ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΙ (1081-1453)

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΙ (1081-1453) / BYZANTINE HISTORY II (1081-1453)
ΚωδικόςΙΒΥ602
ΣχολήΦιλοσοφική
ΤμήμαΙστορίας και Αρχαιολογίας
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό, 2ος / Μεταπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή/Εαρινή
ΚοινόΌχι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID280004804
Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΙ (1081-1453)
Ακαδημαϊκό Έτος2018 – 2019
Περίοδος ΤάξηςΧειμερινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Ώρες Εβδομαδιαία3
Class ID
600131400

Πρόγραμμα Τάξης

ΚτίριοΦιλοσοφική (Νέα)
ΌροφοςΌροφος 1
ΑίθουσαΑΙΘΟΥΣΑ 111 (131)
ΗμερολόγιοΤετάρτη 08:30 έως 11:00
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
  • Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
  • Αγγλικά (Εξέταση)
Προαπαιτήσεις
Γενικές Προαπαιτήσεις
Συνιστάται να μην επιλέγεται, αν δεν έχει κατοχυρωθεί το ΙΒΥ 101.
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής αναμένεται να γνωρίζει και να κατανοεί την πολιτική, στρατιωτική, εκκλησιαστική, οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα της ύστερης βυζαντινής περιόδου. Επίσης, θα είναι σε θέση να αναλύει και να αποτιμά κριτικά τα ιστορικά φαινόμενα. Μέσα από τη μεθοδολογική προσέγγιση και ανάλυση σχετικών πηγών, ο φοιτητής θα μάθει να εντοπίζει και να συλλέγει ιστορικές μαρτυρίες, να τις εντάσσει στο ιστορικό τους πλαίσιο και να αξιολογεί τη σημασία τους για την ιστορική γνώση και έρευνα.
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Στόχος του μαθήματος είναι η γνώση, η κατανόηση, η ανάλυση και η κριτική αποτίμηση των ιστορικών γεγονότων και φαινομένων της ύστερης βυζαντινής περιόδου. Ειδικότερα, εξετάζεται η πολιτική-στρατιωτική-εκκλησιαστική ιστορία, μελετώνται οι διοικητικοί θεσμοί, παρουσιάζονται οι οικονομικο-κοινωνικές δομές και αντιλήψεις κατά την υπό μελέτη περίοδο. Έμφαση επίσης δίνεται και στον τρόπο άσκησης της αυτοκρατορικής εξουσίας και κρατικού ελέγχου και στις εξελίξεις στην πολιτική ιδεολογία των Βυζαντινών. Το μάθημα περιλαμβάνει επίσης παρουσίαση των βασικών πηγών και βιβλιογραφίας και μεθοδολογική προσέγγιση και ανάλυση σχετικών πηγών. Εβδομάδα #1 Το Βυζάντιο κατά τη μεταβατική περίοδο 1025-1081 – Η άνοδος της δυναστείας των Κομνηνών (1081-1185) – Τα χαρακτηριστικά της περιόδου – Παρουσίαση πηγών και βοηθημάτων Εβδομάδα #2 Πολιτικο-στρατιωτικά γεγονότα στη Μικρά Ασία και τη Δύση στα χρόνια των Κομνηνών (1081-1185) και των Αγγέλων (1185-1204): Η απώλεια των ανατολικών επαρχιών και η προσπάθεια ανάκτησής τους (οι πολιτικο-στρατιωτικές εξελίξεις στη Μ. Ασία) – Το Βυζάντιο και οι Νορμανδοί (Η απώλεια της Κ. Ιταλίας και η απειλή στη Βαλκανική) – Οι τρεις πρώτες σταυροφορίες, οι άμεσες και έμμεσες συνέπειές τους για το Βυζάντιο ― Πηγές, ενδεικτική βιβλιογραφία ― ανάλυση και ερμηνεία αποσπάσματος από σχετική πηγή Εβδομάδα #3 Πολιτικο-στρατιωτικά γεγονότα στη Βαλκανική στα χρόνια των Κομνηνών (1081-1185) και των Αγγέλων (1185-1204): Η απειλή των Πετζενέγων, ο ουγγρικός παράγοντας, οι προσπάθειες ανεξαρτητοποίησης των Σέρβων, η ανασύσταση του βουλγαρικού κράτους ― Πηγές, ενδεικτική βιβλιογραφία ― ανάλυση και ερμηνεία αποσπάσματος από σχετική πηγή Εβδομάδα #4 Κεντρική και επαρχιακή διοίκηση 11ου-12ου αι. (οργάνωση και μεταρρυθμίσεις, αποτελεσματικότητα και ανεπάρκειες) – Στρατός (οργάνωση και στρατολόγηση) Εβδομάδα #5 Δικαιοδοτικό σύστημα - Οικονομία - Κοινωνία (1081-1204) Εβδομάδα#6 Η ανατροπή του πολιτικού και εδαφικού καθεστώτος και η προσπάθεια ανασύστασης της αυτοκρατορίας (1204-1261): H άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους της Δ΄ Σταυροφορίας – η ίδρυση της λατινικής αυτοκρατορίας της Κωνσταντινούπολης και των υποτελών φεουδαρχικών κρατών – Η ίδρυση των ελληνικών κρατών Νίκαιας και Ηπείρου και ο αγώνας για την αποκατάσταση της βυζαντινής αυτοκρατορίας – Ο μετασχηματισμός του κράτους της Ηπείρου σε αυτοκρατορία της Θεσσαλονίκης ― Η ιδεολογικο-πολιτική σύγκρουση των αυτοκρατοριών Νίκαιας και Θεσσαλονίκης – Πηγές, ενδεικτική βιβλιογραφία ― ανάλυση και ερμηνεία αποσπάσματος από σχετική πηγή Εβδομάδα #7 Η βασιλεία του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου: εσωτερική κατάσταση και εξωτερικοί εχθροί ― Το σχίσμα των Αρσενιατών και οι πολιτικές του διαστάσεις (1261-1310) – Η ένωση των Εκκλησιών το 1274 (Σύνοδος της Λυών)• η σύγκρουση των ενωτικών και ανθενωτικών (1274-1283) – Πηγές, ενδεικτική βιβλιογραφία ― ανάλυση και ερμηνεία αποσπάσματος από σχετική πηγή Εβδομάδα #8 Η βασιλεία του Ανδρονίκου Β΄ Παλαιολόγου: Η κατάσταση του Βυζαντίου στο εσωτερικό και σε διεθνές πλαίσιο ― Ο εμφύλιος πόλεμος των Ανδρονίκων Παλαιολόγων (πρόσωπα, αίτια, γεγονότα, συνέπειες) ― Η βασιλεία του Ανδρονίκου Γ΄ Παλαιολόγου (μεταρρυθμιστικά μέτρα, η εξωτερική πολιτική) ― Πηγές, ενδεικτική βιβλιογραφία, ανάλυση και ερμηνεία αποσπάσματος από σχετική πηγή Εβδομάδα #9 Οι εμφύλιοι πόλεμοι των ετών 1341-1354. Οι πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις ― Το κίνημα των Ζηλωτών στη Θεσσαλονίκη – Η ησυχαστική έριδα και η σχέση της με τα πολιτικά γεγονότα της περιόδου - Το απόγειο της σερβικής δύναμης ― Πηγές, ενδεικτική βιβλιογραφία ― ανάλυση και ερμηνεία αποσπάσματος από σχετική πηγή Εβδομάδα #10 O τελευταίος βυζαντινός αιώνας (1354-1453): Η οθωμανική απειλή επί βασιλείας Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγου - Οι ενδοδυναστικές εμφύλιες διαμάχες - Η πολιτική του Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου (1391-1425) για την αντιμετώπιση της οθωμανικής απειλής Εβδομάδα #11 Η σύνοδος της Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-1439)• η σύγκρουση ενωτικών και ανθενωτικών – Η άλωση της Κωνσταντινούπολης και η ολοκλήρωση των οθωμανικών κατακτήσεων - Πηγές, ενδεικτική βιβλιογραφία ― ανάλυση και ερμηνεία αποσπάσματος από σχετική πηγή Εβδομάδα #12 Κοινωνικές ομάδες της παλαιολόγειας περιόδου - Κοινωνική κρίση 13ου-15ου αι. – Η πολιτική σκέψη – Η αποδυνάμωση της κεντρικής εξουσίας και η διάσπαση της κρατικής συνοχής τον 14ο και 15ο αι. – Η πολιτισμική και πολιτική ταυτότητα των Βυζαντινών κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο Εβδομάδα #13 Σύνοψη των χαρακτηριστικών της παλαιολόγειας περιόδου - ανάλυση των παραγόντων που οδήγησαν στη σταδιακή αποδυνάμωση και οριστική κατάλυση της βυζαντινής αυτοκρατορίας ― Οδηγίες για τις εξετάσεις ― Παρουσίαση προαιρετικών εργασιών από τους φοιτητές
Λέξεις Κλειδιά
πολιτική ιστορία, εκκλησιαστική ιστορία, οικονομικές εξελίξεις, κοινωνικές εξελίξεις, Ύστερη Βυζαντινή Περίοδος, κεντρική διοίκηση, επαρχιακή διοίκηση
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Διαφάνειες
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
Περιγραφή
Η διδασκαλία του μαθήματος γίνεται με διαλέξεις και με τη χρήση εποπτικού υλικού (αποσπάσματα από γραμματειακές πηγές, αρχειακό και σφραγιστικό υλικό, προβολή χαρτών και εικόνων σε Power-point). Οι πηγές σχολιάζονται από τους φοιτητές. Η παρακολούθηση του μαθήματος κρίνεται απαραίτητη. Υπάρχει η δυνατότητα ο φοιτητής να αναλάβει προαιρετικά τη συγγραφή μιας αυτόνομης εργασίας σε θέμα που ορίζεται από τη διδάσκουσα.
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις391,3✓✓
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων1384,6✓✓
Εξετάσεις30,1✓
Σύνολο1806
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Γραπτή ή προφορική εξέταση: 100%. Κατά την εξέταση θα διερευνηθεί όχι μόνο η απόκτηση των γνώσεων αλλά και η κατανόησή τους. Ο έλεγχος της κατανόησης μπορεί να γίνει είτε με το σχολιασμό κειμένων ή χαρτών είτε με την ανάπτυξη απόψεων σε ελεύθερη γραφή. Σε περίπτωση που ο φοιτητής ανέλαβε προαιρετικά να συγγράψει και να υποβάλλει μια αυτόνομη εργασία, δεν απαλλάσσεται από την γραπτή ή προφορική εξέταση. Η εργασία αξιολογείται και συνεκτιμάται για την τελική βαθμολόγηση της επίδοσης του φοιτητή.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης (Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
  • Προφορική Εξέταση (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
• Χριστοφιλοπούλου Αικατερίνη, Βυζαντινή Ιστορία, τ. Γ΄ (1081-1204), Θεσσαλονίκη 2001. • Καραγιαννόπουλος I., Ιστορία βυζαντινού κράτους. Ιστορία υστέρας βυζαντινής περιόδου (1081-1453), Μέρος πρώτο: Τελευταίες λάμψεις (1081-1204), Θεσσαλονίκη 1999. • Ostrogorsky G., Ιστορία του βυζαντινού κράτους, München 1963 (ελλ. μτφρ. Ι. Παναγόπουλος, επιστ. επιμέλεια Ε. Χρυσός, τ. 3, Αθήνα 2012).
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
• Angold M., Η βυζαντινή αυτοκρατορία από το 1025 έως το 1204. Μια πολιτική ιστορία, Cambridge 1995 (ελληνική μετάφραση Ευαγγελία Καργιανιώτη, Αθήνα 1997). • Brand C. M., Byzantium confronts the West, 1080-1204, Cambridge Massachusetts 1968. • Βρυώνης Σ., Η παρακμή του μεσαιωνικού Ελληνισμού στην Μικρά Ασία και η διαδικασία εξισλαμισμού (11ος – 15ος αι.), Berkeley – Los Angeles – London 1986, ελλ. μτφρ. Κάτια Γαλαταριώτου, [ΜΙΕΤ] Αθήνα 1996, β΄ έκδ. 2000. • Cheynet J.-Cl. (επιστ. επιμ.), O Βυζαντινός κόσμος, τ. 2 (641-1204), Paris 2006 (ελλ. μτφρ. Α. Καραστάθη, επιμ. Γ. Μωυσείδου κ.ά., Αθήνα 2011). • Γιαννακόπουλος Κ. Ι., Βυζαντινή Ανατολή και Λατινική Δύση, Oxford 1966 (ελλ. μτφρ. Αθήνα 1974). • Ιστορία Ελληνικού Έθνους, τ. Η΄-Θ΄. • Hussey Joan M. (επιστ. επιμ.), The Cambridge Medieval History, t. IV: The Byzantine Empire, Part I: Byzantium and its Neighbours - II: Government, Church and Civilization, Cambridge 1966-1967. • Κιουσοπούλου Τόνια, Βασιλεύς ή Οικονόμος: πολιτική εξουσία και ιδεολογία πριν την Άλωση, Αθήνα 2007. • Nicol D. M., Βυζάντιο και Βενετία, Cambridge 1999 (ελλ. μτφρ. Χριστίνα-Αντωνία Μουτσοπούλου, Αθήνα 2004). • Nicol D., To τέλος της βυζαντινής αυτοκρατορίας, London 1979 (ελλ. μτφρ. Μ. Μπλέτας, Αθήνα 1997). • Nicol D., Οι τελευταίοι αιώνες του Βυζαντίου 1261-14532, Cambridge 1993 (ελληνική μετάφρ. Στ. Κομνηνός, Αθήνα 1996). • Nicol D., Church and society in the last centuries of Byzantium, Cambridge - New York 1979. • Wittek P., H γένεση της οθωμανικής αυτοκρατορίας2, London 1971 (ελλ. μτφρ. Ε. Μπαλτάς, Αθήνα 1991). • Σαββίδης Α., Ιστορία του Βυζαντίου, τ. Γ΄ (1025-1461), Αθήνα 2003. • Ζακυθηνός Δ. (επιστ. επιμ.), Ιστορία Ελληνικού Έθνους, τ. Θ΄ (1071-1453), Αθήνα 1972. • Ζακυθηνός Δ., Το Βυζάντιον από του 1071 μέχρι του 1453, Αθήνα 1972.
Τελευταία Επικαιροποίηση
15-02-2016