Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Περιεχόμενο Μαθήματος
Στο τέλος της δεκαετίας του ’60 άρχισε να διαμορφώνεται στους κόλπους των λογοτεχνικών σπουδών η φεμινιστική κριτική, η οποία και επέφερε, γενικότερα, σημαντικές αλλαγές στη θεωρία και κριτική της λογοτεχνίας: κλόνισε το αυτονόητο, ότι δηλαδή ο αναγνώστης, ο συγγραφέας και ο κριτικός της Δυτικής Λογοτεχνίας είναι γένους αρσενικού. Aντίθετα, έδειξε ότι οι γυναίκες κριτικοί και αναγνώστριες έχουν διαφορετικές αντιλήψεις και προσδοκίες για τη λογοτεχνική εμπειρία και ακόμη ότι έχουν ενδιαφέρουσες ιστορίες να πουν σχετικές με τη δική τους κουλτούρα. H φεμινιστική κριτική, είτε επιλέγοντας να δείξει τις λογοτεχνικές αναπαραστάσεις των διαφορών κατά φύλο είτε σχηματοποιώντας τους τρόπους με τους οποίους τα λογοτεχνικά είδη κουβαλούν αξίες αντρικές ή γυναικείες είτε δίνοντας έμφαση στο γεγονός ότι είχε αποκλεισθεί η γυναικεία άποψη από τη θεωρία και κριτική της λογοτεχνίας, κατάφερε πάντως να καταστήσει το "γένος" ή κοινωνικό φύλο (gender) βασική κατηγορία στη διαδικασία της λογοτεχνικής ανάλυσης.
Mέσα από αυτή την οπτική, θα προσπαθήσουμε στο μάθημα αυτό να εξετάσουμε τις απεικονίσεις του γυναικείου φύλου σε κείμενα λογοτεχνικά, κυρίως σε αυτά που απευθύνονται σε μικρές ηλικίες, διότι τότε είναι πολύ πιο καθοριστικές οι επιρροές για τη διαμόρφωση της ταυτότητας του φύλου, αλλά περιστασιακά και σε κείμενα για ενηλίκους. Δηλαδή, κείμενα που εμπεριέχονται στα αναγνωστικά του (δημοτικού) σχολείου, παραμύθια λαϊκά και διασκευασμένα/έντεχνα παραμύθια που αποσκοπούν σε (επιτυχημένες ή μη) ανατροπές των στερεοτύπων για τα φύλα, λογοτεχνικά κείμενα για παιδιά, λογοτεχνικά κείμενα για ενηλίκους.
Βιβλιογραφία
Λέξεις Κλειδιά
βιολογικό φύλο, κοινωνικό φύλο, διακρίσεις φύλων, ανδρική ταυτότητα
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
R. Bottigheimer: Grimm's Bad Girls and Bold Boys. The Moral and Social Vision of the Tales, Yale University Press, New Haven - London 1987.
P. Nodelman: «Children's Literature as Women's Writing», Children's Literature Association-Quarterly 13.1 (1988): 31-34.
L. Paul: Reading Other-Ways, The Thimble Press, Woodchester 1998.
R. Seelinger Trites: Waking Sleeping Beauty. Feminist Voices in Children’s Novels, University of Iowa Press, Iowa City 1997.
P. Nodelman: «Making Boys Appear. The Masculinity of Children’s Fiction», Ways of Being Male. Representing Masculinities in Children’s Literature and Film (επιμέλεια J.Stephens), Routledge, New York - London 2002: 1-14.
Δ. Αναγνωστοπούλου: Αναπαραστάσεις του γυναικείου στη λογοτεχνία, Πατάκης, Αθήνα 2007.
B. Δεληγιάννη-Κουϊμτζή: «Θεωρίες για τις διαφορές των φύλων», Εκπαίδευση και Φύλο (επιμέλεια Β.Δεληγιάννη - Σ.Ζιώγου), Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1994
Μ. Κανατσούλη: «Τύποι γυναικών και γυναικείες ‘φωνές’ στα βιβλία του δημοτικού σχολείου», Φύλο και σχολική πράξη (επιμέλεια Β.Δεληγιάννη - Σ. Ζιώγου), Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1997: 303-313.
Ε. Μαραγκουδάκη: Εκπαίδευση και διάκριση των φύλων. Παιδικά αναγνώσματα στο νηπιαγωγείο, Οδυσσέας, Αθήνα 1993.
Α. Οικονομίδου: «Τελικά τα αγόρια κλαίνε; Έμφυλες ταυτότητες στη λογοτεχνία για μικρές ηλικίες: μια πρώτη προσέγγιση», Κείμενα 1(2004): 1-10.
Α. Aγγελοπούλου: Eλληνικά παραμύθια A'. Oι παραμυθοκόρες, Eστία, Αθήνα 2002.