Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές που περατώσαν με επιτυχία το μάθημα να είναι σε θέση:
1. να μελετούν και να κατανοούν τις σύγχρονες θεωρητικές και μεθοδολογικές συζητήσεις που είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν στην έρευνα των θρησκειών / λατρειών της αρχαιότητας.
2. να πραγματεύονται και να κατανοούν βασικούς όρους (κατηγορίες) (όπως για παράδειγμα της «θρησκείας», «πίστης», «συγκρητισμού», «θεολογίας» κ.ά) από τους εκπροσώπους της σύγχρονης έρευνας του αρχαίου κόσμου.
3. να αποκτήσουν μια ορθή και όχι παραπλανητικής -αναχρονιστική - θεώρησης του αρχαίου κόσμου.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Η συγκεκριμένη προσέγγιση ασχολείται με σύγχρονες θεωρητικές και μεθοδολογικές συζητήσεις που είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν στην έρευνα των θρησκείων/λατρειών της αρχαιότητας. Μ’ αυτό τον τρόπο επιχειρείται η άρση γενικεύσεων αλλά και παρανοήσεων στη χρήση και την κατανόηση βασικών όρων (όπως για παράδειγμα της «θρησκείας», «πίστης», «συγκρητισμός», «θεολογίας» κ.ά) από τους εκπροσώπους της σύγχρονης έρευνας του αρχαίου κόσμου. Μ’ αυτόν τον τρόπο είναι δυνατόν να δημιουργήσουμε, μέσω της χρήσης ορθών επιστημονικών δεδομένων, ένα ορθό πλαίσιο κατανόησης και απόδοσης όλων αυτών των καθοριστικούς παραγόντων για τη δομή της πολιτικο-κοινωνικής και θρησκευτικής έκφρασης των ανθρώπων της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Η συγκεκριμένη ερευνητική τακτική θα μπορούσε να δημιουργήσει, εξάλλου, τις ιδεώδεις προϋποθέσεις, οι οποίες θα συντελούσαν στην «κάθαρση» και αποκατάσταση της ορθής κατανόησης τους, προκειμένου να επιτευχθεί μια ορθή όχι παραπλανητική θεώρηση του αρχαίου κόσμου. Η μελέτη μιας ιστορικής περιόδου αποτελεί, άλλωστε, ί πραγματική πρόκληση για τη σύγχρονη έρευνα, αφού μας επιτρέπει να γνωρίσουμε τον πολιτισμό και τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων άλλων εποχών. Ταυτόχρονα όμως, υπάρχει ο κίνδυνος δημιουργίας λανθασμένων εντυπώσεων και συμπερασμάτων τα οποία αποπροσανατολίζουν, στις περιπτώσεις που η έρευνα δεν πραγματοποιείται με τρόπο σφαιρικό και πολυδιάστατο. Ο κίνδυνος υποχρεώνει το μελετητή να στηρίξει την έρευνα του σε μια προσεκτική στρατηγική, προκειμένου να αξιολογήσει τη μέθοδο της έρευνας, να ξεπεράσει τα εμπόδια που ορθώνουν οι λανθασμένες επιλογές και σχηματίζει μια όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη εικόνα για την εποχή που μελετά. Ως εκ τούτου, ο σύγχρονος μελετητής των αρχαίων θρησκειών οφείλει, άλλωστε, να έχει υπ’ όψιν του ότι οι διάφορες μαρτυρίες που διαμορφώνουν το πλαίσιο της μελέτης του, αποτελούν μέρος ενός «συστήματος» και μέσα σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να εξετάζονται πάντοτε. Αν δεν λάβουμε υπ’ όψιν μας όλα τα στοιχεία διαμορφώνουν την εποχή μέσα στην οποία εκδηλώνεται το συγκεκριμένο θρησκευτικό φαινόμενο ή η χρήση βασικών όρων, είναι αναπόφευκτο να οδηγηθούμε σε γενικεύσεις και επιφανειακά συμπεράσματα
Λέξεις Κλειδιά
Θρησκεία, Πίστη, Θεωρία, Μεθοδολογία, Αναχρονισμός
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Beard, M., Confronting with the Classics: Traditions, Adventures, and Innovation, London: Profile Books, 2002.
Farrington, B., Science and Politics in the Ancient World, London: George Alles and Unwin, 1946.
Johnston, Sara Iles, Religion of the Ancient World: A Guide, Cambridge, MA: The Bellnap Press of Harvard University Press, 2001.
Larson, J., Understanding Greek Religion, London:Routledge, 2016.
Nogbri, Br., Before Religion: A History of a Modern Concept, New Haven, CT: Yale University Press, 2013.
Roubekas N. P., An Ancient Theory of Religion. Euhemerism from Antiquity to the Present, London: Routledge, 2017.
--------------------, Theorizing “Religion” in Antiquity, Sheggield-Bristol: Equinox, 2019.
Versnel, H. S., Coping with the Gods: Wayward Readings in Greek Theology, Leiden:Brill, 2011.
Whitmarsch, T.M. Battling the Gods: Atheism in the Ancient World, New York: Akfred A. Knopf, 2015.