ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΩΝ

Ειδικού Υποβάθρου

• Απόκτηση γνώσεων και ανάπτυξη κριτικής σκέψης για τις θεωρήσεις περί προστασίας συντήρησης και αποκατάστασης των μνημείων (διαχρονικά) καθώς και για τις σύγχρονες τάσεις. • Εκπαίδευση τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη σε θέματα συντήρησης και επανάχρησης ιστορικών κτιρίων και συνόλων καθώς και κτιρίων της κληρονομιάς του μοντέρνου κινήματος. • Κατανόηση των αρχών της ολοκληρωμένης προστασίας ιστορικών κτιρίων και συγκροτημάτων. • Κατανόηση του σημαντικού ρόλου που παίζει η διατήρηση των υφιστάμενων κτιρίων για μια πιο βιώσιμη στάση για το δομημένο περιβάλλον. • Απόκτηση γνώσεων για την αναγνώριση των παθητικών περιβαλλοντικών στρατηγικών που ενσωματώνονται στο σχεδιασμό ιστορικών και παραδοσιακών κατασκευών με σκοπό τη διατήρηση και την ενίσχυσή τους κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αποκατάστασης. • Απόκτηση γνώσης υλικών και τεχνικών ιστορικών κτιρίων που ενσωματώνουν περιβαλλοντικές αξίες.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ (Ι.ΙΙ) «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΩΝ» Εξάμηνο: 1 και 2 Έτος: 1 Είδος Παρακολούθησης: Υποχρεωτικό Μάθημα ECTS: 9,0 (ανά εξάμηνο), Σύνολο: 18 Αδύναμα ωράρια: 5 , Σύνολο ωρών: 56 (ανά εξάμηνο) Σύνολο : 112 Μέθοδος εξέτασης (αξιολόγηση): Προφορική παρουσίαση και υποβολή των αποτελεσμάτων του εργαστηριακού μαθήματος (τεύχος) (Οι ενδιάμεσες παρουσιάσεις καθώς και η τελική αξιολογούνται από όλους τους επιβλέποντες καθηγητές και οι αξιολογήσεις αυτές σε συνδυασμό με την παράδοση του τελικού τεύχους της διεπιστημονικής ομάδας λαμβάνονται υπόψη στην τελική αξιολόγηση συνολικά και ανά ειδικότητα.) Υπεύθυνοι του εργαστηρίου: Μαρία Δούση, Μιχαήλ-Κωνσταντίνος Νομικός Διδάσκοντες εργαστηρίου: Αλεξάνδρα Αλεξοπούλου, Μαρία Αρακαδάκη, Ιωάννης Δουδούμης, Μαρία Δούση, Χαράλαμπος Γεωργιάδης, Όλγα Γεωργούλα, Χρήστος Ιγνατάκης, , Δημήτριος Καϊμάρης, Κωνσταντίνος Κατάκαλος, Σοφοκλής Κωτσόπουλος, Στυλιανή Λεφάκη, , Τριαντάφυλλος Μακάριος, Αναστάσιμος Τάντσης, Βασιλική Τερζή, Κωνσταντίνος Τοκμακίδης. Διδακτική συνδρομή: Σταύρος Απότσος, Λάμπρος Κωτούλας, Ιωάννης Μούρτος, Δημοσθένης Σάκκος, Ιορδάνης Σιναμίδης, Ιωάννης Ταυλάριος ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το εργαστηριακό μάθημα, που έχει διάρκεια δύο εξαμήνων, περιλαμβάνει διαλέξεις-παρουσιάσεις και πρακτική άσκηση. Οι διαλέξεις πραγματοποιούνται κάθε εβδομάδα, διαρκούν περίπου 2 ώρες και παρουσιάζονται από τους καθηγητές της Σχολής αλλά και προσκεκλημένους καθηγητές ή εξειδικευμένους εμπειρογνώμονες. Οι διαλέξεις ακολουθούν θεματικά τα στάδια ανάπτυξης του εργαστηρίου. Ως επί το πλείστον, αποτελούν μελέτες και υλοποιημένα παραδείγματα αποκατάστασης και επανάχρησης μνημείων και ιστορικών συνόλων διαφορετικών ιστορικών περιόδων και ιστορικών δομικών συστημάτων. Τα παραδείγματα αυτά αφορούν σε θεωρητικά, τεχνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα. Η πρακτική άσκηση αφορά στην εκπόνηση μας υποδειγματικής έρευνας - μελέτης αποκατάστασης από τις διεπιστημονικές ομάδες των μεταπτυχιακών φοιτητών/-τριών. Οι εργασίες που εκπονούνται στο πλαίσιο του εργαστηρίου περιλαμβάνουν την αποκατάσταση και επανάχρηση ενός ιστορικού κτιρίου ή συγκροτήματος. Τα ιστορικά κτίρια και τα σύνολα που προτείνονται είναι συνήθως διαφορετικών εποχών και επιλέγονται ώστε να είναι διαθέσιμα προς μελέτη. Έχουν υποστεί διάφορες επεμβάσεις και παρουσιάζουν φθορές και αλλοιώσεις. Κύριο καθήκον είναι η διατήρηση, η αποκατάσταση και η επανάχρηση μνημείων αυτών, χωρίς να αλλοιωθεί ο ιστορικός χαρακτήρα και την ταυτότητά τους. ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ 1. Η διεπιστημονική συνεργασία των μεταπτυχιακών φοιτητών. 2. Η υποδειγματική αντιμετώπιση μιας μελέτης αποκατάστασης και επανάχρησης σύμφωνα με τις διεθνώς καθιερωμένες προδιαγραφές. 3. Η υλοποίηση όλων των σταδίων μιας μελέτης αποκατάστασης και επανάχρησης, όπως απαιτείται και στην πράξη. 4. Η ενασχόληση των μεταπτυχιακών φοιτητών-/τριων με πραγματικά προβλήματα, που απασχολούν τις τοπικές κοινωνίες. 5. Η πρακτική εφαρμογή των θεωρητικών αρχών και γνώσεων. ΕΝΔΙΑΜΕΣΕΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ Η εργασία περιλαμβάνει τρία στάδια. Με την ολοκλήρωση κάθε σταδίου, κάθε διεπιστημονική φοιτητική ομάδα παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έρευνας-μελέτης σε όλους τους μεταπτυχιακούς φοιτητές/-τριες και στους διδάσκοντες που επιβλέπουν τις αντίστοιχες ομάδες. Για κάθε διεπιστημονική ομάδα μεταπτυχιακών φοιτητών/-τριών προβλέπεται διεπιστημονική ομάδα διδασκόντων, η οποία παρακολουθεί την εξέλιξη της έρευνας-μελέτης σε όλα τα στάδια εκπόνησής της. Οι ενδιάμεσες παρουσιάσεις καθώς και η τελική αξιολογούνται από όλους τους επιβλέποντες καθηγητές και οι αξιολογήσεις αυτές, σε συνδυασμό με την παράδοση του τελικού τεύχους της εργασίας της κάθε ομάδας λαμβάνονται υπόψη στην τελική αξιολόγηση της ομάδας συνολικά και ανά ειδικότητα. Οι παρουσιάσεις των τριών σταδίων της έρευνας-μελετών προγραμματίζονται ως εξής: Η πρώτη παρουσίαση γίνεται στα τέλη Δεκεμβρίου ή αρχές Ιανουαρίου, όταν έχει ολοκληρωθεί η ανάλυση και τεκμηρίωση των υπό μελέτη μνημείων που περιλαμβάνει την έρευνα και εργασία πεδίου και την έρευνα των αρχείων και τα αποτελέσματα έχουν καταγραφεί σε σχέδια και κείμενα. Η δεύτερη παρουσίαση πραγματοποιείται προς τα μέσα με τέλη Απριλίου, οπότε και έχει ολοκληρωθεί το στάδιο της επεξεργασίας των δεδομένων και έχουν διευκρινιστεί οι απαιτούμενες παρεμβάσεις αποκατάστασης. Η τρίτη και τελευταία παρουσίαση γίνεται γύρω στα μέσα Ιουλίου, με ταυτόχρονη παράδοση του τεύχους της εργασίας. Οι ακριβείς ημερομηνίες των τριών παρουσιάσεων ανακοινώνονται στην αρχή του ακαδημαϊκού έτους και θεωρούνται μη ανακλητές. ΤΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ, ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ, ΓΝΩΣΕΙΣ) • Απόκτηση γνώσεων και ανάπτυξη κριτικής σκέψης για τις θεωρήσεις περί προστασίας, συντήρησης και αποκατάστασης (διαχρονικά) καθώς και για τις σύγχρονες τάσεις που έχουν διαμορφωθεί πρόσφατα. • Εκπαίδευση τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη σε θέματα συντήρησης, αποκατάστασης και επανάχρησης ιστορικών κτιρίων και συνόλων καθώς και κτιρίων της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του μοντέρνου κινήματος. • Κατανόηση των αρχών της ολοκληρωμένης προστασίας ιστορικών κτιρίων και συνόλων. • Κατανόηση του σημαντικού ρόλου που παίζει η διατήρηση των υφιστάμενων κτιρίων για τη διαμόρφωση βιώσιμης απόκρισης για το δομημένο περιβάλλον. • Απόκτηση γνώσεων για την αναγνώριση των παθητικών περιβαλλοντικών στρατηγικών που ενσωματώνονται στο σχεδιασμό των ιστορικών και παραδοσιακών κατασκευών με σκοπό τη διατήρηση και την ενίσχυσή τους κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αποκατάστασης. • Απόκτηση γνώσεων σχετικά με τα υλικά και τις οικοδομικές τεχνικές των ιστορικών κτιρίων που ενσωματώνουν περιβαλλοντικές αξίες. • Απόκτηση γνώσεων σχετικά με τα νέα υλικά και τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην αποκατάσταση των μνημείων. Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ /ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Πρόσωπο με πρόσωπο διδασκαλία, των διεπιστημονικών ομάδων φοιτητών/-τριών με την αντιστοιχούσα διεπιστημονική ομάδα διδασκόντων. Η εργασία περιλαμβάνει τρία στάδια. Το πρώτο στάδιο είναι η ανάλυση και τεκμηρίωση των ιστορικών κτιρίων, που πραγματοποιήθηκε επιτόπου και στη συνέχεια η επεξεργασία των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Το δεύτερο στάδιο καλύπτει την πρώτη προσέγγιση των σεναρίων αποκατάστασης και επανάχρησης. Τέλος, το τρίτο στάδιο περιλαμβάνει τη συνολική μελέτη του έργου αποκατάστασης και επανάχρησης. Με την ολοκλήρωση κάθε σταδίου, κάθε διεπιστημονική ομάδα παρουσιάζει τα αποτελέσματα της εργασίας σε όλους τους μεταπτυχιακούς φοιτητές και καθηγητές. Για κάθε διεπιστημονική ομάδα μεταπτυχιακών φοιτητών προβλέπεται διεπιστημονική ομάδα καθηγητών, οι οποίοι παρακολουθούν την εξέλιξη της πρακτικής εργασίας σε όλα τα στάδια εκπόνησης. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ, ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ, ΚΛΠ, ΕΜΠΛΕΟΜΕΝΟΙ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Ειδικοί προσκεκλημένοι διδάσκοντες πλαισιώνουν την διδακτική ομάδα και παρέχουν διαλέξεις, συνοδεύουν τις ομάδες στο πεδίο και συμμετέχουν ενεργά στην πρακτική εργασία. Μεταξύ των ειδικών προσκεκλημένων περιλαμβάνονται επαγγελματίες με αναγνωρισμένο έργο, εκπρόσωποι φορέων όπως το Υπουργείο Πολιτισμού κ.λπ. Στο πλαίσιο του εργαστηρίου, όπως επιτρέπει και η σχετική νομοθεσία, συνεισφέρουν επίσης προσκεκλημένοι καθηγητές από άλλα Τμήματα του ΑΠΘ καθώς και από άλλα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της χώρας καθώς και ομότιμοι καθηγητές, διδάκτορες, μεταδιδακτορικοί ερευνητές και υποψήφιοι διδάκτορες. ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΜΕ ΤΙΣ ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Για την πλήρη προσομοίωση των θεμάτων του εργαστηρίου με την επαγγελματική πρακτική, το εργαστηριακό μάθημα καθιέρωσε συνεργασίες με την Τοπική Αυτοδιοίκηση καθώς και με Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, οι οποίες επιτρέπουν την πρόσβαση για μελέτη σε πολύ σημαντικά Μνημεία, ιστορικά κτίρια και συγκροτήματα. Με την ολοκλήρωση της πρακτικής εργασίας διοργανώνονται δημόσιες παρουσιάσεις που ενημερώνουν τις τους αρμόδιους φορείς και τους κατοίκους, για τα αποτελέσματα των εργασιών τους. Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές/-τριες έρχονται σε άμεση επαφή με τα πραγματικά προβλήματα των τοπικών κοινωνιών και συνεισφέρουν στην επίλυση πραγματικών προβλημάτων συντήρησης, αποκατάστασης και επανάχρησης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι τοπικές αρχές αποφασίζουν να εφαρμόσουν το αποτέλεσμα των εργασιών αυτών. Σε αυτή την περίπτωση, οι αποφοίτοί μας έχουν την ευκαιρία να δουν την ακαδημαϊκή τους εργασία να υλοποιείται. Έτσι, η μεταπτυχιακή τους εκπαίδευση ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ/ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΥΛΙΚΑ (ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ, ΠΟΡΟΙ, ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΚΛΠ). Σε κάθε ακαδημαϊκή περίοδο οι φοιτητές έχουν στη διάθεσή τους: Βιβλία και άρθρα που υπάρχουν στην βιβλιοθήκη του μεταπτυχιακού ή συγκεντρώθηκαν για τις ανάγκες του εργαστηρίου. Μεταπτυχιακές εργασίες και εργασίες προηγούμενων ετών, που έχουν ολοκληρωθεί στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος ή σε άλλα αντίστοιχα μεταπτυχιακά προγράμματα. Βιβλία, αρχεία παρουσιάσεων, ψηφιακά αρχεία, σημειώσεις κ.λπ. που διανέμονται από τους καθηγητές της σχολής ή τους προσκεκλημένους καθηγητές. Στους φοιτητές/-τριες παρέχεται επίσης όλο το σχετικό λογισμικό και όλος ο απαραίτητος εξοπλισμός για να τους βοηθήσει να ολοκληρώσουν την εργασία τους.

εργαστήριο διεπιστημονικής συνεργασίας, συντήρηση, αποκατάσταση, επανάχρηση, μνημείων

06-06-2023