Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές αναμένεται ότι στα πλαίσια του μαθήματος θα:
Κατανοήσουν την έννοια της αρχιτεκτονικής και γενικότερα του δομημένου περιβάλλοντος, καθώς και την έννοια του χώρου και της αντίληψής του στις διάφορες εποχές
Διευρύνουν την ανθρωπιστική τους παιδεία
Κατανοήσουν και θα εκτιμήσουν τα μνημεία του παρελθόντος, απώτερου και πλέον πρόσφατου, και θα ευαισθητοποιηθούν σε θέματα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς
Κατανοήσουν την σχέση της αρχιτεκτονικής με τις εικαστικές και τις εφαρμοσμένες τέχνες
Εξασκηθούν στην παρατήρηση και ερμηνεία του δομημένου περιβάλλοντος και θα βελτιώσουν τις εκφραστικές τους ικανότητες στο καλλιτεχνικό τους πεδίο
Αποκτήσουν διδακτική και παιδαγωγική επάρκεια
Γνωρίσουν και θα μάθουν τα αρχιτεκτονικά επιτεύγματα από την προϊστορία στο τέλος της αρχαιότητας
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα προσφέρει μία συνολική επισκόπηση της αστικοποίησης και της αρχιτεκτονικής παραγωγής των μεγάλων πολιτισμών που αναπτύχθηκαν γύρω από τη Μεσόγειο από τη νεολιθική εποχή ώς το τέλος της Αρχαιότητας με έμφαση στην κλασική ελληνική αρχιτεκτονική. Γίνεται σύντομη παρουσίαση και κριτική ανάλυση των εδραιωμένων αντιλήψεων για την εμφάνιση, εξέλιξη και παρακμή των κυρίαρχων αρχιτεκτονικών ρευμάτων της κάθε περιόδου. Η εξέταση βασίζεται στη σύνδεση του ευρύτερου ιστορικού – πολιτικού και πολιτισμικού πλαισίου, που διαμόρφωσε και διαμορφώθηκε από τις εξελίξεις στην εδραίωση του αστικού πολιτισμού, και των εκάστοτε αρχιτεκτονικών ρευμάτων. Παρουσιάζονται, αναλύονται και ερμηνεύονται έργα - κλειδιά, που συμπυκνώνουν και αντιπροσωπεύουν τους πολιτισμικούς επικαθορισμούς κάθε περιόδου, οι οποίοι με τη σειρά τους διαμορφώνουν τις εξελίξεις στο πέρασμα του χρόνου. Αναλύονται έτσι με συνοπτικό τρόπο οι θεωρίες για τις συνέχειες και τις τομές στην εξέλιξη της Αρχιτεκτονικής της περιόδου. Συγκεκριμένα τα μαθήματα οργανώνονται ως εξής:
1. Εισαγωγή στην Ιστορία της Αρχιτεκτονικής και στη Θεωρία του Χώρου. Βασικές έννοιες
2. Νεολιθική αρχιτεκτονική στην Ευρώπη και γύρω από τη Μεσογειακή λεκάνη.
3. Αιγυπτιακή αρχιτεκτονική. Πυραμίδες, ναοί και κοσμικά κτίρια.
4. Η αρχιτεκτονική των λαών της Μεσοποταμίας. Περσική αρχιτεκτονική. Χετταίοι και Χιττίτες.
5. Η αρχιτεκτονική στη Μινωική Κρήτη και στη Μυκηναϊκή Ελλάδα
6. Η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα και τις ελληνικές αποικίες κατά τη τη γεωμετρική και την αρχαϊκή εποχή. Ο δωρικός ρυθμός στην Ελλάδα και στην Κάτω Ιταλία. Ζητήματα ορολογίας και ερμηνείας. Οι δωρικοί ναοί.
7. Ο Ιωνικός ρυθμός στην Ελλάδα και την Ιωνίας. Οι ιωνικοί ναοί. Μορφολογικά και κατασκευαστικά ζητήματα της κλασικής αρχιτεκτονικής. Οι οπτικές διορθώσεις ή εκλεπτύνσεις
8. Τα μνημεία της Ακρόπολης των Αθηνών κατά τον 5ο αιώνα. Παρθενών, Ερέχθειο, Προπύλαια και ναός Απτέρου Νίκης.
9. Ο τέταρτος αιώνας. Ο κορινθιακός ρυθμός. Η ελληνιστική εποχή. Τα μνημεία.
10. Τα δημόσια κτίρια στην Αρχαία Ελλάδα. Θέατρα, βουλευτήρια, χορηγικά μνημεία, στοές. Η αγορά, τα κτίριά της και η σημασία του δημόσιου χώρου. Το Ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα. Η κατοικία στην Αρχαία Ελλάδα.
11. Ετρούσκοι και Ρωμαίοι. Ρωμαϊκή αρχιτεκτονική. Τα υλικά και οι κατασκευαστικές μέθοδοι των Ρωμαίων. Η επίδραση της ελληνικής αρχιτεκτονικής. Γέφυρες, υδραγωγεία, θέατρα, αμφιθέατρα, λουτρά και θέρμες.
12. Η Ρωμαϊκή πολεοδομία. Το ρωμαϊκό Forum. Τα ανάκτορα, οι επαύλεις και οι κατοικίες.
13. Η αρχιτεκτονική και η πολεοδομία στη Θεσσαλονίκη κατά την ελληνιστική και τη ρωμαϊκή εποχή. Επίσκεψη στη Ρωμαϊκή Αγορά, στο Γαλεριανό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης και στο Αρχαιολογικό Μουσείο.
Λέξεις Κλειδιά
Αίγυπτος, Μεσοποταμία, Κρήτη, Μυκήνες, κλασική αρχιτεκτονική, ρωμαϊκή αρχιτεκτονική
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
J. Gympel (μετάφραση Α. Χατζηανδρέου), Ιστορία της Αρχιτεκτονικής. Από την αρχαιότητα έως σήμερα, εκδ. Κöneman, 2006, σ. 6-13.
W. Müller-Wiener (μετάφραση Μ. Σμίτ-Δούνα), Η αρχιτεκτονική στην Αρχαία Ελλάδα, Θεσσαλονίκη, 1995.
R. Furneau-Jordan (μετάφραση Δ. Ηλίας), Ιστορία της Αρχιτεκτονικής, Αθήνα, 1981, 9-93.
E. Gombrich (μετάφραση Λ. Κάσδαγλη), Το χρονικό της τέχνης, Αθήνα, 1998