Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Περιεχόμενο Μαθήματος
Να θεωρήσουμε ότι μετά το «τέλος» δεν υπάρχει τίποτε; Ή μήπως ότι παράγει πάντα το «τέλος» και την επόμενη αρχή; Και αντίστροφα: άραγε κάθε αρχή εμπερικλείει πάντα το τέλος της; Αλλά και άλλες ερωτήσεις θα μπορούσαμε επίσης να θέσουμε - ας πούμε: Έχει ακόμη νόημα η τελεολογία; Τελειώνει η αθωότητα το 1914, τελειώνει η ιστορία το 1989, όπως προέβλεπε ο Francis Fukuyama, και μπορεί ο καπιταλισμός να φανταστεί το (δικό του) τέλος; Φτάνει κανείς στο τέλος του χώρου, όταν φτάνει στα πέρατα του κόσμου; Σηματοδοτεί η εποχή μας το τέλος της εποχής της λογοτεχνίας, της γραφής και του τυπογραφικού σύμπαντος του Γουτεμβέργιου; Τι μαρτυρά μια λογοτεχνική σκηνή θανάτου, τι μαρτυρά η Αποκάλυψη ή η Νέκυια από τον Όμηρο και εξής για «τη ζωή μετά»; Πώς διαφεύγει κανείς του τέλους – με τη μέθοδο της κρυογενετικής και την προστασία του κλίματος;
Με αυτές τις ερωτήσεις, μεταξύ άλλων, καταπιάνεται το σεμινάριο, το οποίο επιχειρεί να φωτίσει λογοτεχνικές, πολιτισμικές, πολιτικές και επιστημολογικές έννοιες του «τέλους», του «τέρματος», της «παύσης», της «λήξης», της «εκπλήρωσης», χωρίς ωστόσο να αξιώνει να καλύψει όλο τους το φάσμα (και χωρίς, ασφαλώς, να αναπτύσσεται σε ευθύγραμμη χρονική ακολουθία). Διαβάζοντας και συζητώντας κριτικά διάφορα κείμενα, θα εστιάσουμε, για παράδειγμα, σε χρονικές (ιστορικές) καθώς και χωρικές (γεωγραφικές) μορφές του τέλους· θα ασχοληθούμε με το ανθρώπινο τέλος αλλά και το πλανητικό τέλος (καθώς και τις – βιολογικές ή πολιτικές – προσπάθειες αποτροπής τους)· θα αναλύσουμε σκηνοθεσίες του «τέλους» στη λογοτεχνία, τα μέσα, τον πολιτισμό και τη φιλοσοφία· και, ακόμη, θα συζητήσουμε το «τέλος του ανθρώπινου υποκειμένου» μέσα από την οπτική του κριτικού μετανθρωπισμού (Posthumanismus). Βαθμηδόν θα διαπιστώσουμε ότι «τέλος» δεν σημαίνει απλώς ολοκλήρωση και αφανισμό, αντιθέτως: είναι διαπραγμάτευση και ώθηση για δράση. Διότι όσο το τέλος επίκειται, παράγει και καθορίζει το μέλλον.