Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
• Κατανόηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας στο πλαίσιο της θεωρίας των τεκτονικών πλακών.
• Κατανόηση των αιτίων και του τρόπου των ηφαιστειακών εκρήξεων.
• Κατανόηση των φυσικών ιδιοτήτων του μάγματος και πώς αυτές επηρεάζουν τις εκρήξεις.
• Περιγραφή και διάκριση των διαφόρων τύπων ηφαιστείων, ηφαιστειακών εκρήξεων, γεωτεκτονικού περιβάλλοντος και χαρακτηριστικών περιπτώσεων.
• Περιγραφή των κυριοτέρων τύπων ηφαιστειακών εκρήξεων και χαρακτηριστικών περιπτώσεων.
• Κατανόηση και χρήση της ορολογίας και ταξινόμησης των ηφαιστειακών προϊόντων.
• Κατανόηση του ηφαιστειακού κινδύνου και ηφαιστειακής παρακολούθησης.
• Κατανόηση της ελληνικής ηφαιστειότητας.
Περιεχόμενο Μαθήματος
• ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΗΣ ΕΚΡΗΞΗΣ: Εξετάζεται η ποικιλία των γεωτεκτονικών περιβαλλόντων που σχετίζονται με την ηφαιστειακή δραστηριότητα και των φυσικοχημικών παραγόντων που ελέγχουν τους μηχανισμούς της έκρηξης: Θερμότητα και δομή του εσωτερικού της Γης. Γεωτεκτονικά περιβάλλοντα. Ηφαιστειότητα σε περιβάλλον απόκλισης. Ηφαιστειότητα σε περιβάλλον σύγκλισης. Ενδοπλακική ηφαιστειότητα. Φυσικοχημικοί παράγοντες. Μεταβλητότητα των εκρήξεων. Μηχανισμός έκρηξης.
• ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ: Εξετάζονται τα ηφαιστειακά οικοδομήματα ως προς τη μορφή και τη δραστηριότητά τους: Τύποι ηφαιστείων. Κώνοι σκωριών. Ασπιδόμορφα ηφαίστεια. Στρωματοηφαίστεια. Καλδέρες. Θόλοι λάβας.
• ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΕΚΡΗΞΗΣ: Περιγράφονται τα προϊόντα και τα φαινόμενα που δημιουργούν οι ηφαιστειακές εκρήξεις καθώς και η κλιματική τους επίδραση και ο ηφαιστειακός κίνδυνος: Ροές λάβας. Χαρακτηριστικά ροής της λάβας. Λάβα και νερό. Τέφρα και πυροκλαστικά πετρώματα. Πυροκλαστικές ροές. Λαχάρ. Ηφαιστειακά αέρια. Κλιματική επίδραση των εκρήξεων.
• ΤΥΠΟΙ ΕΚΡΗΞΕΩΝ: Περιγράφονται οι διάφοροι τύποι ηφαιστειακής δραστηριότητας: Ύψος στήλης και εκρηκτικότητα. Σχισμογενής έκρηξη. Έκρηξη τύπου Χαβάης. Έκρηξη τύπου Στρόμπολι. Έκρηξη τύπου Βουλκάνο. Πλινιακή έκρηξη. Έκρηξη τύπου Πελέ. Υδροηφαιστειακή έκρηξη.
• ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΕΚΡΗΞΕΙΣ: Περιγράφονται κάποιες χαρακτηριστικές ιστορικές εκρήξεις: Krakatau. Pelée. Paricutin. Αγία Ελένη. Nevado del Ruiz. Λίμνη Nyos.
• ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ: Περιγράφεται η ηφαιστειακή δραστηριότητα του ηφαιστείου της Σαντορίνης: Γεωλογία της Σαντορίνης. Ηφαιστειότητα και δημιουργία της Σαντορίνης. Η Μινωική έκρηξη. Η Παλαιά και Νέα Καμένη. Το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπος. Η κατάσταση και παρακολούθηση του ηφαιστείου σήμερα. Ο μύθος της Ατλαντίδας.
• ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟΤΗΤΑ: Εξετάζεται η ηφαιστειακή δραστηριότητα στον Ελλαδικό χώρο κατά το Καινοζωικό μέχρι σήμερα: Ηλικία ηφαιστιτών. Ηφαιστειακές επαρχίες. Εξέλιξη καινοζωικού μαγματισμού. Ηφαιστειακά κέντρα ηφαιστειακού τόξου νοτίου Αιγαίου.
• ΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟΤΗΤΑ: Εξετάζεται η ηφαιστειότητα στο ηλιακό σύστημα: Πυριτική ηφαιστειότητα (Ερμής, Αφροδίτη, Άρης, Σελήνη, Ιώ). Κρυοηφαιστειότητα (Εγκέλαδος, Τιτάνας, Τρίτωνας, Ευρώπη).
Λέξεις Κλειδιά
Ηφαίστειο, μάγμα, λάβα, πυροκλαστική ροή, ηφαιστειακή έκρηξη, ηφαιστειακή δραστηριότητα, ηφαιστειακός κίνδυνος, Σαντορίνη