Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Στο τέλος του εξαμήνου οι φοιτητές θα:
- αναλύουν και περιγράφουν την ιστορική εξέλιξη των Θεομητορικών εορτών
- αναγνωρίζουν, αναλύουν και περιγράφουν τα επιμέρους πεζά και ποιητικά κείμενα που σχετίζονται με τις Θεομητορικές εορτές
- αναλύουν και περιγράφουν την εξέλιξη της εικονογραφίας των Θεομητορικών εορτών
Περιεχόμενο Μαθήματος
Παρουσιάζεται το ιστορικό πλαίσιο γένεσης, καθιέρωσης και εξέλιξης των Θεομητορικών εορτών και αναλύονται ιστορικογραμματολογικά και θεολογικά θέματα της σχετικής προς τις
θεομητορικές εορτές γραμματείας. Επιπλέον, παρουσιάζονται εικονογραφικά θέματα από τη ζωή της Θεοτόκου.
1. Η Θεοτόκος στη λατρεία της Εκκλησίας.
2. Πηγές του Βίου της Θεοτόκου – Απόκρυφα Θεομητορικά κείμενα – «Βίοι» της Θεοτόκου.
3. Η εορτή της Συλλήψεως της Θεοτόκου: Ιστορία –
Γραμματεία – Θεολογία.
4. Η εορτή του Γενεσίου της Θεοτόκου: Ιστορία – Γραμματεία – Θεολογία.
5. Η εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου: Ιστορία – Γραμματεία – Θεολογία.
6. Η εορτή τουΕυαγγελισμού της Θεοτόκου: Ιστορία – Γραμματεία – Θεολογία.
7. Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου: Ιστορία – Γραμματεία – Θεολογία.
8. Οι εορτές των «λειψάνων» της Θεοτόκου (τιμίας ζώνης, τιμίας εσθήτος, ιερού μαφορίου).
9. Ιστορικογραμματολογική και θεολογική ανάλυση
Θεομητορικών εγκωμιαστικών Λόγων και Ύμνων.
10. Η παιδική ηλικία της Θεοτόκου στη
βυζαντινή τέχνη.
11. Ο ενήλικος βίος της Θεοτόκου της βυζαντινής τέχνης.
12. Οι απεικονίσεις της
Θεοτόκου στη βυζαντινή τέχνη.
13. Σχέση θεομητορικού και χριστολογικού κύκλου στο
εικονογραφικό πρόγραμμα των ναών.
Λέξεις Κλειδιά
Θεοτόκος, Θεομητορική Γραμματεία, Θεομητορικές εορτές, Θεομητορική Εικονογραφία
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Ι. Αναστασίου, Τα Εισόδια της Θεοτόκου. Η ιστορία, η εικονογραφία και η Υμνογραφία της εορτής, Θεσσαλονίκη 1959.
Μ. Βασιλάκη (επιμ.), Μήτηρ Θεού. Απεικονίσεις της Παναγίας στη Βυζαντινή Τέχνη, Αθήνα 2000.
Μητρ. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος Βλάχος, Οι Θεομητορικές εορτές. Τα ιστορικά και θεολογικά της υπεραγίας Θεοτόκου, Λεβαδειά 2016.
Δ. Κακλαμάνος, Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, Κανόνες Οκτώηχοι εις τα Εισόδια της Θεοτόκου. Εισαγωγή - Κριτική Έκδοση, Άγιον Όρος 2017.
Γ. Παπαγιάννης, Ακάθιστος Ύμνος. Άγνωστες πτυχές ενός πολύ γνωστού κειμένου, Θεσσαλονίκη 2006.
Α. Σπουρλάκου-Ευτυχιάδου, Η Παναγία Θεοτόκος τύπος χριστιανικής αγιότητος, Αθήναι 1990.
Α. Τριβυζαδάκη, Θεομητορική Εικονογραφία. Η παιδική ηλικία, Θεσσαλονίκη 2005.
M. Cunningham, Wider than Heaven. Eight Century Homilies on the Mother of God, [St. Vladimir' s Seminar Press. Popular Patristics Series 35], New York 2008.
J. Olkinuora, Byzantine Hymnography for the Feast of the Entrance of the Theotokos, [Studia Patristica Fennica 4], Helsinki 2015.