Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα:
• διασαφηνίζουν και αναπτύσσουν συλλογισμούς σχετικά με το πέρασμα από την πρώιμη νεοτερικότητα στην μοντέρνα περίοδο
• αναμεταδίδουν και περιγράφουν πως ο χάρτης της Μέσης Ανατολής αλλάζει ριζικά από τις αυτοκρατορίες στα έθνη κράτη
• επαναπροσδιορίζουν το Ισλάμ στο περιεχόμενο της αποικιοκρατίας, των εθνών κρατών κα της μετα-αποικιοκρατίας
• ασκούν κριτική σκέψη και στάση μπροστά στα διλήμματα και τις προκλήσεις της σπουδής του σύγχρονου πολιτικού Ισλάμ και φαινομένων όπως η Ισλαμοφοβία
• εμβαθύνουν σε τουλάχιστον πέντε θέματα από την εξεταστέα ύλη του μαθήματος συνθέτοντας γνώση από διαφορετικές πηγές
• διαβάζουν κριτικά ποικιλία σχετικών αναγνωσμάτων ιστορικής και θρησκειολογικής έρευνας
• αναγνωρίζουν και αναλύουν πρωτότυπες πηγές (κείμενα ή και αντικείμενα που έχουν διδαχθεί στην τάξη)
• εξασκούν την δημόσια ομιλία
• εξασκήσουν την ακαδημαϊκή γραφή και ανεξάρτητη έρευνα
• αναπτύσσουν ικανότητες διαλόγου, συμμετοχής και συμβολής σε ομάδες
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα εξετάζει τη νεότερη ιστορία του ισλαμικού κόσμου από τον 17ο ως τον 20ο αιώνα δίνοντας έμφαση κυρίως στις χώρες της Μέσης Ανατολής (αραβικές χώρες, Τουρκία, Ιράν) και τις ιστορικές και θρησκευτικές εξελίξεις σε αυτές. Εξετάζει την μετάβαση σουνιτικών και σιιτικών πολιτικών οντοτήτων σε εθνικά κράτη στην μοντέρνα περίοδο και την εμφάνιση κινημάτων όπως ο ουαχαμπισμός, ο πανισλαμισμός και ο παναραβισμός. Οι φοιτητές και φοιτήτριες καλούνται να ερμηνεύσουν την αλληλεπίδραση του Ισλάμ με την Ευρωπαϊκή νεοτερικότητα, την εμφάνιση κοσμικών/εθνικιστικών και θρησκευτικών πολιτικών προγραμμάτων μέσα στα πλαίσια της κλυδωνιζόμενης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τις μεταρρυθμιστικές τάσεις ανά τον Μουσουλμανικό κόσμο καθ΄ όλη τη περίοδο, την επιρροή της αποικιοκρατίας και κάποιες από τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές αλλαγές του 20ου αιώνα όπως την κατάρρευση της αποικιοκρατίας και την ανάδυση του ριζοσπαστικού Ισλάμ
Θέματα που μελετώνται συμπεριλαμβάνουν:
Υλικό μαθήματος
1. Τη μετάβαση στην μοντέρνα περίοδο
2. Την αντιπαλότητα μεταξύ Σαφαβίδων και Οθωμανών
3. Τους Ισλαμιστές μεταρρυθμιστές του 19ου αιώνα
4. Μοντέρνα Σουφικά Τάγματα κατά τον 19ο και 20ο αιώνα
5. Τη Συνταγματική Μεταρρύθμιση στο Ιράν
6. Τους Νεότουρκους και Εθνικισμό και Ισλάμ
7. Το κίνημα των Αδερφών Μουσουλμάνων
8. Το τέλος της αποικιοκρατίας Φάκελος
9. Πολιτικό Ισλάμ και Ισλαμοφοβία
Λέξεις Κλειδιά
Μέση Ανατολή, ιστορία, πολιτική, θρησκεία, αποικιοκρατία, μετα-αποικιοκρατία, νεοτερικότητα
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
• Μιχάλης Μαριόρας, Ριζοσπαστικό Ισλάμ, εκδόσεις Πεδίο, 2020
• Goldschmidt Arthur Jr., Aomar Boum, Ιστορία της Μέσης Ανατολής, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
• ΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΤΟ ΙΣΛΑΜ , ΠΩΣ ΤΑ Μ.Μ.Ε. ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΑΛΥΤΕΣ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΚΟΣΜΟ, Said Edward
• Γεράσιμος Μακρής (2012), Ισλάμ, Πεποιθήσεις και Πρακτικές, Πατάκη, Αθήνα
• Malcolm Yapp (1987), The making of the modern Near East, 1792–1923.
• Malcolm Yapp (1991), The Near East since the First World War: a History to 1995, 1991.
• Raja, Masood Ashraf. "Muslim Modernity: Poetics, Politics, and Metaphysics". Gabriele Marranci, ed. Muslim Societies and the Challenge of Secularization: An Interdisciplinary Approach, 2010: 99–112.
• Howard A. Douglas, Η Ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Καρδαμίτσας, 2019
• Faroqhi Suraiya, Προσεγγίζοντας την Οθωμανική Ιστορία, University Studio Press, 2006
• Faroqhi Suraiya, Η Οθωμανική Αυτοκρατορία και ο κόσμος γυρω της, Εκδόσεις 21ου αιωνα, 2009
• Οι ισλαμικές δυναστείες, Bosworth C.
• D. Quataert (2006), Η Οθωμανική Αυτοκρατορία: Οι Τελευταίοι Αιώνες, 1700-1922,
Αλεξάνδρεια, Αθήνα