ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ

Εμβάθυνσης / Εμπέδωσης Γνώσεων

Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.

Στο πλαίσιο του μαθήματος αναμένεται ότι οι νέοι επιστήμονες θα αποκτήσουν - μια κριτική κατανόηση της επιστημολογίας των «εθνικών επιστημών» στην Ελλάδα, - τη δυνατότητα να αναστοχάζονται επί της δυναμικής σχέσης κοινωνικο-πολιτικού γίγνεσθαι, ερευνητικών επιστημονικών προτεραιοτήτων και πολιτικών αναγκών.

Θεωρία και Ιστορία της Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Επισημάνσεις: *Οι παρακάτω διδακτικές ενότητες δεν αντιστοιχούν, μια προς μια, σε συναντήσεις του μαθήματος. *Η παρεχόμενη βιβλιογραφία περιορίζεται στους βασικότερους για τις ανάγκες του μαθήματος τίτλους στα ελληνικά. Περαιτέρω βιβλιογραφία είναι διαθέσιμη, για τις ανάγκες των εργασιών, στα αγγλικά και γαλλικά. Ενότητα 1 Η επιστήμη ως ιστορικά καθορισμένος τρόπος παραγωγής και μετάδοσης της γνώσης. Βασική βιβλιογραφία: Γ. Κουζέλης «Η φαντασία στην επιστήμη» στο Γ. Κουζέλης και Κ. Ψυχοπαίδης (επιμ.), 1996, Επιστημολογία των κοινωνικών επιστημών, Αθήνα: Νήσος Ενότητα 2 Κοινωνικές επιστήμες: Οι ανάγκες που οδήγησαν στη δημιουργία της κοινωνικής ανθρωπολογίας. Οι βασικές επιστημολογικές υποσχέσεις της ανθρωπολογίας (19ος αιώνας – 1950). Βασική βιβλιογραφία: Τ.Η. Εriksen, 2007, Mικροί Τόποι, Μεγάλα Ζητήματα, Αθήνα: Κριτική (τα κεφ. 1 και 2). Ενότητα 3 Κοινωνικές επιστήμες: Οι ανάγκες που οδήγησαν στη δημιουργία της λαογραφίας. Ο ρόλος της λαογραφίας ως επιστήμης και οι επιστημολογικές υποσχέσεις των «εθνικών επιστημών» στην ανατολική και ΝΑ Ευρώπη. Βασική βιβλιογραφία: Α. Κυριακίδου Νέστορος, 1978, Η θεωρία της ελληνικής λαογραφίας, Αθήνα: Εταιρία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (κεφάλαιο Πρώτο). Ε. Αυδίκος, 2009, Εισαγωγής στις σπουδές του λαϊκού πολιτισμού, Αθήνα: Κριτική (σσ. 11-167). Ε. Τουντασάκη, 2003, «Ανθρωπολογία και λαογραφία», Δοκιμές, τεύχος 11 - 12. Ενότητα 4 Η ανάπτυξη του ελληνικού κράτους (1912 – 1922) και το αίτημα για εθνολογικές μελέτες. Ο ρόλος του Κ. Καραβίδα και η δημιουργία της Σχολής Εθνολογίας των Λαών της Ανατολής στο Πανεπιστήμιο Σμύρνης. Βασική βιβλιογραφία: Γ. Αγγελόπουλος, 2014, «Από το έθνος στην εθνολογία: Η μελέτη της ετερότητας στη δεκαετία του 1920» στο Ε. Πλεξουσάκη (επιμ.) Μεταμορφώσεις του εθνικισμού, Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Ενότητα 5 Η εθνολογία στην υπηρεσία της εθνικής συγκρότησης στη Μακεδονία. Βασική βιβλιογραφία: Γ. Αγγελόπουλος, 2014, «Από το έθνος στην εθνολογία: Η μελέτη της ετερότητας στη δεκαετία του 1920» στο Ε. Πλεξουσάκη (επιμ.) Μεταμορφώσεις του εθνικισμού, Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Ενότητα 6 «Η περί των αλλογενών επιστημονική γνώσις» στο νέο πανεπιστήμιο (Α.Π.Θ.) Βασική βιβλιογραφία: Γ. Αγγελόπουλος (υπό έκδοση) Ενότητα 7 Εθνικισμός, ψυχανάλυση και η έλευση της κοινωνικής ανθρωπολογίας στην Ελλάδα του 1940. Βασική βιβλιογραφία: Γ. Αγγελόπουλος, 2015, «Εκπαίδευση στην Ετερότητα: Η εισαγωγή της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στην Ελλάδα 1940 – 1959» στα πρακτικά του συνεδρίου Η έρευνα στην κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Ενότητα 8 Οι περιπέτειες της ελληνικής και ελλαδικής ανθρωπολογίας και της λαογραφίας στις δεκαετίες του 1950, 1960, 1970. Βασική βιβλιογραφία: Ε. Παπαταξιάρχης, 2003, «Η κοινωνική ανθρωπολογία στη μεταπολεμική Ελλάδα. Τα πρώτα βήματα» στο Ι. Λαμπίρη-Δημάκη (επιμ.) Κοινωνικές Επιστήμες και Πρωτοπορία στην Ελλάδα. 1950-1967, Aθήνα: Ε.Κ.Κ.Ε. και Gutenberg. Ενότητα 9 Η μεταπολιτευτική στροφή στην ανθρωπολογία και η περάτωση του λαογραφικού εγχειρήματος. Βασική βιβλιογραφία: Δ. Γκέφου-Μαδιανού, 2009, «Η ανθρωπολογία στη σκιά του ελληνικού πολιτισμού: Η ανάπτυξη μιας επιστήμης στον ακαδημαϊκό χώρο» στο Δ. Γκέφου-Μαδιανού (επιμ.) Όψεις Ανθρωπολογικής Έρευνας, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Π. Ποτηρόπουλος, 2018, «Εισαγωγή» στο Β. Νιτσιάκος και Π. Ποτηρόπουλος Λαογραφία και Ανθρωπολογία, Αθήνα: Ι. Σιδέρης.

Ανθρωπολογία, Λαογραφία, Αρχαιολογία, Ιστορία, Ελλάδα

18-10-2020