Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Εμβάθυνση στα κρίσιμα σύγχρονα προβλήματα της ειδικής εκπαίδευσης μέσα από τον συνδυασμό εμπειρικής και θεωρητικής επεξεργασίας: ποιοι είναι οι μαθητές που πρέπει να εντάσσονται σ’ αυτήν, το νόημα της ένταξης, η σημασία της ένταξης στην κουλτούρα των συνομηλίκων, η σχέση της ανάπτυξης των μαθησιακών δεξιοτήτων με την κοινωνική ένταξη, οι στόχοι της ειδικής εκπαίδευσης, ο χαρακτήρας των αντίστοιχων δομών.
Εμβάθυνση στα κρίσιμα σύγχρονα προβλήματα της εκπαίδευσης των παιδιών με νοητική ανεπάρκεια μέσα από τον συνδυασμό εμπειρικής και θεωρητικής επεξεργασίας σε ερωτήματα αντίστοιχα με τα προηγούμενα.
Εξάσκηση σε μεθόδους ποιοτικής έρευνας: όλα τα παραπάνω ζητήματα γίνονται αντικείμενο εμπειρικής έρευνας σε τμήματα ένταξης.
Ενίσχυση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για έναν ερευνητή – εκπαιδευτικό.
Ενίσχυση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για έναν ειδικό παιδαγωγό στις σύγχρονες συνθήκες.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Θεματικές ενότητες:
Σχετικά τα παιδαγωγικά ζητήματα της ειδικής εκπαίδευσης:
• Παιδαγωγικές προσεγγίσεις στην ερμηνεία των προβλημάτων μάθησης.
• Ο ρόλος των μεθόδων επεξεργασίας στη σχολική μάθηση και επίδοση - γνωστικό ύφος – οι αναλυτικές κατ’ αντιδιαστολή με τις ολιστικές μεθόδους επεξεργασίας.
• Η μάθηση ως σκόπιμη δραστηριότητα - η διαμόρφωση του νοήματος της σχολικής γνώσης και του εαυτού ως μαθητή στο πλαίσιο της συμβολικής αλληλεπίδρασης.
• Προσδιορισμός του πεδίου των «ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών», προβλήματα και αντιφάσεις – η σχέση της ειδικής με τη γενική εκπαίδευση στην ελληνική πραγματικότητα.
• Κριτήρια διάκρισης των «ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών» από άλλου τύπου προβλήματα μάθησης
• Ο ρόλος της ειδικής εκπαίδευσης – δομές ειδικής εκπαίδευσης, περιεχόμενο και χαρακτήρας τους.
• Παιδαγωγική της ένταξης – «ένα σχολείο για όλους»: ιστορικό πλαίσιο, κοινωνικά – παιδαγωγικά αιτήματα, κριτικές προσεγγίσεις στις κοινωνικές και παιδαγωγικές ασάφειες και αντιφάσεις.
• Επαγγελματική ταυτότητα του ειδικού παιδαγωγού: ανιχνεύσεις και ερωτήματα.
Σχετικά με την εκπαίδευση των μαθητών με νοητική ανεπάρκεια:
• Χαρακτηριστικά παιδιών με νοητική ανεπάρκεια –εγγενή αίτια και περιβαλλοντικές επιδράσεις- ορισμοί και ταξινόμηση της νοητικής ανεπάρκειας – ερμηνευτικές προσεγγίσεις
• Χαρακτηριστικά κοινωνικής συμπεριφοράς – το στίγμα- η επίδραση στις κοινωνικές δεξιότητες – η θέση και ο ρόλος της οικογένειας
• Η επικρατούσα άποψη για την εκπαίδευση των παιδιών με νοητική ανεπάρκεια – δομή και περιεχόμενο της εκπαίδευσής τους στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα
• Στόχοι της εκπαίδευσης: η μέγιστη δυνατή αυτονομία στην κοινωνική ζωή- συνιστώσες: κοινωνικές δεξιότητες- ικανότητα διαχείρισης του στίγματος- ενσωμάτωση στους κοινωνικούς χώρους που ζει το παιδί με νοητική ανεπάρκεια.
Λέξεις Κλειδιά
ειδική εκπαίδευση, ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ένταξη, κουλτούρα συνομηλίκων, νοητική ανεπάρκεια, αυτοπροσδιορισμός, αυτόνομη και ανεξάρτητη διαβίωση
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. Μπάρμπας, Γ., Σχολείο και Μάθηση, μια αποκλίνουσα σχέση, «Προμηθεύς», 2007.
2. Hodapp, Ζώνιου-Σιδέρη, Σπανδάγου, Αναπτυξιακές θεωρίες και αναπηρία: νοητική καθυστέρηση, αισθητηριακές διαταραχές και κινητική αναπηρία, Μεταίχμιο, 2005.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Πανεπιστημιακές Σημειώσεις:
1. Ειδική Εκπαίδευση και η προσέγγιση της ένταξης, Γ. Μπάρμπα
2. Μ. Τζουριάδου, Γ. Μπάρμπας (επιμέλεια) Εκπαίδευση παιδιών με νοητική καθυστέρηση
Επιπλέον:
Ζώνιου-Σιδέρη, Α. (2011). Σύγχρονες ενταξιακές προσεγγίσεις. Τόμος Α΄ Θεωρία, Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο.
Bruner, J. (1997). Πράξεις νοήματος. (Γ. Καλομοίρης, Μετάφραση). Αθήνα: Ελληνικά γράμματα.
Charlot, B. (1999). Η σχέση με τη γνώση, Στοιχεία για μία θεωρία, (Μ. Καραχάλιος & Ε. Λινάρδου-Καραχάλιου, Μετάφραση). Αθήνα: Μεταίχμιο-έκφραση.
Γκότοβος, Α. (1990). Η λογική του υπαρκτού σχολείου. Αθήνα: Gutenberg.
Γκότοβος, Α. (1990). Παιδαγωγική αλληλεπίδραση, επικοινωνία και κοινωνική μάθηση στο σχολείο. Αθήνα: Gutenberg.
Μπίκος, Κ. (2004). Αλληλεπίδραση και κοινωνικές σχέσεις στη σχολική τάξη. Αθήνα: Ελληνικά γράμματα.
Goffman E. (2001). Στίγμα, Σημειώσεις για τη διαχείριση της φθαρμένης ταυτότητας, (μετ. Δ. Μακρυνιώτη). Αθήνα: εκδόσεις Αλεξάνδρεια.