Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Περιεχόμενο Μαθήματος
Ο "Παρμενίδης" είναι ένας από τους πιο δύσκολους αλλά επίσης πιο συναρπαστικούς πλατωνικούς διαλόγους. Στο πρώτο μέρος του διαλόγου, ο νεαρός Σωκράτης συζητά με τον γηραιό Παρμενίδη και τον μεσήλικα Ζήνωνα προβλήματα που ανακύπτουν τόσο από την παρμενίδεια διδασκαλία για το εν («αν τα πράγματα δεν είναι ένα, τότε προκύπτουν ανυπέρβλητα παράδοξα») και τη ζηνώνεια υποστήριξή της («αν τα πράγματα είναι πολλά, τότε προκύπτουν ανυπέρβλητα παράδοξα») όσο και από την (πλατωνική) θεωρία των Ιδεών («τα πράγματα είναι και ένα και πολλά, καθώς μετέχουν σε διαφορετικές Ιδέες»). Στο δεύτερο μέρος του διαλόγου, ο Παρμενίδης επανεξετάζει τον φιλοσοφικό ενισμό συζητώντας με τον νεαρό Αριστοτέλη (όχι τον φιλόσοφο αλλά έναν από τους τριάκοντα τυράννους) τα συμπεράσματα που προκύπτουν από διαφορετικές υποθέσεις σχετικά με το εν και τα πολλά. Το εύρος και το βάθος του διαλόγου είναι τέτοιο ώστε να έχει ερμηνευθεί εντελώς διαφορετικά από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα: κατεξοχήν θεολογικός διάλογος για τους Πλατωνικούς της Ύστερης αρχαιότητας (οι «υποθέσεις» που εξετάζονται στο δεύτερο μέρος περιγράφουν το Εν και τους αναβαθμούς του Όντος, οι οποίοι αντιστοιχούν σε διαφορετικές θεότητες), ο Παρμενίδης διαβάζεται σήμερα κυρίως ως έργο απορητικό και ίσως ανατρεπτικό, στο οποίο ο Πλάτων συνειδητοποιεί και εκθέτει τα προβλήματα που προκύπτουν από τη διδασκαλία του για τις Ιδέες. Εδώ προκρίνεται η ανάγνωση και η ερμηνεία του διαλόγου ως κατεξοχήν διαλεκτικής άσκησης, η οποία οδηγεί τον αναγνώστη σε μια πληρέστερη και βεβαιότερη σύλληψη των Ιδεών – όπως άλλωστε οφείλει να κάνει η διαλεκτική.
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1) Πλάτων. Παρμενίδης (ή περί ιδεών), Αθήνα: Κάκτος, 1993.
2) Nicholas P. White, Ο Πλάτων για τη γνώση και την πραγματικότητα, Αθήνα: Gutenberg, 2012.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
1) Πλάτων. Λάχης – Μένων – Παρμενίδης, Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια: Β. Τατάκης, Η. Λάγιος, Αθήνα: Δαίδαλος, 1960.