Κοινωνιολογική ανάλυση της γνώσης και των εκπαιδευτικών πρακτικών
| Τίτλος | Κοινωνιολογική ανάλυση της γνώσης και των εκπαιδευτικών πρακτικών / Sociological analysis of educational knowledge and practice |
| Κωδικός | Π3014 |
| Σχολή | Φιλοσοφική |
| Τμήμα | Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής |
| Κύκλος / Επίπεδο | 1ος / Προπτυχιακό |
| Περίοδος Διδασκαλίας | Χειμερινή/Εαρινή |
| Υπεύθυνος/η | Αντιγόνη Σαρακινιώτη |
| Κοινό | Ναι |
| Κατάσταση | Ενεργό |
| Course ID | 600014890 |
Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής (2011-σήμερα)
Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 67
| Κατεύθυνση | Τύπος Παρακολούθησης | Εξάμηνο | Έτος | ECTS |
|---|---|---|---|---|
| Κορμός | Ελεύθερη Επιλογή | Χειμερινό/Εαρινό | - | 6 |
| Φιλοσοφία | Ελεύθερη Επιλογή | Χειμερινό/Εαρινό | - | 6 |
| Παιδαγωγική | Υποχρεωτικό Κατ' Επιλ. Κατεύθυνσης | Χειμερινό/Εαρινό | - | 6 |
| Τίτλος | Κοινωνιολογική ανάλυση της γνώσης και των εκπαιδευτικών πρακτικών |
| Ακαδημαϊκό Έτος | 2019 – 2020 |
| Περίοδος Τάξης | Χειμερινή |
| Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ |
|
| Ώρες Εβδομαδιαία | 3 |
| Ώρες Συνολικά | 39 |
| Class ID | 600148995
|
Πρόγραμμα Τάξης
| Κτίριο | Philosophy (new) |
| Όροφος | Floor 1 |
| Αίθουσα | ΑΙΘΟΥΣΑ 106 (125) |
| Ημερολόγιο | Tuesday 16:00 to 18:30 |
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
- Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Εμβάθυνσης / Εμπέδωσης Γνώσεων
Τρόπος Παράδοσης
- Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
- e-Οδηγός Σπουδών https://qa.auth.gr/el/class/1/600148995
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές
προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
- Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Προαπαιτήσεις
Προαπαιτούμενα Μαθήματα
- ΚΕ800 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (κοινωνικοποίηση-διαπολιτισμικότητα)
Γενικές Προαπαιτήσεις
Το ΚΕ800 είναι προαπαιτούμενο μόνο για τους φοιτητές και τις φοιτήτριες του Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες αναμένεται να είναι σε θέση:
• Να κατανοούν σε βάθος την εκπαίδευση ως ένα περίπλοκο κοινωνικό πεδίο κατασκευής της εκπαιδευτικής γνώσης και αναπαραγωγής της ανισότητας.
• Να γνωρίζουν τις δυο κύριες κοινωνιολογικές θεωρίες ανάπτυξης της συγκεκριμένης οπτικής και να αναγνωρίζουν τη συμβολή τους για την προσέγγιση και την ανάλυση διαφοροποιημένων μορφών πρακτικής στην εκπαίδευση και τις κοινωνικές τους παραδοχές.
• Να γνωρίζουν τις βασικές έννοιες των θεωρητικών αυτών προσεγγίσεων και να μπορούν να τις αξιοποιούν για να θέτουν κριτικά ερωτήματα και να επιχειρηματολογούν σε σχέση με συναφή θέματα.
• Να επεξεργάζονται κριτικά αλλαγές στα σύγχρονα προγράμματα σπουδών και άλλες εκπαιδευτικές παρεμβάσεις με στόχο την ένταξη όλων των παιδιών στο σχολείο, προκειμένου να διακρίνουν τις επιπτώσεις που ενδέχεται να έχουν διαφορετικές αρχές οργάνωσης της γνώσης στην άμβλυνση ή στη διαμόρφωση νέων μορφών διάκρισης και αποκλεισμών.
• Να χειρίζονται με επάρκεια τη βασική βιβλιογραφία του συγκεκριμένου πεδίου προκειμένου να θεμελιώσουν γνώσεις και ικανότητες για ερευνητικούς ή/και επαγγελματικούς σκοπούς στον τομέα της εκπαίδευσης.
Γενικές Ικανότητες
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Λήψη αποφάσεων
- Αυτόνομη εργασία
- Ομαδική εργασία
- Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
- Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα πραγματεύεται τον κοινωνικά καθορισμένο χαρακτήρα των εκπαιδευτικών πρακτικών, δηλαδή των παιδαγωγικών διαδικασιών -διαφορετικών μορφών και κριτηρίων- για την επιλογή, οργάνωση και αξιολόγηση της εκπαιδευτικής γνώσης. Ειδικότερα, αναλύεται η σχέση των διαφορετικών τύπων εκπαιδευτικών πρακτικών με την κοινωνική αναπαραγωγή στην εκπαίδευση και με τις διαδικασίες ρύθμισης της συνείδησης και της δράσης των παιδαγωγικών υποκειμένων (π.χ. εκπαιδευομένων, εκπαιδευτικών, γονέων κτλ) στα σύγχρονα περιβάλλοντα της γνώσης και της διδασκαλίας/μάθησης. Η ανάπτυξη του περιεχομένου του μαθήματος βασίζεται στη μελέτη των κοινωνιολογικών προσεγγίσεων και εννοιών του P. Bourdieu και του B. Bernstein και στη συζήτηση της συμβολής τους για την ανάδειξη διαφορετικών -πλην συμπληρωματικών- διαστάσεων της συγκεκριμένης προβληματικής, με τρόπο ώστε να αναδειχθούν οι δυνατότητες που δίνει η αξιοποίησή τους για την έρευνα στο συγκεκριμένο πεδίο αλλά και για την κοινωνιολογικά θεμελιωμένη εκπαιδευτική δράση. Επιδιώκεται έτσι η ευαισθητοποίηση των φοιτητών/τριών σχετικά με τις κοινωνικές λειτουργίες των εκπαιδευτικών πρακτικών και τις επιπτώσεις τους για τα άτομα και τα εκπαιδευτικά συστήματα, καθώς και η υποστήριξή τους ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τις αρχές διαμόρφωσης διαφορετικών μορφών εκπαιδευτικών πρακτικών και να κατανοούν τις σημασίες τους για τους συμμετέχοντες με διαφορετικά κοινωνικά χαρακτηριστικά.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το περιεχόμενο του μαθήματος αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα:
• Εισαγωγή στην ανάπτυξη «της Νέας Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης» και στην συμβολή της στην τεκμηρίωση του ρόλου της εκπαίδευσης ως ισχυρού φορέα πολιτισμικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ανισότητας.
• Παρουσίαση της πολυδιάστατης θεωρίας του P. Bourdieu. Έμφαση θα δοθεί στις μορφές του κεφαλαίου, στην άνιση κατανομή του στις οικογένειες με διαφορετικά κοινωνικά χαρακτηριστικά και στο ρόλο του «συντηρητικού σχολείου» στη συγκαλυμμένη αναπαραγωγή αυτής της ανισότητας.
• Παρουσίαση της θεωρίας του B. Bernstein για την ανάλυση του αναπαραγωγικού ρόλου της εκπαίδευσης. Εδώ βασικές είναι οι έννοιες των γλωσσικών κωδίκων, της ταξινόμησης και της περιχάραξης. Σκοπός είναι η κατανόηση της εσωτερικής λογικής της θεωρίας και της σημασίας της για την ανάπτυξη μοντέλων ανάλυσης διαφορετικών μορφών παιδαγωγικής πρακτικής και της σχέσης τους με την αναπαραγωγή της κοινωνικής ανισότητας.
Λέξεις Κλειδιά
Εκπαιδευτική γνώση, εκπαιδευτικές πρακτικές, ανισότητες στο σχολείο
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
- Διαφάνειες
- Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
- Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
| Δραστηριότητες | Φόρτος Εργασίας | ECTS | Ατομικά | Ομαδικά | Erasmus |
|---|---|---|---|---|---|
| Διαλέξεις | 20 | 0,8 | ✓ | ✓ | |
| Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων | 58 | 2,3 | ✓ | ||
| Εκπόνηση μελέτης (project) | 50 | 2 | ✓ | ||
| Εξετάσεις | 3 | 0,1 | ✓ | ||
| Παρουσιάσεις | 19 | 0,8 | ✓ | ||
| Σύνολο | 150 | 6 |
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Συμμετοχή στο μάθημα και ομαδικές παρουσιάσεις επιλεγμένων κειμένων στις προγραμματισμένες ημερομηνίες του μαθήματος. (40%)
Γραπτές Εξετάσεις (60% του τελικού βαθμού)
** Για τους φοιτητές/ τριες που μετά από συνεννόηση δεν κάνουν παρουσιάσεις η αξιολόγηση γίνεται με γραπτές Εξετάσεις (100% του τελικού βαθμού).
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
- Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική)
- Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική)
- Προφορική Εξέταση (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. Bernstein Basil (2000), Παιδαγωγικοί κώδικες και κοινωνικός έλεγχος, ISBN: 978-960-221-008-6, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 15488
2. Τομέας Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης και Εκπαιδευτικής Πολιτικής Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Πατρών (2011), Για μια ποιητική του εκπαιδευτικού τοπίου, ISBN: 978-960-221-534-0, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 22769007
3. Pierre Bourdieu, Jean-Claude Passeron (2013) Η αναπαραγωγή, ISBN: 978-960-221-593-7, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 33153980
4. Κουλαϊδής Βασίλης, Τσατσαρώνη Άννα (επιμέλεια) (2010), Παιδαγωγικές πρακτικές: έρευνα και εκπαιδευτική πολιτική, ISBN: 978-960-455-993-0, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 157135
5. Whitty Geoff (2007) , Κοινωνιολογία και σχολική γνώση, ISBN: 978-960-6647-39-0, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 15066
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Ασκούνη, Ν. (2007). Κοινωνικές Ανισότητες στο σχολείο. Κλειδιά και Αντικλείδια. Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων. ΥΠΕΠΘ, Πανεπιστήμιο Αθηνών (διαθέσιμο στο διαδίκτυο).
Blackledge, D. & Hunt, B. (1995). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. Αθήνα: Έκφραση (Κεφ. 12 σ. 384-417).
Bourdieu P. & Passeron, J.-Cl. (1996). Οι κληρονόμοι. Οι φοιτητές και η κουλτούρα. Αθήνα: Καρδαμίτσα.
Gewirtz, S. & Gribb, A. (2011). Κατανοώντας την εκπαίδευση. Μια Κοινωνιολογική Θεώρηση. Αθήνα: Μεταίχμιο (σ. 25-31, 37-45, 60-68).
Λάμνιας, Κ. (2001). Κοινωνιολογική Θεωρία και Εκπαίδευση. Διακριτές προσεγγίσεις. Αθήνα: Μεταίχμιο (σ. 110-117, 154-164, 282-316).
Λαμπίρη-Δημάκη, Ι. & Παναγιωτόπουλος, Ν. (Επιμ.). (1994). Pierre Bourdieu. Κοινωνιολογία της Παιδείας. Αθήνα: Καρδαμίτσα-Δελφίνι (σ. 3-8, 63-71, 73-75, 76-95).
Ματούση, Μ., Σαρακινιώτη, Α. & Τσατσαρώνη, Α. (2014). Μεταξύ Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Ι.Ε.Κ.: Δικαίωμα στη γνώση ή ευκαιρία στη δια βίου μάθηση; Πρακτικά 7ου συνεδρίου Ιστορίας της Εκπαίδευσης: «Ποια γνώση έχει την πιο μεγάλη αξία; ιστορικές-συγκριτικές προσεγγίσεις». Ιστορικό Αρχείο του Π.Τ.Δ.Ε Πανεπιστημίου Πατρών, Πάτρα, 27-30 Ιουνίου 2014. http://eriande-elemedu.e-millescreations.com/
Μυλωνάς, Θ. (2011). Ο κοινωνικός ρόλος των εξετάσεων και των βαθμών στο σχολείο. Στο Γ. Σταμέλος (Επιμ.). (2011). Για μια ποιητική του εκπαιδευτικού τοπίου, Τόμος Ι. Αθήνα: Αλεξάνδρεια (σ. 29-56 ).
Παναγιωτόπουλος, Ν. (Επιμ.). (2004). Για την εκπαίδευση του μέλλοντος. Οι προτάσεις του Πιερ Μπουρντιέ. Αθήνα: Νήσος.
Σιάνου-Κύργιου Ε. (2006). Εκπαίδευση και κοινωνικές ανισότητες. Η μετάβaση από τη Δευτεροβάθμια στην Ανώτατη Εκπαίδευσης (1997-2004). Αθήνα: Μεταίχμιο.
Τσατσαρώνη, Α., Σαρακινιώτη, Α. & Σιφακάκης, Π. (2015). Η θεωρία του συμβολικού ελέγχου και η συνεισφορά της στην κατανόηση της εκπαίδευσης και της σύγχρονης «καθολικά παιδαγωγημένης» κοινωνίας. Στο Θ. B. Θάνος (Επιμ.) Η Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Ερευνών Απάνθισμα. Αθήνα: Gutenberg (σ. 57-76).
Φραγκουδάκη, Α. (1985). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. Θεωρίες για την κοινωνική ανισότητα στο σχολείο. Αθήνα: Παπαζήση (σ. 87-102, 131-148, 162-169, 357-391, 519-560).
Bernstein, B. (2000) Pedagogy, Symbolic Control and Identity. Theory, Research Critique. New York: Rowman and Littlefield Publisher.
Bourdieu, P. (1997) The Forms of Capital, in A.H. Halsey, H. Lauder, Ph. Brown and A. S. Wells (eds) Education, Culture, Economy and Society, Oxford, U.K., Oxford University Press (46-58). Reprinted in S. J. Ball (ed) The RoutledgeFalmer Reader in Sociology of Education, London, RoutledgeFalmer (pp. 15-29).
Holland, J. (1981). Social class and changes in orientations to meaning. Sociology, 15, pp.1-18.
Moore, R. (2013). Basil Bernstein. The thinker and the field. Oxon: Routledge.
Young, M. (2008) Bringing knowledge back in. From social constructivism to social realism in the sociology of education. London: Routledge.
Επιστημονικά περιοδικά στο πεδίο του μαθήματος (ενδεικτικά)
British Journal of Sociology of Education (BJSE), Critical Studies in Education
Τελευταία Επικαιροποίηση
01-12-2020
