ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΩΝ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Η αξιολόγηση είναι διαμορφωτική και συμπερασματική. Οι φοιτητές/τριες εκπονούν εργασία στην οποία καλούνται να παρουσιάσουν με κριτικό τρόπο τις διάφορες προσεγγίσεις που έχουν αναφανεί στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία σχετικά με τη διδασκαλία της γλώσσας. Στο πρακτικό μέρος, καλούνται (α) να αξιολογήσουν μια θεματική ενότητα από τα εγχειρίδια που χρησιμοποιούνται για τη διδασκαλία της γλώσσας στην ελληνική εκπαίδευση, δίνοντας έμφαση στον τρόπο καλλιέργειας της δομής της γλώσσας ή του γραπτού λόγου των μαθητών/τριών και (β) αφού επισημάνουν πιθανές ελλείψεις, να προβούν σε αναμόρφωση της εν λόγω ενότητας μέσα από τη διατύπωση των προτάσεών τους για την καλλιέργεια της δομής της γλώσσας ή του προφορικού και γραπτού λόγου των μαθητών/τριών. Σχετικές γραπτές πληροφορίες σχετικά με τη δομή της εργασίας, τον τρόπο αξιοποίησης της βιβλιογραφίας κλπ. παρέχονται στην αρχή του εξαμήνου μέσα από φάκελο πληροφοριών που αποστέλλεται στους/τις φοιτητέ/τριες, ενώ μέσα από σεμιναριακού τύπου πρακτικές διδάσκουσα και φοιτητές/τριες εμβαθύνουν στη διασύνδεση θεωρίας και πράξης ώστε να επιτευχθεί η ουσιαστική εξοικείωση των φοιτητών/τριών με στοιχεία της σχολικής πράξης. Επιπλέον, σε περιορισμένο αριθμό φοιτητών/τριών δίνεται η δυνατότητα, αφού παρακολουθήσουν ανά ομάδες 3-4 ατόμων το γλωσσικό μάθημα σε μια τάξη, να εκπονήσουν εργασία την οποία παρουσιάζουν προφορικά στο πλαίσιο του μαθήματος.

Pappas, Ch. C., L.B. Zecker (eds) (2001) Αναδομώντας τα κειμενικά είδη του σχολικού γραμματισμού. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο [14885] Κωστούλη, Τρ. (επιμ.) (2009). Ο γραπτός λόγος σε κοινωνικο-πολιτισμικά πλαίσια. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. [15100]

ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ Μπαμπινιώτης, Γ. (19912). Γλωσσολογία και λογοτεχνία: Από την τεχνική στην τέχνη του λόγου (α' έκδοση 1984). Αθήνα. Παυλίδου, Θ. (1997). Επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής. Φιλιππάκη-Warburton, Ει. (1992). Εισαγωγή στη θεωρητική γλωσσολογία. Αθήνα: Νεφέλη. Saussure, F. de (1979). Μαθήματα γενικής γλωσσολογίας, μτφρ. Φ.Δ. Αποστολόπουλος. Αθήνα: Παπαζήσης [Cours de linguistique generale. Ch. Bally και A. Sechehaye (επιμ.), Paris: Payot, 1916]. ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Κανάκης, Κ. (2007). Εισαγωγή στην πραγματολογία: Γνωστικές και κοινωνικές όψεις της γλωσσικής χρήσης. Αθήνα: Εκδόσεις του εικοστού πρώτου αιώνα. Yule, G. (1996). Πραγματολογία ([επιμ.: Παυλίδου, Θ.] [μετφρ. Α. Αλβανούδη, Χ. Καπελλίδη]). Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ιδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδη). ΚΕΙΜΕΝΟΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ Adam, J.-Μ. (1999). Τα κείμενα: Τύποι και πρότυπα. Αφήγηση, περιγραφή, επιχειρηματολογία, εξήγηση] και διάλογος, μτφρ. Γ. Παρίσης, επιμ. Ε. Καψωμένος. Αθήνα: Πατάκης (Types et prototypes. Recit, description, argumentation, explication et dialogue. Paris: Nathan, 1992). Αϊδίνης, Αθ., Κωστούλη, Τρ (2001). Μοντέλα εγγραμματοσύνης: Θεωρητικές προσεγγίσεις και διδακτική πράξη. Virtual School, The Sciences of Education Online 2 (2-3). Αρχάκης, Α.(2005). Γλωσσική διδασκαλία και σύσταση των κειμένων. Αθήνα: Πατάκης. Baynham, M. (2002). Πρακτικές γραμματισμού, μετρ. Μ. Αραποπούλου, επιμ. Ε. Καραντζόλα. Αθήνα: Μεταίχμιο (Literacy Practices: Investigating Literacy in Social Contexts. London: Longman, 1995). Γεωργακοπούλου, Α. και Δ. Γούτσος (1999). Κείμενο και επικοινωνία. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Γούτσος, Δ., Σηφιανού, Μ., Γεωργακοπούλου Α. (2006). Η ελληνική ως ξένη γλώσσα: Από τις λέξεις στα κείμενα. Αθήνα: Πατάκης. Παπαιωάννου, Π., Πατούνα, Αν. (2003). Η περίληψη ως κείμενο και ως αντικείμενο διδασκαλίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Σπαντιδάκης Γ. (2010). Κοινωνιο-γνωσιακά πολυμεσικά περιβάλλοντα μάθησης παραγωγής γραπτού λόγου. Αθήνα: Gutenberg. ΚΟΙΝΩΝΙΟΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ Αρχάκης, Α. και Μ. Κονδύλη (2002). Εισαγωγή σε ζητήματα κοινωνιογλωσσολογίας. Αθήνα: Νήσος (β' έκδοση 2004). Κακριδή-Ferrari, Μ. και Δ. Χειλά-Μαρκοπούλου (1996). «Η γλωσσική ποικιλία και η διδασκαλία της νέας ελληνικής ως ξένης γλώσσας». Στο Η νέα ελληνική ως ξένη γλώσσα - Προβλήματα διδασκαλίας. Αθήνα: Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, 17-51. Κωστούλα-Μακράκη, Ν. (2001). Γλώσσα και Κοινωνία. Αθήνα: Μεταίχμιο. McKay, S.L., N.H. Hornberger (2009). Κοινωνιογλωσσολογία και διδασκαλία της γλώσσας. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. Μπασλής, Γ. (2000). Κοινωνιογλωσσολογία. Αθήνα: Γρηγόρης. Φραγκουδάκη, Ά. (1987). Γλώσσα και ιδεολογία: Κοινωνιολογική προσέγγιση της ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Οδυσσέας. ΣΠΟΥΔΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Μητσικοπούλου, Β. (2001). «Γραμματισμός». Στο Α.-Φ. Χριστίδης (επιμ., σε συνεργασία με τη Μ. Θεοδωροπούλου), Εγκυκλοπαιδικός οδηγός για τη γλώσσα. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 209-213 (βλ. επίσης www.komvos.edu.gr•). Kalantzis, Μ. και Β. Cope (1999). «Πολυγραμματισμοί: Επανεξέταση του τι εννοούμε ως γραμματισμό και τι διδάσκουμε ως γραμματισμό στα πλαίσια της παγκόσμιας πολιτισμικής πολυμορφίας και των νέων τεχνολογιών επικοινωνίας». Στο Α.-Φ. Χριστίδης (επιμ.), «Ισχυρές» και «ασθενείς» γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όψεις του γλωσσικού ηγεμονισμού. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 680-695. Kalantzis, Μ. και Β. Cope (2001). «Πολυγραμματισμοί». Στο Α.-Φ. Χριστίδης (επιμ., σε συνεργασία με τη Μ. Θεοδωροπούλου), Εγκυκλοπαιδικός οδηγός για τη γλώσσα. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 214-216 (βλ. επίσης www.komvos.edu.gr). Κωστούλη, Τρ. (2009)(επιμ.) Ο γραπτός λόγος σε κοινωνικοπολιτισμικά πλαίσια: Κειμενικές πρακτικές και διαδικασίες μάθησης. Boston: Springer. Χαραλαμπόπουλος, Αγ. (επιμ.) 20060. Γραμματισμός, κοινωνία και εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη) ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑΣ Δενδρινού Β. (2001). «Διδασκαλία της μητρικής γλώσσας». Στο Α.-Φ. Χριστίδης (επιμ., σε συνεργασία με τη Μ. Θεοδωροπούλου), Εγκυκλοπαιδικός οδηγός για τη γλώσσα. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 217-222 (βλ. επίσης www.lcomvos.edu.gr). Ιορδανίδου, Ά. και Ά. Φτερνιάτη (επιμ.) (2000). Επικοινωνιακές διδακτικές προτάσεις για το γλωσσικό μάθημα στο δημοτικό σχολείο. Αθήνα: Πατάκης. Ματσαγγούρας, Η.Γ. (2001). Κειμενοκεντρική προσέγγιση του γραπτού λόγου. Ή αφού σκέπτονται γιατί δεν γράφουν;. Αθήνα: Γρηγόρης. Μήτσης, Ν.Σπ. (1996). Διδακτική του γλωσσικού μαθήματος: Από τη γλωσσική θεωρία στη διδακτική πράξη. Αθήνα: Gutenberg. Μήτσης, Ν.Σπ. (2000α). Στοιχειώδεις αρχές και μέθοδοι της εφαρμοσμένης γλωσσολογίας: Εισαγωγή στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης (ή ξένης) γλώσσας. Αθήνα: Gutenberg. Μήτσης, Ν. Σπ., Δ. Θ. Καραδήμας (2007). Η διδασκαλία της γλώσσας: Επισημάνσεις, Παρατηρήσεις, Προοπτικές. Αθήνα: Gutenberg. Τοκατλίδου, Β. (2003). Γλώσσα, επικοινωνία και γλωσσική εκπαίδευση. Αθήνα: Πατάκης. Χαραλαμπόπουλος, Α. και Σ. Χατζησαββίδης (1997). Η διδασκαλία της λειτουργικής χρήσης της γλώσσας: Θεωρία και πρακτική εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: Κώδικας.