Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Σκοπός του μαθήματος είναι, πρώτον, η εξοικείωση των φοιτητών με τις κεντρικές έννοιες της νεωτερικής πολιτικής φιλοσοφικής παράδοσης, με επίκεντρο την έννοια του κοινωνικού συμβολαίου και την διερεύνηση των όρων, υπό τους οποίους το ίδιο ανάγεται σε θεμελιακή νομιμοποιητική αρχή της πολιτικής οργάνωσης. Δεύτερον – και σημαντικότερο –, η εξοικείωση των φοιτητών με ειδικότερα ζητήματα που αφορούν στον τρόπο με τον οποίο η πολιτική κριτική σκέψη του Καντ ερμηνεύει την ως άνω παράδοση.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Eκτίθεται η πολιτική φιλοσοφική θεώρηση, η οποία ανάγει τον νομιμοποιητικό λόγο της πολιτικής οργάνωσης στην καταστατική συναίνεση των μετεχόντων σε αυτήν. Εξετάζεται, εν πρώτοις, η διαφορά της παραπάνω πολιτικής θεώρησης από την αρχαία πολιτική σκέψη, η οποία εκκινεί από μια τελεολογικής υφής οντολογία του πολιτικού αγαθού. Ως προς τούτο, σκιαγραφείται, αφ’ ενός, το ιστορικό πλαίσιο εμφάνισης της συμβολαιοκρατικής πολιτικής θεωρίας, αφ’ ετέρου, η συγκεκριμένη άρθρωσή της στο έργο των Χομπς, Λοκ και Ρουσσώ. Δεύτερον – και κατά μείζονα λόγο –, διερευνώνται οι όροι μετασχηματισμού της πρώιμης πολιτικής φιλοσοφικής σκέψης στον υπερβατολογισμό της καντιανής κριτικής θεωρίας, όπου το πρωτείο κατέχει ένας πολιτικός λογισμός που χρησιμοποιεί τα ιδεώδη του λόγου ως ρυθμιστικά μοντέλα ολοκλήρωσης της πολιτικής πράξης. Έτσι, το έλλογο στοιχείο και τα συμφυή ιδεώδη του αποκτούν το καθεστώς αντικειμενικών πολιτικών σχέσεων, έστω και μόνο σε αναφορά προς την πρακτική χρήση του λόγου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η αδυναμία της πρώιμης θεωρίας του κοινωνικού συμβολαίου να άρει την ένταση μεταξύ της περιγραφικής και της κανονιστικής συνιστώσας του πολιτικού λόγου γνωρίζει την θεωρητική της υπέρβαση στον κριτικό δεοντολογικό απριορισμό του Καντ, με επακόλουθα που το μάθημα αποκωδικοποιεί λεπτομερώς.
Λέξεις Κλειδιά
Κοινωνικό συμβόλαιο, πολιτική κοινωνία, δίκαιο, ελευθερία, εμπειρισμός, κριτική φιλοσοφία, Διαφωτισμός, νεωτερικότητα, ρυθμιστική χρήση του λόγου, ιδεώδες.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
• Χομπς, Τομας, Λεβιάθαν, Γνώση, 1989
• Λοκ, Τζων, Δεύτερη Πραγματεία περί Κυβερνήσεως, Γνώση, 1990
• Ρουσσω, Ζαν Ζακ, Το Κοινωνικό Συμβόλαιο, Πόλις, 2004
• Καντ, Ιμμανουελ, Κριτική του Πρακτικού Λόγου, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2004
• Καντ, Ιμμανουελ, Κριτική της Κριτικής Δύναμης, Σμίλη, 2013
• Καντ, Ιμμανουελ, Θεμελίωση της Μεταφυσικής των Ηθών, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2017
• Καντ, Ιμμανουελ, Για την αιώνια ειρήνη, Αλεξάνδρεια, 1992