Καρτέσιος, "Μεταφυσικοί Στοχασμοί"
| Τίτλος | Καρτέσιος, "Μεταφυσικοί Στοχασμοί" / Descartes, "Metaphysical Meditations" |
| Κωδικός | Φ401 |
| Σχολή | Φιλοσοφική |
| Τμήμα | Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής |
| Κύκλος / Επίπεδο | 1ος / Προπτυχιακό, 2ος / Μεταπτυχιακό |
| Περίοδος Διδασκαλίας | Χειμερινή/Εαρινή |
| Κοινό | Ναι |
| Κατάσταση | Ενεργό |
| Course ID | 600013002 |
Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής (2011-σήμερα)
Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 2
| Κατεύθυνση | Τύπος Παρακολούθησης | Εξάμηνο | Έτος | ECTS |
|---|---|---|---|---|
| Φιλοσοφία | Υποχρεωτικό Κατ' Επιλ. Κατεύθυνσης | Χειμερινό/Εαρινό | - | 6 |
| Τίτλος | Καρτέσιος, "Μεταφυσικοί Στοχασμοί" |
| Ακαδημαϊκό Έτος | 2018 – 2019 |
| Περίοδος Τάξης | Εαρινή |
| Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ | |
| Class ID | 600140696
|
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
- Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
- Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
- e-Οδηγός Σπουδών https://qa.auth.gr/el/class/1/600140696
- Στον ιστοχώρο του Τμήματος: http://www.edlit.auth.gr
- eLearning (Moodle): https://elearning.auth.gr/course/view.php?id=8955
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές
προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
- Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
- Αγγλικά (Εξέταση)
- Γαλλικά (Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση:
- να κατανοούν τις βασικές έννοιες και το περιεχόμενο των «Μεταφυσικών Στοχασμών» του Καρτέσιου.
- να αναγνωρίζουν και να αιτιολογούν τον ιδρυτικό χαρακτήρα και την πρωτοτυπία της καρτεσιανής Πρώτης φιλοσοφίας σε σχέση με τη Σχολαστική μεταφυσική από τον Θωμά Ακινάτη μέχρι τον Suarez.
- να εμβαθύνουν στην έρευνα επιμέρους πτυχών της καρτεσιανής μεταφυσικής με την κατάλληλη μεθοδολογία.
- να αξιοποιούν μαθησιακά και ερευνητικά τη σχετική ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία.
Γενικές Ικανότητες
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Λήψη αποφάσεων
- Αυτόνομη εργασία
- Ομαδική εργασία
- Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
- Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Συστηματική έκθεση, ανάλυση και σχολιασμός του περιεχομένου των «Μεταφυσικών Στοχασμών» του Καρτέσιου: η μεθοδική αμφιβολία και το πρόβλημα των μαθηματικών αληθειών· το Cogito και η θεμελίωση της βέβαιης γνώσης· οι αποδείξεις για την ύπαρξη του Θεού· το πρόβλημα της αλήθειας και της πλάνης· η ουσία και η ύπαρξη των υλικών πραγμάτων· η πραγματική διάκριση μεταξύ της ψυχής και του σώματος. Παράλληλα αναπτύσσονται επιλεγμένα θέματα από τη σειρά των «Αντιρρήσεων» και των «Απαντήσεων», εξηγείται η διαφορά ανάμεσα στην αναλυτική και στη συνθετική μέθοδο καθώς και οι λόγοι για τους οποίους η «αναλυτική οδός» είναι, σύμφωνα με τον Καρτέσιο, καταλληλότερη για «τα ζητήματα που ανήκουν στη μεταφυσική» (Απαντήσεις στις Δεύτερες Αντιρρήσεις), και υπογραμμίζεται η σημασία της αντιστροφής της σειράς των αποδείξεων του Θεού στο πρώτο μέρος των «Αρχών της Φιλοσοφίας». Στο μάθημα λαμβάνονται υπόψη και εξετάζονται τόσο οι κλασικές ερμηνείες της καρτεσιανής μεταφυσικής (M. Gueroult, F. Alquié, E. Gilson) όσο και οι σύγχρονες ερμηνείες (D. Kolesnik-Antoine, D. Kambouchner, J.-L. Marion).
Λέξεις Κλειδιά
Καρτέσιος, Μέθοδος, Μεταφυσική, Cogito, Βεβαιότητα, Αλήθεια, Πλάνη, Αποδείξεις για την ύπαρξη του Θεού, Δυϊσμός
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
- Σημειώσεις
- Πολυμεσικό υλικό
- Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
- Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
| Δραστηριότητες | Φόρτος Εργασίας | ECTS | Ατομικά | Ομαδικά | Erasmus |
|---|---|---|---|---|---|
| Διαλέξεις | 150 | 6 | ✓ | ✓ | |
| Σύνολο | 150 | 6 |
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Γραπτές εξετάσεις στο τέλος του εξαμήνου.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
- Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. Ρ. Ντεκάρτ, Στοχασμοί περί της πρώτης φιλοσοφίας, μτφρ. Ευ. Βανταράκης, Αθήνα: Εκκρεμές, 2003 [κωδικός Ευδόξου: 43100].
2. J. Cottingham, Οι ορθολογιστές, μτφρ. Σ. Τσούρτη, Αθήνα: Πολύτροπον, 2003 [κωδικός Ευδόξου: 75341].
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Ι. ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ
Descartes, Méditations métaphysiques. Objections et Réponses suivies de quatre Lettres, chronologie, présentation et bibliographie de J.-M. Beyssade et M. Beyssade, Paris, Garnier-Flammarion, 1979.
―, Œuvres philosophiques, Tome II (1638-1642), textes établis, présentés et annotés par F. Alquié, Paris, Bordas, 1983 ; 1992.
―, Méditations métaphysiques : Meditationes de prima philosophia. Texte latin accompagné de la traduction du duc de Luynes / Méditations de philosophie première, présentation et traduction de M. Beyssade, Paris, Librairie Générale Française, 1990.
Œuvres de Descartes, publiées par Ch. Adam et P. Tannery, Tomes VII & IX, Paris, Vrin, 1996 (1ère éd., Cerf, 1897-1909, réédition Vrin - C.N.R.S., 1964-1974, 11 volumes).
ΙΙ. ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΛΕΞΙΚΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ
« Cogito 75 » : René Descartes, Méditations métaphysiques. Tableau alphabétique des formes lexicales. Tableau fréquentiel. Concordances. Tableaux de co-occurrences, Ouvrage publié avec le concours du C.N.R.S., Paris, Vrin, 1976 (coll. « Philosophie et informatique », vol. 4).
Gilson E., Index Scolastico-Cartésien, Paris, Alcan, 1913 ; 2e éd. revue et augmentée, Paris, Vrin, 1979.
Janowski Z., Index augustino-cartésien. Textes et commentaire, Paris, Vrin, 2000.
Marion J.-L., Massonie J.-Ph., Monat P., Ucciani L., Index des Meditationes de prima Philosophia de R. Descartes, Annales Littéraires de l’Université de Franche-Comté, 1996.
ΙΙΙ. ΜΕΛΕΤΕΣ
Alquié F., La découverte métaphysique de l’homme chez Descartes, Paris, Presses Universitaires de France, 1950 ; 6e éd., 2000.
Beyssade J.-M., La philosophie première de Descartes. Le temps et la cohérence de la métaphysique, Paris, Flammarion, 1979.
―, Études sur Descartes. L’histoire d’un esprit, Paris, Seuil, 2001.
Beyssade J.-M., Marion J.-L. (dir.), Descartes. Objecter et répondre, Paris, Presses Universitaires de France, 1994.
Bourgeois B., Havet J. (éd.), L’esprit cartésien, Paris, Vrin, 2000.
Buzon F. de, La Science cartésienne et son objet. Mathesis et phénomène, Paris, Champion, 2013 (coll. « Champion Essais »).
Courtine J.-F., Suarez et le système de la métaphysique, Paris, Presses Universitaires de France, 1990.
Dubouclez O., Descartes et la voie de l’analyse, Paris, Presses Universitaires de France, 2013.
Fichant M., Marion J.-L. (dir.), Descartes en Kant, Paris, Presses Universitaires de France, 2006.
Garber D., Descartes’ Metaphysical Physics, Chicago and London, The University of Chicago Press, 1992.
―, Descartes embodied: reading Cartesian philosophy through Cartesian Science, Cambridge, UK, Cambridge University Press, 2001.
Gilson E., Études sur le rôle de la pensée médiévale dans la formation du système cartésien, Paris, Vrin, 1930 ; 5e éd., 1984.
Gueroult M., Descartes selon l’ordre des raisons, Paris, Aubier, 1968, 2 volumes.
1. L’âme et Dieu.
2. L’âme et le corps.
Kambouchner D., Les Méditations métaphysiques de Descartes I : Introduction générale, Première Méditation, Paris, Presses Universitaires de France, 2005.
Kambouchner D., Cassan E., Buzon F. de (dir.), Lectures de Descartes, Paris, Ellipses, 2015.
Kolesnik-Antoine D., L’homme cartésien. La « force qu’a l’âme de mouvoir le corps » : Descartes, Malebranche, Rennes, Presses Universitaires de Rennes, 2009.
Kolesnik-Antoine D. (éd.), Qu’est-ce qu’être cartésien ?, préface de Denis Kambouchner, Lyon, ENS Éditions, 2013 (coll. « La Croisée des chemins »).
Laporte J., Le rationalisme de Descartes, Paris, Presses Universitaires de France, 1945 ; 4e éd., 2000.
Macherey P., Querelles cartésiennes, Villeneuve d’Ascq, Presses Universitaires du Septentrion, 2014.
Marion J.-L., Sur le prisme métaphysique de Descartes. Constitution et limites de l’onto-théo-logie dans la pensée cartésienne, Paris, Presses Universitaires de France, 1986.
―, Sur la théologie blanche de Descartes. Analogie, création des vérités éternelles et fondement, éd. corrigée et completée, Paris, Presses Universitaires de France, 1991.
―, Questions cartésiennes. Méthode et métaphysique, Paris, Presses Universitaires de France, 1991.
―, Questions cartésiennes II. Sur l’ego et sur Dieu, Paris, Presses Universitaires de France, 1996.
Rabouin D., Mathesis Universalis. L’idée de « mathématique universelle » d’Aristote à Descartes, Paris, Presses Universitaires de France, 2009.
Rodis-Lewis G., L’Œuvre de Descartes, Paris, Vrin, 1971, 2 vol.
―, Le développement de la pensée de Descartes, Paris, Vrin, 1997.
Vuillemin J., Mathématiques et métaphysique chez Descartes, Paris, Presses Universitaires de France, 1960 ; 2e éd., 1987.
Τελευταία Επικαιροποίηση
18-09-2016
