ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΕΙΣ ΕΜΒΑΘΥΝΣΕΙΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ: ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΔΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού

Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/ήτριες αναμένεται να έχουν συγκροτήσει ένα οργανωμένο σύνολο γνώσεων γύρω από: 1. τον τρόπο με τον οποίο εμφανίστηκαν και εξελίχθηκαν τα ιστορικά δομικά συστήματα της νεότερης αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς (17ος -20ος αιώνας), και εισήχθησαν στην Ελληνική οικοδομική πρακτική 2. την οικοδομική τεχνολογία των ιστορικών δομικών συστημάτων και υλικών, των τεχνικών συντήρησης και αποκατάστασής τους καθώς και τη σύγχρονη οικοδομική τεχνολογία επεμβάσεων σε ιστορικά κτίρια 3. τη διεθνώς κατοχυρωμένη επιστημονική περιοχή της έρευνας που σχετίζεται με την ιστορία της κατασκευαστικής τέχνης. 4. την πολυδιάστατη και διεπιστημονική προσέγγιση της ανάλυσης και αποκατάστασης του ιστορικού αρχιτεκτονικού αποθέματος 5. διάφορα ειδικά ζητήματα κατασκευαστικής τεχνολογίας, απαραίτητα και για το σχεδιασμό και την υλοποίηση σύγχρονων αρχιτεκτονικών έργων

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΔΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ, Εργαστηριακό μάθημα εξειδίκευσης - εμβάθυνσης (επιλογή), 8ο εξάμηνο σπουδών, (6ECTS) Διδάσκουσα: Μαρία Δούση Διδακτική συνδρομή: Μιχάλης Νομικός καθώς και προσκεκλημένοι διδάσκοντες από άλλες επιστημονικές περιοχές Ένα από τα κύρια και πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια του ανθρώπινου πολιτισμού είναι η ιστορία της κατασκευαστικής δραστηριότητας. Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών-τριών με τα ειδικά ζητήματα ιστορικής οικοδομικής τεχνολογίας και της παθολογίας των νεότερων ιστορικών κτιρίων από τον 17ο ως τον 20ο αιώνα, τα οποία και αποτελούν το πολυπληθέστερο ιστορικό οικιστικό απόθεμα στη χώρα μας, καθώς και στην ευρύτερη Βαλκανική χερσόνησο. Τα ιστορικά αυτά κτίρια τα συναντούμε είτε μεμονωμένα ως κηρυγμένα διατηρητέα μνημεία ιδιαιτέρου αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος είτε ως αναπόσπαστα τμήματα χαρακτηρισμένων ή μη ως διατηρητέων οικιστικών συνόλων. Το μάθημα έχει τους εξής στόχους: 1. Την εμβάθυνση στην οικοδομική τεχνολογία των ιστορικών δομικών συστημάτων και υλικών, των τεχνικών συντήρησης και αποκατάστασης καθώς και στη σύγχρονη οικοδομική τεχνολογία επεμβάσεων σε ιστορικά κτίρια. 2. Την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο εμφανίστηκαν και εξελίχθηκαν τα ιστορικά δομικά συστήματα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς (17ος -20ος αιώνας), και πως εισήχθησαν στην Ελληνική οικοδομική πρακτική. 3. Την επαφή με τη διεθνώς κατοχυρωμένη επιστημονική περιοχή της έρευνας που σχετίζεται με την ιστορία της κατασκευαστικής τέχνης. 4. Στην εμβάθυνση στην πολυδιάστατη και διεπιστημονική προσέγγιση της ανάλυσης, τεκμηρίωσης και αποκατάστασης του ιστορικού αρχιτεκτονικού αποθέματος. 5. Την απόκτηση ειδικών γνώσεων σχετικά με την κατασκευαστική τεχνολογία, οι οποίες είναι απαραίτητες και για το σχεδιασμό και την υλοποίηση σύγχρονων αρχιτεκτονικών έργων. Το μάθημα εξετάζει τρεις διακριτές ενότητες ιστορικών κατασκευών οι οποίες εμφανίστηκαν σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους, αναπτύχθηκαν σε διαφορετικές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, έχουν διαφορετικά τυπολογικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά και είναι κατασκευασμένες με διαφορετικά οικοδομικά συστήματα: 1. Ιστορικές παραδοσιακές πετρόχτιστες και ξυλόπηκτες κατασκευές (17ος - 19ος αι.). Στην ενότητα αυτή όπου υπάγονται τα νεότερα μνημεία της λαϊκής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, τμήμα των νεοκλασικών κτιρίων καθώς τμήμα των κτιρίων της βιομηχανικής κληρονομιάς, όπως οι καπναποθήκες, θα εξεταστούν οι παρακάτω παράμετροι: • Το κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο δημιουργίας και εξέλιξης των παραδοσιακών κατασκευών από τον 17ο – 19ο αιώνα. • Τα τυπολογικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά των παραδοσιακών κατασκευών. • Οι τρόποι της σύνταξής τους στο χώρο και στον τόπο κατά ενότητες και η δημιουργία των παραδοσιακών οικιστικών συνόλων. • Η ανάλυση της κατασκευαστικής δομής και των υλικών κατασκευής τους. Αναλυτικότερα θα εξεταστούν κατά οικοδομικές ενότητες: λίθινες κατασκευές (θεμέλια, τοιχοποιίες κλπ), ξύλινες και ξυλόπηκτες κατασκευές. (ξύλινος σκελετός, στέγες, πατώματα, κλιμακοστάσια, κιγκλιδώματα κλπ), επιχρίσματα, χρωματισμοί, δάπεδα, κουφώματα, διάκοσμος. • Η εξέταση των κύριων αιτίων της παθολογίας των κατασκευών αυτών. • Μέθοδοι και τεχνικές αποκατάστασης 2. Ιστορικές κατασκευές με φέρουσες τοιχοποιίες και εσωτερικό μεταλλικό σκελετό. (19ος – αρχές 20ουαι.). Στην ενότητα αυτή υπάγονται τα εκλεκτικιστικά, art-nouveau, βιομηχανικά και τα δημόσια κτίρια, Πρόκειται για σύμμεικτες κατασκευές με φέρουσες τοιχοποιίες και εσωτερικό μεταλλικό σκελετό (δοκοί πατωμάτων, υποστυλώματα, ζευκτά). Στην ενότητα αυτή, θα εξεταστούν οι παρακάτω παράμετροι: • Το κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο εισαγωγής των κατασκευών αυτών από τον Ευρωπαϊκό χώρο και η εξέλιξη τους από τον 19ο – 20ο αιώνα, • Τα τυπολογικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά, οι τρόποι της σύνταξής τους στον αστικό ιστό, • Η ανάλυση της κατασκευαστικής δομής και των υλικών κατασκευής τους. Αναλυτικότερα θα εξεταστούν κατά οικοδομικές ενότητες: λίθινες κατασκευές (θεμέλια, τοιχοποιίες κλπ), οπτοπλινθοδομές (φέρουσες τοιχοποιίες), μεταλλικές κατασκευές (στέγες, πατώματα, στύλοι, κλιμακοστάσια, κιγκλιδώματα κλπ), επιχρίσματα, χρωματισμοί, δάπεδα, κουφώματα, διάκοσμος. • Η εξέταση των κύριων αιτίων της παθολογίας των κατασκευών αυτών. • Μέθοδοι και τεχνικές αποκατάστασης 3. Ιστορικές κατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα (αρχές 20ου αι). Στην ενότητα αυτή υπάγονται τα εκλεκτικιστικά, art-deco, καθώς και κτίρια του μοντέρνου κινήματος τα οποία είναι κατασκευασμένα από σκελετό οπλισμένου σκυροδέματος. Στην ενότητα αυτή, θα εξεταστούν οι παρακάτω παράμετροι: • Το κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο εισαγωγής των κατασκευών αυτών από τον Ευρωπαϊκό χώρο και η εξέλιξη κατά τις πρώτες δεκαετίες του20ου αιώνα, • Τα τυπολογικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά, • Η ανάλυση της κατασκευαστικής δομής και των υλικών κατασκευής τους. Αναλυτικότερα θα εξεταστούν κατά οικοδομικές ενότητες: λίθινες κατασκευές (εξωτερικές τοιχοποιίες θεμέλιων κλπ), οπτοπλινθοδομές (τοίχοι πλήρωσης), κατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα (δοκοί, στύλοι, πλάκες, κλιμακοστάσια), επιχρίσματα, χρωματισμοί, δάπεδα, κουφώματα, διάκοσμος. • Η εξέταση των κύριων αιτίων της παθολογίας των κατασκευών αυτών. Φυσικά οι ενότητες αυτές παρουσιάζουν αρκετές παραλλαγές και πολλές φορές σε ορισμένες περιοχές συνυπάρχουν την ίδια ιστορική περίοδο. Επίσης υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες συνυπάρχουν στοιχεία από δύο δομικά συστήματα στο ίδιο κτίριο. Ωστόσο η ταξινόμηση των ιστορικών αυτών κατασκευών σύμφωνα με τις παραπάνω ενότητες βοηθά στην κατανόηση και στη γνώση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους. Οι ενότητες αυτές θα παρουσιαστούν μέσα από σειρές διαλέξεων οι οποίες θα είναι εμπλουτισμένες με αντιπροσωπευτικά παραδείγματα ιστορικών κατασκευών. Επίσης οι φοιτητές-τριες θα κληθούν να εκπονήσουν μια εργαστηριακή άσκηση. Η αξιολόγηση των φοιτητών-τριών θα προκύψει από γραπτή εξέταση και από την αξιολόγηση της εργαστηριακής τους άσκησης. Παράλληλα οι φοιτητές εξοικειώνονται και εξασκούνται σε θέματα αρχιτεκτονικής τεχνολογίας, στο να αναγνωρίζουν και να ερμηνεύουν ιστορικά κατασκευαστικά συστήματα αλλά και στο να επιλύουν θέματα ενσωμάτωσης της νέας τεχνολογίας με την ιστορική, στη συνεργία δηλαδή της ιστορικής και της σύγχρονης τεχνολογίας, που ως γνωστό οδηγεί συχνά σε πρωτοπόρα τεχνολογικά αποτελέσματα. Η έμφαση στη γνώση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των νεότερων μνημείων της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς, αποτελεί βασική προϋπόθεση για οποιαδήποτε μελέτη ή έρευνα που αφορά στην αποκατάστασή και επανάχρησή τους. Το μάθημα συνίσταται να επιλέγεται από φοιτητές - φοιτήτριες που θα έχουν επιλέξει και το μάθημα 08ΕΜ14 ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΩΝ. Η συνέργεια των δύο μαθημάτων θα συμβάλει πληρέστερη κατανόηση των ιδιαίτερων ζητημάτων που αφορούν στην αποτίμηση, αξιολόγηση και αποκατάσταση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.

ιστορική κατασκευή, ιστορική οικοδομική τεχνολογία, αποκατάσταση, ανάλυση, τεκμηρίωση, αξιολόγηση,

11-11-2020