγραφή
Η αξιολόγηση των φοιτητών γίνεται με βάση
α. τη συμμετοχή τους στο μάθημα
β. την ποιότητα και συγκρότηση των παρουσιάσεων και παρατηρήσεών τους σε θέματα ανάλυσης και αξιολόγησης του εκάστοτε πλαισίου της αρχιτεκτονικής σύνθεσης και επέμβασης,
γ. του βαθμού εμβάθυνσης, παρατηρητικότητας, ερμηνευτικής ικανότητας και αντίληψης νοημάτων και σχέσεων του πλαισίου σχεδιασμού.
δ. τη συνθετική ικανότητα και ευαισθησία που αφορά το σχεδιασμό, του βαθμού που αυτός ικανοποιεί τους προγραμματικούς στόχους, την ποιότητα και πληρότητα του
ε. την ποιότητα, ακρίβεια και πληρότητα του, της τεχνολογικής και κατασκευαστικής του υποστήριξης,
στ. την ποιότητα, ακρίβεια, και πληρότητα της παρουσίασης των τελικών σχεδιαστικών προτάσεων
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Η ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ -ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ- Πρακτικά Συνεδρίου- Επιμέλεια : Μ. Σκαλτσά, University Studio Press, Θεσσαλονξίκη 2010
ΜΟΥΣΕΙΑ 05 ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΥΛΛΟΓΩΝ, ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ, Πρακτικά Συνεδρίου, Εντευκτήριο, Μακεδονική Εταιρεία Τεχνών & Πολιτισμού, θΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ 2008Α. Λιάκος, ΠΩΣ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ, εκδ. Πόλις, 2007
Π. Τζώνος, ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ, εκδ. Παπασωτηρίου, 2007, εκδ. Εντευκτηρίου, 2013
Π. Τζώνος, ΜOΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΕΚΘΕΣΗ, εκδ. Εντευκτηρίου, 2013Κ.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Τσουκαλάς, Η ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ, ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ, εκδ. Καστανιώτης, 2010,
J. M. Flandmark, HERITAGE AND MUSEUMS, Donhead, UK, 2000
Eric Hobsbawm, Terence Ranger (επ.), Η ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ, εκδ. Θεμέλιο, 2004