ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού

Οι φοιτητές/τριες στο τέλος του εξαμήνου θα είναι σε θέση: ● να γνωρίζουν τις βασικές θεωρητικές παραδοχές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας ● να συζητούν κριτικά για τη σχέση μεταξύ της διαφοροποιημένης διδασκαλίας, της ειδικής αγωγής και της ενιαίας εκπαίδευσης ● να αναλύουν τη σημασία των ατομικών διαφορών στα ενδιαφέροντα, τις μαθησιακές προτιμήσεις και τη μαθησιακή ετοιμότητα για τον σχεδιασμό της διαφοροποίησης ● να σχεδιάζουν και να διαφοροποιούν δοκιμασίες αξιολόγησης ● να παρουσιάζουν τα μέσα και τις τεχνικές διαφοροποίησης των βασικών διαστάσεων της διδασκαλίας ● να λαμβάνουν υπόψη την παράμετρο των Μαθησιακών Δυσκολιών στη διαφοροποίηση της διδασκαλίας ● να σχεδιάζουν διαφοροποιημένο υλικό για το μάθημα της Γερμανικής ως Β΄ ξένης γλώσσας

Η ανομοιογένεια του σχολικού πληθυσμού σε συνδυασμό με την έννοια της συμπερίληψης δημιουργούν την ανάγκη για την προσαρμογή της διδασκαλίας από τους/τις εκπαιδευτικούς. Στο πλαίσιο του μαθήματος η προσαρμογή αυτή γίνεται μέσα από το μοντέλο της Διαφοροποιημένης Διδασκαλίας, το οποίο περιλαμβάνει προσαρμογές στο περιεχόμενο, την επεξεργασία και το τελικό προϊόν της διδασκαλίας, ανάλογα με το επίπεδο, τις μαθησιακές προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Ειδικότερα, μελετώνται προσεγγίσεις της διδακτικής αξιολόγησης, η διδασκαλία σε επίπεδα, η οργάνωση υλικού και δραστηριοτήτων καθώς επίσης και συγκεκριμένες πρακτικές και τεχνικές. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην κατανόηση των θεωρητικών προσεγγίσεων μέσω της πρακτικής εφαρμογής. Πρόκειται για ένα μάθημα μέσω του οποίου οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση να κατανοήσουν τις βασικές αρχές και την πρακτική εφαρμογή της διαφοροποιημένης διδασκαλίας στο πλαίσιο της τάξης των Γερμανικών. Επίσης θα κατανοήσουν τις διάφορες μεθόδους διαφοροποίησης, τον ρόλο της αξιολόγησης και της συνεργατικής διδασκαλίας. Η κατανόηση θα επέλθει ως συνδυασμός παράθεσης ορισμών, πρακτικών παραδειγμάτων, συζήτησης, μελέτης σχετικής αρθρογραφίας και εκπόνησης μίας σύντομης ομαδικής παρουσίασης σε σχέση με ένα από τα έξι θέματα που προτείνονται παρακάτω. Εκπόνηση μελέτης (project) Οι φοιτητές/τριες σε μικρές ομάδες των 4-5 ατόμων θα πρέπει να παρουσιάσουν με συντομία (7-10΄) ένα πρακτικό παράδειγμα διαφοροποίησης της διδασκαλίας (εκπόνηση μελέτης), βασιζόμενοι στη διδαχθείσα ύλη επιλέγοντας από τα ακόλουθα: 1. Διαφοροποίηση του περιβάλλοντος 2. Διαφοροποίηση του τελικού προϊόντος 3. Διαφοροποίηση της διαδικασίας 4. Διαφοροποίηση με βάση την ετοιμότητα 5. Διαφοροποίηση με βάση τα ενδιαφέροντα 6. Διαφοροποίηση με βάση το μαθησιακό προφίλ. Ανάλογα με τον αριθμό των ομάδων που θα σχηματιστούν θα οριστεί και πόσες ομάδες δύνανται να δηλώσουν την κάθε θεματική ενότητα (1-6). Το αντικείμενο που καλούνται να διδάξουν (συγκεκριμένο λεξιλογικό ή/και γραμματικό φαινόμενο) θα είναι ελεύθερης επιλογής. Παράδειγμα του ερωτηματολογίου που θα χρησιμοποιηθεί για τον ορισμό των ομάδων και την κατανομή των θεματικών ενοτήτων θα βρείτε εδώ. Εργαστηριακή άσκηση Για την επιτυχή ολοκλήρωση του σεμιναρίου οι φοιτητές/τριες σε ατομικό επίπεδο θα επιλέξουν μία από τις εργαστηριακές ασκήσεις που προτείνονται παρακάτω και συσχετίζονται με συγκεκριμένες διδακτικές ενότητες του σεμιναρίου: 1. Εργαστηριακή άσκηση 1 - Ενότητα 2> Δημιουργήστε μια δραστηριότητα, την οποία μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να καταγράψετε τις προτιμήσεις, τις δυσκολίες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών/τριών σας. Λάβετε υπόψη τη βαθμίδα εκπαίδευσης για την οποία σχεδιάζεται η δραστηριότητα. 2. Εργαστηριακή άσκηση 2 - Ενότητα 5> Μελετώντας την προτεινόμενη βιβλιογραφία καταγράψτε συνοπτικά τις προτεινόμενες τροποποιήσεις στη διδασκαλία αναφέροντας και παραδείγματα όσον αφορά τους/τις μαθητές/τριες με ΔΑΦ (Διαταραχή αυτιστικού φάσματος) ή τους μαθητές με δυσλεξία, εξετάζοντας σε μία επί μέρους δεξιότητα, όπως η Παραγωγή Γραπτού Λόγου, η Παραγωγή Προφορικού Λόγου, η Κατανόηση Ακουστικού Κειμένου, η Κατανόηση Γραπτού Κειμένου, η Ορθογραφημένη Γραφή, κ.ο.κ. 3. Εργαστηριακή άσκηση 3 - Ενότητα 7> Δημιουργήστε μία ρουμπρίκα (διαβαθμισμένα κριτήρια) για μία από τις επιμέρους δεξιότητες: Παραγωγή Γραπτού Λόγου, Παραγωγή Προφορικού Λόγου, Κατανόηση Ακουστικού Κειμένου, Κατανόηση Γραπτού Κειμένου. Σε περίπτωση που θα βασιστείτε σε υπάρχουσα ρουμπρίκα, θα πρέπει να την αναφέρετε και να εξηγήσετε τυχόν τροποποιήσεις που προτείνετε, αιτιολογώντας την απάντησή σας. Αξιολόγηση σεμιναρίου, ετεροαξιολόγηση παρουσιάσεων Προβλέπεται κατά την πρώτη διδακτική ενότητα να δοθεί λινκ στο οποίο οι φοιτητές/τριες θα μπορούν να δηλώσουν 2 επιθυμητές ενότητες για την εκπόνηση μελέτης είτε σε ομάδες είτε και ατομικά, με σκοπό να σχηματιστούν οι τελικές ομάδες με σειρά προτεραιότητας ως προς την επιλογή θέματος και με βάση τις προτιμήσεις των φοιτητών/τριών ως προς τη θεματική που επιθυμούν να επεξεργαστούν. Δίνεται ένα εύλογο χρονικό περιθώριο 14 ημερών για τη συμπλήρωσή του. Μόλις σχηματιστούν οι τελικές ομάδες από τη διδάσκουσα κοινοποιούνται άμεσα στους φοιτητές/ στις φοιτήτριες. Επίσης, κατά την πρώτη διδακτική ενότητα συμπληρώνεται ένα ανώνυμο ερωτηματολόγιο εισόδου από τους/τις φοιτητές/τριες, το οποίο συμβάλλει στην καλύτερη καταγραφή των αναγκών του τμήματος. Οι ερωτήσεις αφορούν στις προσδοκίες και στις προηγούμενες γνώσεις των φοιτητών/τριών και τα ερωτηματολόγια είναι ανώνυμα. Εφόσον γίνεται εξ’ αποστάσεως το μάθημα συμπληρώνεται επί τόπου, ενώ εφόσον γίνεται δια ζώσης ο σύνδεσμος αποστέλλεται μέσω της πλατφόρμας e-learning και δίνεται ένα εύλογο περιθώριο συμπλήρωσης 3 ημερών ή συμπληρώνεται επί τόπου στο μάθημα χειρόγραφα. Στο τέλος κάθε διδακτικής ενότητας του σεμιναρίου (Ενότητες 1-11) οι φοιτητές/τριες καλούνται να συμπληρώσουν ένα ανώνυμο ερωτηματολόγιο αξιολόγησης της συγκεκριμένης ενότητας, με στόχο τη βελτίωση της επόμενης διδακτικής ενότητας και την προσαρμογή στις εκάστοτε ανάγκες των φοιτητών/τριών. Εφόσον το μάθημα πραγματοποιείται δια ζώσης, μπορεί να συμπληρωθεί η αξιολόγηση χειρόγραφα σε μικρά ερωτηματολόγια που θα μοιραστούν στην τάξη. Επιπλέον, μετά από κάθε ομαδική παρουσίαση των φοιτητών/τριών οι συμφοιτητές/τριές τους καλούνται να συμπληρώσουν μια σύντομη ανώνυμη αξιολόγηση, της οποίας τα αποτελέσματα η διδάσκουσα θα διαβιβάσει στην κάθε ομάδα, μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασής τους σε συνδυασμό με την ανατροφοδότηση από την ίδια, ώστε να μπορέσουν να προβούν στη διόρθωση της παρουσίασής τους και στην τελική κατάθεσή της. Το εκάστοτε ερωτηματολόγιο αξιολόγησης των παρουσιάσεων προσαρμόζεται στα δεδομένα κάθε παρουσίασης (π.χ. αριθμό προτεινόμενων δραστηριοτήτων). Εφόσον το μάθημα πραγματοποιείται δια ζώσης, μπορεί να συμπληρωθεί η αξιολόγηση χειρόγραφα σε μικρά ερωτηματολόγια που θα μοιραστούν στην τάξη. 1. Einführung. Schwerpunkte des Seminars. Evaluation. Να ενημερωθούν οι φοιτητές/τριες σχετικά με τις ενότητες του σεμιναρίου και την αξιολόγηση, καθώς και για τον τρόπο που πρέπει να πραγματοποιηθεί η βιβλιογραφική ανασκόπηση. Να δοθούν συγκεκριμένες οδηγίες και παραδείγματα για την προφορική παρουσίαση. Διδασκαλία θεωρίας/ασκήσεων, παραδείγματα, συζήτηση 2. Einschätzung der Lernpräferenz. Lernverfahren. Να ενημερωθούν οι φοιτητές/τριες σχετικά με τις δυνατότητες αξιολόγησης των προτιμήσεων και ενδιαφερόντων των μαθητών κατά την έναρξη των μαθημάτων και πώς μπορεί να επηρεάσει τη μαθησιακή διαδικασία. Διδασκαλία θεωρίας/ασκήσεων, παραδείγματα, συζήτηση, εργαστηριακή άσκηση 1/1 3. Notwendigkeit der Binnendifferenzierung im DaF-Unterricht - Definition und Grundlagen. Να ενημερωθούν οι φοιτητές/τριες σχετικά με τη σημαντικότητα της διαφοροποίησης της διδασκαλίας στο μάθημα της Γερμανικής ως ξένης γλώσσας. Να πληροφορηθούν για τις βασικές αρχές και τον ορισμό της διαφοροποίησης. Διδασκαλία θεωρίας/ασκήσεων, παραδείγματα, συζήτηση 4. Binnendifferenzierung und Lernschwierigkeiten. Να ενημερωθούν οι φοιτητές/τριες σχετικά με τη δυνατότητα ανταπόκρισης στις ανάγκες των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες με την εφαρμογή της διαφοροποιημένης διδασκαλίας. Διδασκαλία θεωρίας/ασκήσεων, παραδείγματα, συζήτηση 5. Lernschwierigkeiten. Definitionen, Beispiele. Να ενημερωθούν οι φοιτητές/τριες σχετικά με τις συνηθέστερες μαθησιακές δυσκολίες που καλούνται να αντιμετωπίσουν στο πλαίσιο της τάξης Γερμανικής (Δυσλεξία, ΔΑΦ, Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα). Να γνωρίζουν τα επιμέρους χαρακτηριστικά των μαθητών/τριών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Διδασκαλία θεωρίας/ασκήσεων, εργαστηριακή άσκηση 2/2, παραδείγματα, συζήτηση 6. Beispiele von Anpassungen (Binnendifferenzierung) des EPS-XG im DaF-Unterricht. Δίνονται αναλυτικά παραδείγματα προσαρμογής του ΕΠΣ-ΞΓ και για τις δύο βαθμίδες εκπαίδευσης (Πρωτοβάθμια/Δευτεροβάθμια), τα οποία θα αποτελέσουν υποδείγματα για τις ομαδικές παρουσιάσεις που καλούνται να κάνουν οι φοιτητές/τριες στο πλαίσιο του συγκεκριμένου σεμιναρίου. Διδασκαλία θεωρίας/ασκήσεων, παραδείγματα, συζήτηση 7. Die Rolle des Assessments (für Bereitschaft, Interessen, Lernpräferenz). Die Bedeutung von abgestuften Kriterien (Rubriken). Γίνεται αναφορά στον ρόλο της αξιολόγησης. Οι φοιτητές/τριες ενημερώνονται για τα είδη της αξιολόγησης και για τη σημασία των διαβαθμισμένων κριτηρίων. Διδασκαλία θεωρίας, παραδείγματα, συζήτηση, εργαστηριακή άσκηση 3/3 8. Bereitschaftsbasierte Differenzierung. Schlüsselstrategien Abgestufter Unterricht. Οι φοιτητές/τριες ενημερώνονται σχετικά με τη διαφοροποίηση της διδασκαλίας με βάση το επίπεδο ετοιμότητας. Αναφέρονται βασικές στρατηγικές δόμησης ενός διαβαθμισμένου μαθήματος. Διδασκαλία θεωρίας, παραδείγματα, συζήτηση 9. Die Rolle der Gruppierung. Die Rolle der Lernumgebung. Εξετάζεται ο ρόλος της ομαδοποίησης. Επεξηγούνται αναλυτικά τα διάφορα είδη ομαδοποίησης (εργασία σε ζευγάρια, ατομική, σε ομάδες, jigsaw, κ.ο.κ.). Προτείνονται διαφορετικοί τρόποι χωρισμού των μαθητών/τριών σε ομάδες/ζευγάρια. Διδασκαλία θεωρίας, παραδείγματα, συζήτηση 10. Differenzierung nach Interessen. Hauptstrategien. Εξετάζεται σε βάθος η διαφοροποίηση με βάση τα ενδιαφέροντα των μαθητών/τριών. Αναφέρονται οι βασικές στρατηγικές για τον σχεδιασμό της διαφοροποίησης του μαθήματος. Διδασκαλία θεωρίας, παραδείγματα, συζήτηση 11. Differenzierung basierend auf Lernpräferenzen. Hauptstrategien. Die Rolle des Lehrers im differenzierten Unterricht. Εξετάζεται σε βάθος η διαφοροποίηση με βάση τις προτιμήσεις των μαθητών/τριών. Αναφέρονται οι βασικές στρατηγικές για τον σχεδιασμό της διαφοροποίησης του μαθήματος. Αναφέρεται ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού στη διαφοροποιημένη τάξη. Διδασκαλία θεωρίας, παραδείγματα, συζήτηση 12. Präsentationen der Gruppenarbeiten Πραγματοποιούνται οι ομαδικές παρουσιάσεις. Διδασκαλία θεωρίας, παραδείγματα, συζήτηση, παρουσίαση μελέτης/4 13. Präsentationen der Gruppenarbeiten Fazit. Richtlinien für die schriftliche Prüfung. Πραγματοποιούνται οι υπόλοιπες ομαδικές παρουσιάσεις. Να συνοψίσουμε τα βασικά σημεία του σεμιναρίου. Να δοθούν οδηγίες για τη γραπτή εξέταση. Διδασκαλία θεωρίας, παραδείγματα, συζήτηση, παρουσίαση μελέτης/5

Διδακτική, διαφοροποιημένη διδασκαλία, μαθησιακές δυσκολίες, αποτελεσματική διδασκαλία

02-10-2023