Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Περιεχόμενο Μαθήματος
Η προσέγγιση της τέχνης της παλαιοχριστιανικής περιόδου από την εμφάνιση του Χριστιανισμού μέχρι τον 12ο αιώνα υποδεικνύει την εξάπλωση της συνολικής τέχνης της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, εκτός από τα στενά όρια του Ελλαδικού χώρου, στην Ιταλική Χερσόνησο. Πιο συγκεκριμένα εξετάζονται η αρχιτεκτονική, η μνημειακή ζωγραφική (τοιχογραφίες, ψηφιδωτά), η γλυπτική, η μικροτεχνία, τα ιστορημένα χειρόγραφα κλπ. που εντοπίζουμε στην Ιταλική Χερσόνησο.
Εκατό περίπου χρόνια πριν την αναγνώριση του Χριστιανισμού ως ισότιμου με τις άλλες θρησκείες, η ζωγραφική είχε αρχίσει να δίνει τα πρώτα δείγματά της στους τάφους και στις κατακόμβες που σώζονται σε μεγάλη έκταση στην Ιταλία (Ρώμη, Νεάπολη, Σικελία κλπ.). Αποκαλύπτεται ο κόσμος του Χριστιανικού θριάμβου, ο οποίος από τον 4ο μΧ αιώνα ξεκίνησε με τη ραγδαία ανάπτυξη της ζωγραφικής, που έδωσε σημαντικά έργα σε τοιχογραφίες και ψηφιδωτά, εκ των οποίων πολλά από αυτά σώζονται στη Ρώμη, στη Ραβέννα κλπ. μέχρι τον 12ο αιώνα, όπου η βυζαντινή ζωγραφική διείσδυσε στον Ιταλικό χώρο από τη Βενετία μέχρι τη Σικελία με πολλούς καλλιτεχνικούς δρόμους και σε διαδοχικές εικαστικές φάσεις.
Επισημαίνονται τα σημαντικότερα εικονογραφικά προβλήματα που σχετίζονται με θέματα θεολογικά. Παράλληλα αναλύεται η τεχνοτροπία των έργων η οποία εντάσσεται μέσα στις γενικότερες τάσεις που επικρατούσαν κατά την σύγχρονη εποχή.
Στόχοι του μαθήματος
Οι φοιτητές θα ανακαλύψουν και θα προσεγγίσουν την εικαστική ομορφιά, το πνευματικό βάθος και το ξεχωριστό ήθος της τέχνης της παλαιοχριστιανικής και βυζαντινής περιόδου, όπως αυτή διαμορφώθηκε στην Ιταλική Χερσόνησο.
Βασικά βοηθήματα
Γ. Γ. Γούναρης, Εισαγωγή στην Παλαιοχριστιανική Αρχαιολογία Β΄, έκδ. University Studio press, Θεσσαλονίκη 2007.
Ιω. Στουφή-Πουλημένου, Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία και Τέχνη, εκδ. Παρρησία, Αθήνα 2013.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Γ. Β. Αντουράκης, Χριστιανική Αρχαιολογία και Επιγραφική. Στοιχεία από την τέχνη Ανατολής και Δύσεως, Α΄, Πανεπιστημιακές παραδόσεις, Θεωρητικό μέρος, Αθήνα 1987.
Γ. Γ. Γούναρης, Εισαγωγή στην Παλαιοχριστιανική Αρχαιολογία Α΄, έκδ. University Studio press, Θεσσαλονίκη 1999.
Τζ. Λόουντεν, Πρώιμη Χριστιανική και Βυζαντινή Τέχνη, Μετάφραση: Μ. Αγγελίδου, έκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 20032.
Ch. Delvoye, Βυζαντινή Τέχνη, έκδ. Παπαδήμα, Αθήνα 2003.
Α. Δ. Παλιούρας, Εισαγωγή στη Βυζαντινή Αρχαιολογία, έκδ. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 20023.
Κ. Π. Χαραλαμπίδης, Τα μνημεία της Ραβέννας, έκδ. University Studio press, Θεσσαλονίκη 2002.