Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Εκμάθηση των βασικών δομών της αρχαίας ελληνικής ιστορίας.
Να εξασκηθούν στην κριτική αποτίμηση των γεγονότων.
Να εξασκηθούν στην ανάλυση και την ερμηνεία των γεγονότων, όπως αυτά αναλύονται στις πηγές
Να εθιστούν στο ιστορικό σκέπτεσθαι, βασισμένοι στις γνώσεις τους.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Εβδομάδα #1 Οι βασικές πηγές της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας αναφορικά με τις υπό πραγμάτευση περιόδους. Τα αρχαιολογικά δεδομένα, οι γραμματειακές και επιγραφικές μαρτυρίες. Οι κυριότεροι ιστορικοί της περιόδου.
Εβδομάδα #2 Η εξέλιξη προς την πόλιν. Η φυσιογνωμία της Ελλάδας κατά τον 9ο και 8ο αιώνα. Ο ρόλος της θρησκείας και η εμφάνιση των ιερών. Ο κόσμος του Ησιόδου και τα έπη του Ομήρου. Η εφεύρεση της αλφαβητικής γραφής. Σχηματισμός κοινοτήτων, πληθυσμιακή αύξηση. Η σύσταση της πόλεως-κράτους.
Εβδομάδα #3 Ο Ελληνικός αποικισμός (8ος-6ος αι.). Αίτια. Η εξάπλωση του Ελληνισμού στον μεσογειακό χώρο: Τα στάδια του αποικισμού και τα χαρακτηριστικά του. Πολιτική και κοινωνική οργάνωση των Ελλήνων κατά την εποχή του αποικισμού. Οι συνέπειες του αποικισμού στις κοινωνίες της περιόδου.
Εβδομάδα #4 Η κρίση της αριστοκρατίας. Μεταρρύθμιση κοινοτήτων: Η αγροτική κρίση, η οπλιτική «επανάσταση», ο νόμος, το πολίτευμα και η αυθαίρετη διακυβέρνηση. Η εφεύρεση του νομίσματος.
Εβδομάδα #5 Το φαινόμενο της τυραννίδος (Κόρινθος, Σικυώνα, Άργος, Σάμος).
Εβδομάδα#6 Ο ελληνικός κόσμος γύρω στο 600 π.Χ. Η εμφάνιση των νομοθετών. Λυκούργος και Σπάρτη. Σόλων και Αθήνα.
Εβδομάδα #7 Η τυραννίδα των Πεισιστρατιδών. Οι μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη και οι απαρχές της δημοκρατίας. Οι μεταρρυθμίσεις του Εφιάλτη. Η διαμόρφωση της πόλεως-κράτους.
Εβδομάδα #8 Αντιπαράθεση Ελλήνων και Περσών: Ιωνική Επανάσταση. Η Ελλάδα και η Περσική αυτοκρατορία ως τη μάχη του Μαραθώνα. Ο Θεμιστοκλής και το ναυτικό του πρόγραμμα. Η εκστρατεία του Ξέρξη και οι συγκρούσεις των ετών 480-479.
Εβδομάδα #9 Η περίοδος της Πεντηκονταετίας (478-431 π.Χ.): Η ίδρυση της Δηλιακής / Πρώτης Αθηναϊκής Συμμαχίας. Η Αθήνα την εποχή του Περικλή και η ανάπτυξη της ηγεμονίας της. Η φύση και τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του αθηναϊκού ιμπεριαλισμού.
Εβδομάδα #10 Ο Πελοποννησιακός πόλεμος.
Εβδομάδα #11 Η περίοδος της σπαρτιατικής ηγεμονίας. Οι εξελίξεις τον 4ο αιώνα: η ανάκαμψη της Αθήνας (από την Ειρήνη του Βασιλέως -386 π.Χ.- έως την ίδρυση της Δεύτερης Αθηναϊκής Συμμαχίας). Η Θήβα και η Βοιωτία.
Εβδομάδα #12 Η άνοδος της Μακεδονίας ως την εποχή του Φιλίππου Β’. Ισοκράτης και Πανελλήνια Ιδέα. Η πολεμική του Δημοσθένη. Η μάχη στη Χαιρώνεια (338 π.Χ.) και η Συμμαχία της Κορίνθου (337 π.Χ.).
Εβδομάδα #13 Επανάληψη και προετοιμασία για τις εξετάσεις
Λέξεις Κλειδιά
Ελλάδα, πόλις-κράτος, Αθήνα, Σπάρτη, Μακεδονία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. H. Bengtson, Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, (μετάφραση Α. Γαβρίλης), Μέλισσα, Αθήνα
1979
2. U. Wilcken, Αρχαία Ελληνική Ιστορία (μετάφραση Ι. Τουλουμάκος), Παπαζήσης,
Αθήνα 1976.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
- A. Andrewes, Αρχαία Ελληνική Κοινωνία (μετάφραση Α. Παναγόπουλος), Καρδαμίτσα, Αθήνα 1983.
- G. W. Botsford-C. A. Robinson, Αρχαία Ελληνική Ιστορία (μετάφραση Σ. Τσιτσώνης), Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1977.
-R. Osborne, Η γένεση της Ελλάδας, 1200-479 π.Χ. (μετάφραση Τ. Σιέτη), Οδυσσέας, Αθήνα 1999.
- Ι. Πίκουλας, Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Ιστορία και Αρχαιολογνωσία, Αθήνα 2006.
- W. Schuller, Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας από την Κρητομυκηναϊκή εποχή ως το τέλος των κλασικών χρόνων (μετάφραση Αφροδίτη Καμάρα, Χριστίνα Κοκκινιά, εποπτεία Κώστας Μπουραζέλης), Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1999.
-J. M. Hall, Αρχαία ελληνική ιστορία: η αρχαϊκή περίοδος 1200-479 π.Χ. (μτφ. -επιμ. Ι. Κ. Ξυδόπουλος), Θεσσαλονίκη 2013.