ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΕΙΜΕΝΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΙΙ

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΕΙΜΕΝΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΙΙ / PROBLEMS OF INTERTEXTUAL RELATIONS I Ι
ΚωδικόςΓΣΓ288
ΣχολήΦιλοσοφική
ΤμήμαΦιλολογίας
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή/Εαρινή
ΚοινόΝαι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID280001019

Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήματος Φιλολογίας 2015-σήμερα

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 63
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
Μεσαιωνικής και Νεότερης Ελληνικής ΦιλολογίαςΚατ' Επιλογήν ΥποχρεωτικάΧειμερινό/Εαρινό-6

Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΕΙΜΕΝΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΙΙ
Ακαδημαϊκό Έτος2020 – 2021
Περίοδος ΤάξηςΧειμερινή
Διδάσκοντες άλλων Κατηγοριών
Ώρες Εβδομαδιαία3
Class ID
600180034
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
  • Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Στόχοι μαθήματος Η εξοικείωση με το ποιητικό, και όχι μόνο, έργο του Νίκου Καρούζου. Η γνωριμία με το πεδίο της φιλοσοφίας της λογοτεχνίας. Η αφομοίωση βασικών φιλοσοφικών όρων. Η διερεύνηση της σημερινής σχέσης της ποίησης με τη φιλοσοφία. Η εξάσκηση στην παράλληλη ανάγνωση/ συνεξέταση κειμένων/ ποιημάτων. Η ανάπτυξη ερευνητικών και κριτικών ικανοτήτων (βλ. και «Οργάνωση μαθήματος», παρακάτω).
Γενικές Ικανότητες
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Αυτόνομη εργασία
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το πλήθος των φιλοσόφων που μνημονεύει ο Νίκος Καρούζος στην ποίησή του είναι εντυπωσιακό και καλύπτει ένα μεγάλο χρονικό φάσμα. Ο ποιητής διατήρησε επί σειρά ετών το ενδιαφέρον του για τη φιλοσοφία, αν και η στάση του απέναντί της υπήρξε αμφίθυμη. Στο μάθημα θα επιχειρήσουμε να εξετάσουμε τα όρια της σχέσης που ανέπτυξε ο Καρούζος με τη φιλοσοφία και να εξηγήσουμε τις διακυμάνσεις της· να εντοπίσουμε τις φιλοσοφικές πηγές του και τον τρόπο με τον οποίο καθρεφτίστηκαν στο έργο του· να απαντήσουμε στο ερώτημα αν (και πώς) επηρέασε η φιλοσοφία την ποιητική του· να διαπιστώσουμε αν άρθρωσε και ο ίδιος φιλοσοφικό λόγο – έχει επισημανθεί, άλλωστε, από την κριτική η στοχαστικότητά του. Οι φιλοσοφικοί τρόποι του Καρούζου θα διερευνηθούν μέσα από την περιδιάβαση στο (βασικό) ποιητικό corpus του, ενώ παράλληλα, ως βοηθήματα, θα χρησιμοποιηθούν τα πεζά κείμενα και οι συνεντεύξεις του. Με αφορμή τον Νίκο Καρούζο, θα συζητηθεί η επιρροή που άσκησαν και συνεχίζουν να ασκούν η αρχαιοελληνική σκέψη και η σύγχρονη ευρωπαϊκή φιλοσοφία στη νεοελληνική λογοτεχνία, και ειδικότερα στους ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Η ανάδειξη, εξάλλου, της σχέσης ορισμένων λογοτεχνών με κάποια φιλοσοφική παράδοση μπορεί να προσφέρει πολλά στον τρόπο που προσλαμβάνουμε τόσο τη λογοτεχνία όσο και τη φιλοσοφία.
Λέξεις Κλειδιά
Νίκος Καρούζος, μεταπολεμική ποίηση, ποίηση και φιλοσοφία
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Βιντεοδιαλέξεις
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις421,5
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων421,5
Εξετάσεις843
Σύνολο1686
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Το πλάνο των μαθημάτων θα δοθεί στις/ους φοιτήτριες/ φοιτητές στην αρχή του εξαμήνου, ώστε να μπορούν να προετοιμάζονται για κάθε συνάντηση. Το σχετικό υλικό θα διατίθεται σε ψηφιακή μορφή στην πλατφόρμα elearning.auth, ώστε να είναι προσιτό ανά πάσα στιγμή σε όλες/ους. Οι φοιτήτριες/ φοιτητές θα έχουν τη δυνατότητα να αναλάβουν προαιρετικές, ατομικές ή ομαδικές, μικρής έκτασης, εργασίες, τις οποίες θα κληθούν να παρουσιάσουν κατά τη διάρκεια των συναντήσεων. Οι εργασίες αυτές, που στόχο έχουν την ανάπτυξη των ερευνητικών και κριτικών ικανοτήτων τους, είναι δυνατόν να αφορούν, γενικότερα, τη σχέση της λογοτεχνίας με τη φιλοσοφία (π.χ. η παρουσία της προσωκρατικής φιλοσοφίας στην ποίηση της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς) ή, πιο ειδικά, πτυχές της σχέσης του Καρούζου με τη φιλοσοφία ή με συγκεκριμένους φιλοσόφους (π.χ. ο Εμπεδοκλής στον ύστερο Καρούζο). Η αξιολόγηση των φοιτητριών/ φοιτητών θα γίνει με βάση τη συμμετοχή τους στη διαδικασία του μαθήματος (20%) και την απόδοσή τους στις τελικές γραπτές εξετάσεις (80%).
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Ζ. Βαλ. Εισαγωγή στις φιλοσοφίες του υπαρξισμού, μτφ. Χ. Μαλεβίτσης. Αθήνα: Αρμός 22011. Σ. Βιρβιδάκης, «Ποίηση και/ως φιλοσοφία», Ποιητική 15, 2015, 127-178. Χ. Δ. Γουνελάς, Η φιλοσοφία της γλώσσας και η νεοελληνική ποίηση. Αθήνα: Δελφίνι 1995. Κ. Θέμελης, Η Θεία Βλακεία: Η τελευταία συνέντευξη του Νίκου Καρούζου. Αθήνα: Ίνδικτος 2001. Β. Κάλφας και Γ. Ζωγραφίδης, Αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών 2006. Ν. Καρούζος, Μεταφυσικές εντυπώσεις απ’ τη ζωή ως το θέατρο. Αθήνα: Ίκαρος 21993. Ν. Καρούζος, Οιδίπους τυραννούμενος και άλλα ποιήματα. Αθήνα: Ίκαρος 2014. Ν. Καρούζος, Πεζά κείμενα. Αθήνα: Ίκαρος 1998. Ν. Καρούζος, Τα ποιήματα, 2 τ. Αθήνα: Ίκαρος 1993-1994. Κομφούκιος, Ανάλεκτα, μτφ. Μ. Γεωργοπούλου. Αθήνα: Οδυσσέας 2014. Δ. Κόκορης, Φιλοσοφία και νεοελληνική λογοτεχνία: Πτυχές μιας σύνθετης σκέψης. Αθήνα: Ι. Σιδέρης 2015. Χ. Κωνσταντάκη (επιμ.), Για τον Νίκο Καρούζο: Συμπόσιο, Αθήνα 21-23 Οκτ. 1993. Αθήνα: Ίκαρος 1996. Ε. Λαλουδάκη (επιμ.), Συνεντεύξεις του Νίκου Καρούζου. Αθήνα: Ίκαρος 2002. Λάο Τσε, Τάο Τε Κινγκ: Το βιβλίο του λόγου και της φύσης, μτφ. Γ. Αλεξάκης. Αθήνα: Σμίλη 1996. Ζ. Λορεντζάτος, Ένα αυστηρό ελληνικό ποίημα: “Οι βράχοι της Ύδρας” Νίκου Καρούζου. Αθήνα: Δόμος 1999. Μάρκος Αυρήλιος, Επιλογή από τα Εἰς ἑαυτόν, μτφ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλος. Αθήνα: Στίγμη 1996. Σ. Μιχαήλ, «Νίκος Καρούζος, Έκτωρ Κακναβάτος: Η Κροστάνδη της Μεταπολίτευσης και η Μεταπολίτευση ως Χάος», στο: Homo Poëticus. Αθήνα: Άγρα 2006, 275-290. Μ. Νούσμπαουμ, Έρωτος γνώση: Δοκίμια για τη φιλοσοφία και τη λογοτεχνία, μτφ. Γ. Λαμπράκος. Αθήνα: Πατάκης 2015. Π. Παράσκεβος, Το εκκρεμές που σήμαινε ποιήματα: Ορθολογιστική ανάγνωση μιας μυστικής εμπειρίας. Αθήνα: Απόπειρα 1993. Γ. Πατίλης (επιμ.), Χερουβείμ Αρουραίος: Ο ποιητής Νίκος Καρούζος (1926-1990). Αθήνα: Γαβριηλίδης 2017. Τ. Πηλείδης, Ο ποιητής Νίκος Καρούζος: Στα ίχνη του Ηράκλειτου. Κριτικά σημειώματα. Αθήνα: Εστία 1991. Γ. Πρελορέντζος, Φιλοσοφία και λογοτεχνία στη Γαλλία: 1930-1960. Αθήνα: Παπαζήσης 2016. Γ. Σεφέρης & Κ. Τσάτσος, Ένας διάλογος για την ποίηση, επιμ. Λ. Κούσουλας. Αθή¬να: Ερμής 1975. Γ. Τεμπρίδου, Το άμοιαστο της ποίησης και το ισόποσο της φιλοσοφίας: ο διπλός εαυτός του Οδυσσέα Ελύτη (ανέκδοτη διδ. διατριβή). Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής. Θεσσαλονίκη 2016, http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/37447#page/1/mode/2up. Γ. Τζαβάρας, Η ποίηση του Εμπεδοκλή. Αθήνα-Γιάννινα: Δωδώνη 1988. Γ. Τζαβάρας, Το ποίημα του Παρμενίδη. Αθήνα: Δόμος 1980. Πλωτίνος, Εννεάς Πρώτη-Έκτη, μτφ. Π. Καλλιγάς. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών 22006, 1997, 2004, 2009, 2013, 2018. Ταοϊσμός: Τσουάνγκ Τζου – Τάο Τε Τσινγκ, μτφ. από τα αγγλικά Ξ. Σ. Σκάρτση & Σ. Σκάρτσης. Αθήνα: Καστανιώτη 1989. R. Audi (επιμ.), Το φιλοσοφικό λεξικό του Cambridge, επιμ. ελλ. εκδ. Σ. Βιρβιδάκης & Γ. Ξηροπαΐδης. Αθήνα: Κέδρος 2011. L. P. De Almeida Silna, «Νίκος Καρούζος: Η αγωνία και η απελπισία: μια αισθητική της πτώχευσης στο έργο του», Ο Αναγνώστης, 28/06/2016, http://bit.ly/2cO66UB (πρόσβαση: 18/08/2020). H. Diels & W. Kranz, Οι Προσωκρατικοί: Οι μαρτυρίες και τα αποσπάσματα, 2 τ., μτφ. Β. Α. Κύρκος & Δ. Γ. Γεωργοβασίλης. Αθήνα: Παπαδήμας 2005-2007. P. Hadot, Πλωτίνος ή η απλότητα του βλέμματος, μτφ. Ε. Δελλή. Αθήνα: Αρμός 2007. R. Kannicht, Η παλαιά διαμάχη ποίησης και φιλοσοφίας (διάγραμμα για την αρχαία ελληνική αντίληψη περί λογοτεχνίας), μτφ. Δ. Ιακώβ. Αθήνα: Λωτός 1988. S. Kierkegaard, Η έννοια της αγωνίας: Απλή ψυχολογική μελέτη με αναφορά στο δογματικό πρόβλημα του προπατορικού αμαρτήματος, μτφ. Γ. Τζαβάρας. Αθήνα: Δωδώνη 1971. G. S. Kirk, J. E. Raven & M. Schofield, Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, μτφ. Δ. Κούρτοβικ. Αθήνα: Μ.Ι.Ε.Τ. 2006. C. Knellwolf & C. Norris (επιμ.), Ιστορία της θεωρίας της λογοτεχνίας: Ιστορικές, φιλοσοφικές και ψυχολογικές όψεις της θεωρίας της λογοτεχνίας στον 20ό αιώνα, μτφ. Μ. Γαρμπή κ.ά. Θεσσαλονίκη: Ι.Ν.Σ. 2010. B. Pascal, Σκέψεις, μτφ. Κ. Παπαγιώργης. Αθήνα: Καστανιώτη 2002. G. Steiner, Χάιντεγκερ, μτφ. Α. Καραβαντά. Αθήνα: Πατάκη 2009. A. E. Taylor, Πλάτων: Ο άνθρωπος και το έργο του. Αθήνα: Μ.Ι.Ε.Τ. 2003. L. Wittgenstein, Tractatus Logico-Philosophicus, μτφ. Θ. Κιτσόπουλος. Αθήνα: Πα¬παζήσης, 1978. Δευκαλίων 26 (Φιλοσοφία και λογοτεχνία), 2008. Εμβόλιμον 71-72 (Αφιέρωμα: Ν. Δ. Καρούζος), 2014. Η Λέξη 88-89 (Αφιέρωμα στον Νίκο Καρούζο), 1989. Μανδραγόρας 37 (Αφιέρωμα στον Νίκο Καρούζο), 2007. Ποιητική 15 (Αφιέρωμα: Ποίηση και φιλοσοφία), 2015. Το Δέντρο 177-178 (Αφιέρωμα: Νίκος Καρούζος), 2010.
Τελευταία Επικαιροποίηση
05-10-2020