ΑΝΟΙΓΟΝΤΑΣ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: ΕΞΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ - ΕΜΒΑΘΥΝΣΗ

Eιδίκευσης / Kατεύθυνσης

Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.

- Εξοικείωση των φοιτητών και φοιτητριών με θεωρίες ερμηνείας κειμένων - Εξάσκηση στη διατύπωση ερευνητικών υποθέσων και ερωτημάτων - Κριτική μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων - Σχεδιασμός μεθοδολογίας - Διατύπωση θεωρίας (Theorie-Design)

Στο προκλητικό δοκίμιό του «Critical Understanding» ο γραμματολόγος Wayne Booth μάς προτρέπει να απευθύνουμε στα κείμενα ερωτήσεις που τα ίδια ΔΕΝ ενθαρρύνουν να κάνουμε — ακόμη και τέτοιες που εμπεριέχουν το στοιχείο της έκπληξης ή δεν φοβούνται να παρερμηνεύσουν κιόλας. Μάλιστα, προκειμένου να εκθέσει το επιχείρημά του πειστικά, παίρνει ως παράδειγμα το παραμύθι «Τα τρία γουρουνάκια και ο λύκος» και θέτει ερωτήσεις που κάθε άλλο παρά συνηθισμένες θα μπορούσαν να θεωρηθούν: Τι μαρτυρά, ας πούμε, το κείμενο αυτό για τους «μαλλιαρούς και φαλακρούς ανθρώπους», για τα «τριαδικά σχήματα», την «αρχιτεκτονική» και την «οικογενειακή δομή», το «θυμό» και το «ξεφύσημα»… Κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να προκύψει, σύμφωνα με τη γνώμη του, μια μορφή κριτικής, η οποία όχι μόνο δεν βρίσκει ξανά σε ένα κείμενο ό,τι ήδη γνωρίζει, αλλά πειραματίζεται δημιουργικά, αποδεχόμενη ακόμη και τον ρόλο της «παρανόησης», της «υπερερμηνείας». Ακούγοντας τη συμβολή του (καθώς και σε διάλογο με άλλες θεωρίες), το σεμινάριο έχει ως στόχο την πρακτική συνάντηση με κείμενα και, ακολούθως, το «άνοιγμα» ή «ξεκλείδωμά τους». Θα χρειαστεί να διατρέξουμε γι’ αυτό διάφορα στάδια: Θα εξασκηθούμε καταρχάς, βάσει συγκεκριμένων παραδειγμάτων, στην «τέχνη της ανάγνωσης» (θα ανιχνεύσουμε, λόγου χάρη, τι αποσιωπάται σε ένα κείμενο ή τι θεωρείται ως δεδομένο· τι μας λέει το κείμενο χωρίς να το ξέρει· πώς ενδεχομένως συνομιλεί με άλλες επιστήμες κτλ.). Θα δούμε, σε ένα βήμα πιο πέρα, πώς επιλέγει κανείς μια θεωρία — ή ιδανικά πώς επινοεί τη δική του («Theorie-Design»). Και θα μεταφέρουμε, τέλος, όλα αυτά στο δικό μας (επιστημονικό) κείμενο προσπαθώντας — πέρα από τους γνωστούς ακαδημαϊκούς «κορσέδες» ή σχήματα — να φτάσουμε σε μια ανάλυση που αξιώνει απόλαυση και, πάντως, δεν εκλαμβάνει τίποτε ως δεδομένο.

Ανάλυση και ερμηνεία κειμένων, θεωρίες ανάγνωσης, σχεδιασμός μεθοδολογίας

26-05-2022