Ιδεολογία, Κοινωνικές Ταυτότητες και Μ.Μ.Ε.

Οι φοιτητές θα αξιολογηθούν με βάση την εκπόνηση μιας εργασίας καθώς και την προφορική παρουσίαση πάνω σε συγκεκριμένες βιβλιογραφικές αναφορές κατά τη διάρκεια της εξεταστικής περιόδου. Στο πλαίσιο του μαθήματος διανέμεται τα βιβλίο: Βασίλης Βαμβακάς, Ο λόγος της κρίσης. Πόλωση, βία, αναστοχασμός στην πολιτική και δημοφιλή κουλτούρα, Επίκεντρο 2014 ως ένας γενικός οδηγός για την προς εκπόνηση εργασίες. Το περιεχόμενο της εργασίας θα πρέπει να αφορά τη γενικότερη προβληματική του μαθήματος και να επικεντρώνει σε μια μελέτη περίπτωσης η οποία θα εμπίπτει στη γενικότερη διερεύνηση του θέματος «Αναπαραστάσεις και προσλήψεις της οικονομικής κρίσης στα ΜΜΕ».

Βασίλης Βαμβακάς, Ο λόγος της κρίσης. Πόλωση, βία, αναστοχασμός στην πολιτική και δημοφιλή κουλτούρα, Επίκεντρο 2014

1. Ιδεολογία, ταυτότητα: δύο έννοιες σε κρίση ή δύο κρίσιμοι όροι των κοινω-νικών επιστημών; • Γ. Πλειός, Ο λόγος της εικόνας. Ιδεολογία και πολιτική, Παπαζήσης, Αθήνα, 2001 (κυρίως σελίδες 139-194) • Κ. Δοξιάδης, Υποκειμενικότητα και εξουσία: για τη θεωρία της ιδεολογίας, Πλέθρον, Αθήνα, 1992, (κυρίως σελίδες 35-70) • J.Fiske, H ανατομία του τηλεοπτικού λόγου, Δρομέας, Αθήνα, 2000 (κυρίως σελίδες 63-130) 2. Ψευδής συνείδηση, φετιχισμός, προπαγάνδα • P. Brantlinger, Άρτος και θεάματα, Νησίδες, 1999 • Χ.Κωνσταντινίδου «Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η Παραγωγή Νοή-ματος. Θεωρητικές προσεγγίσεις και προοπτικές – α’ μέρος», Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 2002: (EKKE), τχ. 108-109, σελ. 139-188 • Γ. Πασχαλίδης, «Η πολιτισμική ταυτότητα ως δικαίωμα και ως απειλή. Η δι-αλεκτική της ταυτότητας και η αμφιθυμία της κριτικής» στο Χ.Κωσταντονόπουλος, Λ.Μαράτου-Αλιπράντη, Δ.Γερμανός, Θ.Οικονόμου (επιμ): «Εμείς» και οι «άλλοι» αναφορά στις τάσεις και τα σύμβολα, ΕΚΚΕ, Τυπωθήτω, Αθήνα 1999, σσ.73-83. 3. Έρευνα με επίκεντρο το κείμενο (σημειολογία, ανάλυση περιεχομένου, ανά-λυση λόγου) • L. Phillips – M. W. Jorgensen, Ανάλυση λόγου. Θεωρία και μέθοδος, Παπα-ζήσης, Αθήνα, 2009, (κυρίως σελίδες 17-54). • J. Fiske, Εισαγωγή στην επικοινωνία, Αιγόκερως, Αθήνα, 1992 (κυρίως σελί-δες 51-74 και 88-165) • R.Barthes: Μυθολογίες, Ράππας, 1979 • U.Eco, Ο υπεράνθρωπος των Μαζών, Γνώση, Αθήνα, 1988. • J.Fiske, J.Hartley, Η γλώσσα της τηλεόρασης, Αιγόκερως, Αθήνα, 1992, (κυ-ρίως σελίδες 93-100) 4. Έρευνα με επίκεντρο το κοινό (σπουδές πρόσληψης, εθνογραφική προσέγ-γιση, εκλογολογία) • Μ. Μαδιανού, Έθνος, ταυτότητες και τηλεόραση στη σύγχρονη Ελλάδα, Πα-τάκης, Αθήνα, 2008 (κυρίως σελίδες 95-118) • Τ. Κόρνερ, «Επανακτίμηση της πρόσληψης, στόχοι, έννοιες και μέθοδοι» στο J. Curran & M. Gurevitch (επιμ.) ΜΜΕ και Κοινωνία, Πατάκης, Αθήνα, 2001 (σελίδες 393-426) • Γιάννης Βούλγαρης, Ηλίας Νικολακόπουλος, 2012: ο διπλός εκλογικός σεισ-μός, Θεμέλιο 2014 5. Σημαντικές σύγχρονες ιδεολογίες: Εκσυγχρονισμός και αρχαϊσμός • Νικηφόρος Διαμαντούρος, Πολιτισμικός δυϊσμός και πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2000 • Α. Πανταζόπουλος, Η δημοκρατία της συγκίνησης. Ιμια-Οτσαλάν: αντιεκσυγ-χρονιστικές και εκσυγχρονιστικές τάσεις στο πολιτικό σύστημα, Πόλις Αθή-να, 2002 • Β.Βαμβακάς, Παναγής Παναγιωτόπουλος: «Η Ελλάδα στη δεκαετία του ’80. Κοινωνικός εκσυγχρονισμός, πολιτικός αρχαϊσμός, πολιτιστικός πλουραλισ-μός», στο Β.Βαμβακάς, Π.Παναγιωτόπουλος (επιμ), Η Ελλάδα στη δεκαετία του ’80. Κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό, το Πέρασμα, Αθήνα, 2010 σσ. xxix-lxxi • Ελίνα Τζανουδάκη, Το μεγάλο δελτίο των οκτώ, The Book’s Journal, τ.13, σσ.4-6. 6. Σημαντικές σύγχρονες ιδεολογίες: Ελιτισμός και εθνικολαϊκισμός • Laclau, Ernesto, Πολιτική και ιδεολογία στη μαρξιστική θεωρία: καπιταλισ-μός, λαϊκισμός, φασισμός, Θεσσαλονίκη: Σύγχρονα Θέματα, 1983 • Νίκος Δεμερτζής, Θάνος Λίποβατς, Φθόνος και μνησικακία. Τα πάθη της ψυχής και κλειστή κοινωνία, Πόλις, Αθήνα 2006 • Α.Πανταζόπουλος, Ο αριστερός εθνικολαϊκισμός, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 2013 • Γιάννης Σταυρακάκης, «Αντινομίες του φορμαλισμού: η κατά Laclau θεώρη-ση του λαϊκισμού και ο ελληνικός θρησκευτικός λαϊκισμός», Επιστήμη και Κοινωνία, τ.12, 2004 • Νικόλα Σεβαστάκη, Γιάννη Σταυρακάκη, Λαϊκισμός, αντιλαϊκισμός και κρίση, Νεφέλη, 2012 • Χρ. Λυριντζής-Μ. Σπουρδαλάκης, «Περί λαϊκισμού. Μια σύνθεση με αφορ-μή την ελληνική βιβλιογραφία», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, τ.1, 1993, σσ.133-161 • Pierre-André Taguieff, Ο νέος εθνικολαϊκισμός, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 2013 7. Σημαντικές σύγχρονες ιδεολογίες: Κοσμοπολιτισμός και εθνικισμός • Μ. Κοντοχρήστου (επιμ.), Ταυτότητα και ΜΜΕ στη Σύγχρονη Ελλάδα, Παπα-ζήσης, Αθήνα, 2007 (Μέρος Α και Γ), • Σ. Φραγκονικολόπουλος, Γ.Πλειός, Τα ‘εθνικά θέματα’ στη δίνη των ΜΜΕ. Το Μακεδονικό, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό στην τηλεόραση και τον Τύπο, Σιδέρης, 2011. • Ζ. Λιαλιούτη, «Αντιαμερικανισμός και ελληνική Δεξιά στη μεταψυχροπολε-μική εποχή», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, τ.35, 2010. σσ.89-109 • Κάλλη Ζάραλη, Χρήστος Φραγκονικολόπουλος, «Οικονομική κρίση και «εθ-νικός εαυτός». Η περίπτωση των ελληνικών newsportal και blogs», • Γιώργος Πλειός (επιμ.), Η κρίση και τα ΜΜΕ, Παπαζήσης, Αθήνα, 2013 • Αναστασία Ηλιαδέλη, Ο συνωμοσιολογικός λόγος στο ελληνικό πολιτικό σύστημα: οι πυρκαγιές του 2007, η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση και η Λέσχη Μπίλντεμπεργκ, Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία, ΑΠΘ, 2010 • Pierre-André Taguieff, Θεωρίες Συνωμοσίας, Πόλις 2010 8. Σημαντικές σύγχρονες ιδεολογίες: Ρατσισμός-Εξτρεμισμός • Ε.Μπαλιμπάρ, Ι.Βάλερσταϊν, Φυλή, Έθνος, Τάξη, οι διφορούμενες ταυτότη-τες, Πολίτης, Αθήνα, 1991. • Β. Γεωργιάδου, Η άκρα δεξιά και οι συνέπειες της συναίνεσης, Καστανιώτης, 2008 • P.Hainsworth (επιμ.), Η ακροδεξιά : Ιδεολογία, πολιτική, κόμματα (πρόλογος Βασιλική Γεωργιάδου), Παπαζήσης 2004 • B. Γεωργιάδου, «Η κουλτούρα της βίας και ο δεξιός εξτρεμισμός», Έθνος, 20/10/2012) • Πέτρος Παπασαραντόπουλος, «Τα συγκοινωνούντα δοχεία του πολιτικού εξτρεμισμού», The Book’s Journal, τ.37, 2013 • Άννα Φραγκουδάκη, Ο εθνικισμός και η άνοδος της Χρυσής Αυγής, Αλεξάν-δρεια 2013 • Κωστής Παπαϊωάννου, Τα καθαρά χέρια της Χρυσής Αυγής, Μεταίχμιο 2013 • Ralf Melzer, Sebastian Serafin (επιμ.), Ο δεξιός εξτρεμισμός, Πόλις 2014 • Δημήτρης Ψυχογιός, Η πολιτική βία στην ελληνική κοινωνία, Επίκεντρο 2013 9. Ταυτότητα, υποκουλτούρες και ο λόγος του στυλ • D.Hebdidge, Υποκουλτούρα: το νόημα του στυλ, Γνώση, Αθήνα 1988. • Hall, Stuart (επιμ.) Representation: cultural representations and signifying practices, Sage, 1997. • Πιερ Μπουρντιέ, Η διάκριση. Κοινωνική κριτική της καλαισθητικής κρίσης, Πατάκης, Αθήνα 2008 • Π.Παναγιωτόπουλος, «Κιτς. Κάτι το ωραίον: η καλαισθητική κρίση στο πεδίο του κοινωνικού ανταγωνισμού» στο Β.Βαμβακάς, Π.Παναγιωτόπουλος (ε-πιμ), Η Ελλάδα στη δεκαετία του ’80. Κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό, το Πέρασμα, Αθήνα, 2010 σσ. 267-271. 10. Υποκειμενικότητα, φαντασιακό, ιδεολογική ηγεμονία • Λ.Αλτουσέρ, Θέσεις, Θεμέλιο, Αθήνα 1990 (κυρίως σελίδες 69-121) • S.Hall, «Η επανακάλυψη της “ιδεολογίας”: Η επάνοδος του απωθημένου στις μελέτες για τα μέσα» στο Μ.Κομνηνού - Χ.Λυριντζής (επιμ), Κοινωνία, Εξουσία και Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, Παπαζήσης, Αθήνα, 1988, σσ.89-146 • D. Howarth, H έννοια του λόγου, Πολύτροπον, Aθήνα 2008.