ΘΕΩΡΙΕΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Γενικού Υποβάθρου

Περιγραφή Στο μάθημα αυτό παρουσιάζονται αναλυτικά και συζητούνται θέματα που σχετίζονται και επηρεάζουν την απόκτηση της δεύτερης γλώσσας ως ανεξάρτητες μεταβλητές (είτε ως προς την επιτυχή απόκτηση είτε ως προς τον χρόνο απόκτησης). Με αυτήν την έννοια το μάθημα σχετίζεται με την ‘εισαγωγή στη διδακτική των γλωσσών’ καθώς συμπληρώνει την συζήτηση στην γλωσσική παιδεία και θα ήταν χρήσιμο οι φοιτητές να μπορούν να συνδυάσουν τις γνώσεις που προσφέρονται σε αυτό το μάθημα με αυτές που έχουν αποκτήσει από το εισαγωγικό στη διδακτική των γλωσσών. Αρχικά συγκρίνονται οι όροι μάθηση και απόκτηση, οι όροι δεύτερη και ξένη γλώσσα και στην συνέχεια συζητείται ο ρόλος της πρώτης γλώσσας κατά την απόκτηση της δεύτερης. Παρουσιάζονται αποτελέσματα ερευνών που αφορούν στη συγκριτική ρητορική. Στην συνέχεια συζητούνται θέματα όπως, η ανάλυση λαθών και η έννοια του input στην απόκτηση δεύτερης γλώσσας, η διαγλώσσα, η ανατροφοδότηση, οι προσωπικές διαφορές. Παρουσιάζονται παράμετροι που επηρεάζουν την απόκτηση δεύτερης γλώσσας όπως η ηλικία, η προδιάθεση, το γνωστικό και μαθησιακό στυλ. Συζητούνται ενδελεχώς ή έννοια της ανατροφοδότησης και του κινήτρου στην γλωσσική παιδεία. Τέλος, γίνονται συγκρίσεις ανάμεσα στις μεθόδους διδασκαλίας της ξένης γλώσσας και στις θεωρίες απόκτησης δεύτερης γλώσσας και συζητούνται διαφορετικές στρατηγικές μάθησης. Διδακτικές και μαθησιακές διαδικασίες ανάπτυξης των μαθημάτων Προτείνονται 4 διαφορετικές προσεγγίσεις για την παρακολούθηση του μαθήματος που οδηγούν σε τέσσερις διαφορετικές μεθόδους αξιολόγησης (βλ. παρακάτω): 1. Παρακολούθηση των μαθημάτων. Ο φοιτητής παρακολουθεί μία σειρά διαλέξεων, ενός σεμιναρίου και ενός εργαστηρίου τάξης σε διαφορετικά θέματα που σχετίζονται με το μάθημα. Επιπροσθέτως, υπάρχουν περίοδοι για αυτόνομη μάθηση για προετοιμασία σε συγκεκριμένα θέματα πριν το σεμινάριο ή το εργαστήριο τάξης στα οποία καλείται να συμμετέχει ενεργά ο φοιτητής. Το σεμινάριο προσφέρεται με πρόσκληση ειδικών - είτε συναδέλφων από την ίδια σχολή, πανεπιστήμιο, είτε από άλλο πανεπιστήμιο – μέσω ζωντανού κατά πρόσωπο μαθήματος ή μέσω skype, είτε μέσα από βιντεοσκοπημένο μάθημα που στέλνει ο συνάδελφος με ζωντανή παρουσία για ερωτήματα, είτε μέσω βίντεο που επιλέχθηκε από το UTUBE, είτε τέλος, με προσκεκλημένους ειδικούς από τον ιδιωτικό τομέα. Το εργαστήριο τάξης (workshop) λειτουργεί με την ενεργή συμμετοχή των φοιτητών και οργανώνεται μετά από αυτόνομη μελέτη των φοιτητών σε ένα θέμα κατόπιν συνεννόησης. Οι φοιτητές μελετούν αυτόνομα (οι σε ομάδες κοινής πρακτικής και ενδιαφερόντων) καταλήγουν σε συμπεράσματα τα οποία παρουσιάζουν και διαπραγματεύονται μέσα στην τάξη. Τέλος, και σε αυτά τα εργαστήρια καλούνται για ζωντανή ή από απόσταση συνεργασία ειδικοί στο θέμα, ακαδημαϊκοί ή ιδιώτες. Τα μαθήματα εξελίσσονται σε μία περίοδο 13 εβδομάδων με 3ωρα μαθήματα ανά εβδομάδα, σύνολο 39 ώρες και αφορούν σε: α) θεωρία 12 ώρες, β) αυτόνομη μάθηση, 9 ώρες, γ) εργαστήριο τάξης για κατανόηση ερευνητικών εργασιών 3 ώρες, δ) σεμινάριο, 3 ώρες, και γ) εισαγωγικές για το μάθημα και τις εξετάσεις 6 ώρες. Επιπρόσθετα προσφέρονται 26 συμβουλευτικές ώρες κατά την διάρκεια των μαθημάτων για tutorials. Τα μαθήματα γίνονται κάθε Τρίτη 18:00 με 21:00 στην αίθουσα 15 στο υπόγειο του παλαιού κτιρίου της ΦΛΣ. Οι συμβουλευτικές ώρες προσφέρονται στις 09.00 με 11.00 ή 13.00 με 15.00 κάθε Τρίτη και Πέμπτη αντίστοιχα, είτε κατά πρόσωπο είτε μέσω skype αλλά και μετά από συνεννόηση μεταξύ του διδάσκοντα και των φοιτητών. 2. Αυτόνομη μάθηση (μελέτη) με επιστασία. Ο φοιτητής μελετάει το μαθησιακό υλικό μόνος του και έρχεται σε κατά πρόσωπο επαφή με τον διδάσκοντα είτε μέσω του skype κάθε εβδομάδα (tutorials), ατομικά ή σε ομάδες έως τεσσάρων ατόμων. Επίσης καλείται να παρακολουθήσει μέσω skype τα σεμινάρια που προσφέρονται κατά την διάρκεια των μαθημάτων. Η επίβλεψη μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω εξωτερικού συνεργάτη ειδικού στο θέμα. Αυτή η επιλογή έχει σχεδιαστεί κυρίως για φοιτητές που δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στο ΑΠΘ λόγω αναπηρίας ή εργασίας. 3. Αυτόνομη πρωτογενής εμπειρική έρευνα. Ο φοιτητής μελετάει το υλικό που προσφέρεται (με δική του δευτερογενή έρευνα) στο θέμα με το οποίο επιθυμεί να ασχοληθεί και στην συνέχεια διερευνά μία υπόθεση σε συνεχή επαφή με τον διδάσκοντα κατά πρόσωπο είτε μέσω skype. Αυτή η προσέγγιση τους μαθήματος προσφέρεται για όσους φοιτητές διδάσκουν σε μεγάλες ομάδες μαθητών σε σχολεία ή φροντιστήρια. Η εργασία που συντάσσεται στο τέλος του εξαμήνου προτείνεται για παρουσίαση σε διεθνή συνέδρια και δημοσίευση. Επίσης καλείται ο φοιτητής να παρακολουθήσει μέσω skype τα σεμινάρια που προσφέρονται κατά την διάρκεια των μαθημάτων. 4. Αυτόνομη δευτερογενής έρευνα. Ο φοιτητής προσεγγίζει ένα θέμα μέσω δευτερογενούς έρευνας μελετώντας τις απόψεις άλλων ερευνητών στο ζήτημα καταλήγοντας σε συγκεκριμένα συμπεράσματα. Κατά την διάρκεια του εξαμήνου υπάρχει συνεχής κατά πρόσωπο ή μέσω skype επαφή με τον διδάσκοντα. Επίσης καλείται να παρακολουθήσει μέσω skype τα σεμινάρια που προσφέρονται κατά την διάρκεια των μαθημάτων. Οι παραπάνω επιλογές που προσφέρονται δεν σχετίζονται με τις νοητικές ικανότητες των φοιτητών ή με τις εν γένει δεξιότητές των (που είμαι σίγουρος ότι θα ήταν ικανοποιητικές για οποιαδήποτε εργασία) αλλά με βάση τις προϋπάρχουσες γνώσεις τους στο αντικείμενο, τις διαθέσεις τους και τις προσωπικές τους υποχρεώσεις την εποχή της διδασκαλίας του μαθήματος. Απώτερος στόχος είναι η υποστήριξη των φοιτητών για την επιτυχή ολοκλήρωση της ενότητας με τα μεγαλύτερα για αυτούς επιστημονικά οφέλη. Τέλος, οι συζητήσεις μέσω skype ηχογραφούνται και αποστέλλονται στους φοιτητές μετά το πέρας της συνομιλίας ως υποστηρικτικό υλικό για την μάθησή τους. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος / επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα Στόχοι του μαθήματος είναι να διερευνήσουν και να κατανοήσουν οι φοιτητές θέματα σχετικά με την απόκτηση δεύτερης γλώσσας που θα τους βοηθήσουν να κατανοήσουν την διαδικασία της απόκτησης καλύτερα, τις παραμέτρους που εμπλέκονται και τα πιθανά λάθη των μαθητών τους και ως συνέπεια να βελτιώσουν την ποιότητα της διδασκαλίας τους. Παράλληλα, θα ασχοληθούν με ευρήματα που προέρχονται από εμπειρική έρευνα στα συγκεκριμένα θέματα. Βασικός στόχος του μαθήματος είναι η ερευνητική διάσταση σε θέματα απόκτησης δεύτερης γλώσσας. Στο τέλος του εξαμήνου οι φοιτητές θα πρέπει να μπορούν: • Να κατανοούν την διαδικασία της απόκτησης • Να κατανοούν φαινόμενα που σχετίζονται με την απόκτηση δεύτερης γλώσσας • Να συζητούν παραμέτρους που επηρεάζουν τη γλωσσική απόκτηση χρησιμοποιώντας την σωστή ορολογία • Να διερευνούν και να λαμβάνουν υπόψη τις προσωπικές διαφορές των μαθητών τους • Να κατανοούν τη διαφορετικότητα των μαθητών τους σε σχέση με το μαθησιακό και το γνωστικό τους στυλ • Να διδάσκουν και να εμπλουτίζουν με νέες στρατηγικές μάθησης στους μαθητές τους

Το μάθημα χωρίζεται σε 3 ενότητες. Σε κάθε ενότητα παρουσιάζεται και ολοκληρώνεται ένας κύκλος με διαφορετικά θέματα: 1. Η πρώτη ενότητα περιέχει δύο μαθήματα που είναι αφιερωμένα στην αρχική εισήγηση για το θέμα, στην αρχή του εξαμήνου και στην τελική με αναφορά στις εξετάσεις, στο τέλος τους εξαμήνου. 2. Η δεύτερη ενότητα προσφέρει μία αρχική συζήτηση στην σχετική ορολογία και σε παραδοσιακά θέματα, όπως η διαγλώσσα, η ανάλυση λαθών και οι προσωπικές διαφορές στην απόκτηση δεύτερης γλώσσας. 3. Η τρίτη ενότητα είναι αφιερωμένη σε θέματα της τρέχουσας σύγχρονης βιβλιογραφίας, όπως το γνωστικό και μαθησιακό στιλ ή το κίνητρο και η ανατροφοδότηση. Η δεύτερη και τρίτη ενότητα, που αποτελούν και τον πυρήνα του μαθήματος αφορούν σε διαλέξεις πάνω σε γνωστικά θέματα, εργαστήριο τάξης, σεμινάρια και πρακτική άσκηση. Δ= Διάλεξη, Ε/Τ= Εργαστήριο Τάξης. Στις διαλέξεις ο διδάσκων παρουσιάζει και συζητά θέματα σχετικά με το αντικείμενο ενώ στο εργαστήριο τάξης και στο σεμινάριο οι φοιτητές συμμετέχουν ενεργά, αφού έχουν προετοιμασθεί στο θέμα με πρότερη αυτόνομη μάθηση (σημειώνονται στο παραπάνω σχήμα ως Δ, Ε/Τ). Όπως διαφαίνεται και στο σχεδιάγραμμα παραπάνω, αλλά και στο πλαίσιο παρακάτω, κατά την διάρκεια του εξαμήνου προσφέρονται τέσσερις διαλέξεις, τρείς εβδομάδες αυτόνομης μάθησης, ένα σεμινάριο, τρία κουίζ, και δύο μαθήματα πληροφόρησης εκ των οποίων το ένα εισαγωγικό και το άλλο με θέμα τις τελικές εξετάσεις. Αναλυτικότερα τα θέματα που εξετάζονται κατά την διάρκεια των μαθημάτων είναι τα παρακάτω: ΕΒΔΟ ΜΑΔΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΕΜΑ ΧΩΡΟΣ 1η Εισαγωγή 1η Περιγραφή του μαθήματος, στόχοι, αξιολόγηση, εργασίες, μέθοδοι συνεργασίας ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ 2η Διάλεξη 2η ΟΙ ΟΡΟΙ, Σύγκριση των όρων Απόκτηση και Μάθηση, Ξένη και Δεύτερη Γλώσσα ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ 3η ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΜΑΘΗΣΗ 4η Εργαστήριο Τάξης Ο ρόλος της πρώτης γλώσσας στην απόκτηση της δεύτερης ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ 5η 1ο ΚΟΥΙΖ ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ 6η 3η ΔΙΑΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΑΘΩΝ ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΜΑΘΗΣΗ 7η ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΜΑΘΗΣΗ 8η Διάλεξη - Τα στάδια της γλωσσικής απόκτησης - Προέλευση λαθών και ανάλυση λαθών ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ 9η 2ο ΚΟΥΙΖ ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ 10η Διάλεξη 4η ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ -Ηλικία, Διάθεση, Κίνητρο, και ανατροφοδότηση στην γλωσσική απόκτηση ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ 11η Διάλεξη -ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΣΤΙΛ -Το γνωστικό και μαθησιακό στιλ και μέθοδοι και εργαλεία διερεύνησης -Στρατηγικές μάθησης ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ 12η ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ 13η 5η 3ο ΚΟΥΙΖ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Ανάλυση θεμάτων για τις τελικές εξετάσεις. ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ

Θεωρίες Απόκτησης Δεύτερης Γλώσσας, Ανατροφοδότηση, Κίνητρο, Ηλικία, Γνωστικό και μαθησιακό στιλ

14-07-2015