Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα πρέπει να είναι σε θέση να γνωρίζουν τις κύριες θεσεις κάθε αρχαιολογικής σχολής και ρεύματος. Θα πρέπει, σε βασικό επίπεδο, να ειναι σε θέση να αναγνωρίζουν το θεωρητικό υπόβαθρο αρχαιολογικών επιχειρημάτων. Θα πρέπει επίσης να αναγνωρίζουν τα βασικα χαρακτηριστικά των αναλυτικών τεχνικών και να είναι σε θέση να επιλέγουν τις περισσότερο κατάλληλες για τη λύση αρχαιολογικών ερωτημάτων.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Σκοπός του μαθήματος είναι να δοθεί μια σφαιρική εισαγωγή στις διαστάσεις της σύγχρονης αρχαιολογίας. Στο πρώτο μέρος του μαθήματος συζητούνται τα κύρια ρεύματα της θεωρητικής αρχαιολογικής σκέψης του 20ου αιώνα. Εξετάζεται η πολιτισμική ιστορία, η διαδικαστική αρχαιολογία, η μεταδιαδικαστική αρχαιολογία και η σύγχρονη σύνθεσή τους. Στο δεύτερο μέρος εξετάζονται οι μέθοδοι και οι τεχνικές που στηρίζουν τη σύγχρονη αρχαιολογία, την ανασκαφή και την αρχαιολογία πεδίου, την αρχαιολογία του τοπίου, την αρχαιομετρία και τη βιοαρχαιολογία. Τέλος συζητείται η θέση της αρχαιολογιας στο σύγχρονο κόσμο και θίγονταιθέματα μουσειολογίας και δημόσιας αρχαιολογίας.
Πρόγραμμα διαλέξεων.
Μάθημα 1
Η Ιστορία της Αρχαιολογικής Σκέψης: Από την Αναγέννηση στον σύγχρονο κόσμο
Μάθημα 2
Θεωρία της Αρχαιολογίας: Πολιτισμική Ιστορία, Νέα Αρχαιολογία και Ανθρωπολογική Αρχαιολογία, Διαδικαστική Αρχαιολογία
Μάθημα 3
Θεωρία της Αρχαιολογίας: Ρεύματα και σύγχρονες θεωρητικές κατευθύνσεις. Μεταδιαδικαστική Αρχαιολογία, Ερμηνευτική Αρχαιολογία
Μάθημα 4
Θεωρία της Αρχαιολογίας: Ρεύματα και σύγχρονες θεωρητικές κατευθύνσεις. Θεωρία του υλικού πολιτισμού, Αρχαιολογίες των ταυτοτήτων, Έμφυλες Αρχαιολογίες
Μάθημα 5
Αρχαιολογία του πεδίου: Αρχαιολογική ανασκαφή. Βασικές αρχές
Μάθημα 6
Αρχαιολογία του πεδίου: Τεχνικές και μέθοδοι
Μάθημα 7
Αρχαιολογία του πεδίου: Η αρχαιολογική επιφανειακή έρευνα. Τηλεπισκόπηση, Γεωφυσικές διασκοπήσεις . Υποβρύχια αρχαιολογία
Μάθημα 8
Χρονολόγηση. Συμβατικές μέθοδοι σχετικής χρονολόγησης, εργαστηριακές μέθοδοι χρονολόγησης
Μάθημα 9 - Εργαστήριο
Τεχνολογία και επιστήμη των υλικών. Λιθοτεχνία, Κεραμική, Μεταλλουργία
Μάθημα 10
Περιβαλλοντική Αρχαιολογία και Βιοαρχαιολογία. Ζωοαρχαιολογία, Αρχαιοβοτανική, Γεωαρχαιολογία, Οστεοαρχαιολογία
Υπολογιστές και Αρχαιολογία. Εφαρμογές υπολογιστών στην αρχαιολογική έρευνα. Βασικές αρχές στατιστικής ανάλυσηις. Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών
Μάθημα 11
Αρχαιολογία και κοινωνία, Ειδικές ομάδες κοινού, Εκπαιδευτικά αρχαιολογικά προγράμματα. Μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι
Μάθημα 12
Βασικές έννοιες μουσειολογίας, διαχείριση αρχαιολογικής κληρονομιάς, νομοθεσία
Μάθημα 13
Επίσκεψη σε Μουσεία και χώρους της Θεσσαλονίκης
Λέξεις Κλειδιά
προϊστορική αρχαιολογία, αρχαιολογική θεωρία και μέθοδος, αρχαιολογικές τεχνικές πεδίου, αρχαιολογικές αναλυτικές τεχνικές
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Βασική εισαγωγική βιβλιογραφία για τη Θεωρία της Αρχαιολογίας
Binford, L. 1972. An Archaeological Perspective. New York: Academic Press
Binford, L. R., and S. R. Binford. 1968. New Perspectives in Archaeology. New York: Academic Press.
Childe, V. G. 1958. Retrospect. Antiquity 32:69-74.
Clarke, D. L. 1968. Analytical Archaeology. London: Methuen.
Hodder, I. 1982. Symbols in Action. Cambridge: Cambridge University Press.
—. 1984. Archaeology in 1984. Antiquity LVIII:30.
—. 1986. Reading the Past. Cambridge: Cambridge University Press.
—. 1990. Archaeology and the Post-modern. Anthropology Today 6:13-15.
—. 2001. Archaeological Theory Today. Cambridge: Polity Press.
Renfrew, C. 1984. Approaches to Social Archaeology. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Shanks, M., and C. Tilley. 1987a. Re-constructing Archaeology: Theory and Practice. Cambridge: Cambridge University Press.
—. 1987b. Social Theory and Archaeology. Cambridge: Polity Press.
Χουρμουζιάδης, Γ.Χ. 1978. Το νεολιθικό Διμήνι. Βόλος
Βασικά εγχειρίδια
Johnson, Matthew 2010. Archaeological Theory. An introduction. Blackwell Publishers, Oxford.
Green, Kevin 2002. Archaeology: An Introduction. Routledge, London.
Gamble, Clive 2004. Archaeology. The basics. Routledge, London.