Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Ένας/Μια γεωπόνος με κατεύθυνση αγροτικής οικονομίας θα πρέπει να είναι σε θέση να απαντήσει σε ερωτήματα που πολλές φορές έρχονται σε αντίθεση-αντιπαραβολή με οικονομικές θεωρίες και μοντέλα. Για παράδειγμα πως εξηγείται το γεγονός ότι στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη οικονομία όπου προβάλλεται και επιβάλλεται πολλές φορές από την αγορά το μεγάλο μέγεθος σήμερα να επιβιώνουν μικρές-οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις; Γιατί δεν υπάρχουν πολλές γυναίκες πρόεδροι αγροτικών συνεταιρισμών; ποιός ο ρόλος των μεταναστών στη γεωργία; ποιές είναι οι στρατηγικές κοινωνικής αναπαραγωγής της αγροτικής οικογένειας; αυτά και άλλα παρόμοια ερωτήματα θα πρέπει να μπορούν να απαντήσουν οι φοιτητές και οι φοιτήτριες μετά το τέλος του μαθήματος: Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση:
1. να κατανοήσουν τις ιστορικές-κοινωνικές συνθήκες που οδήγησαν στο σημερινό μοντέλο της γεωργίας στην Ελλάδα
2. να κατανοήσoυν τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς που συνέβησαν στην αγροτική κοινωνία και στο γεωργικό επάγγελμα
3. να συνδράμoυν στην επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η αγροτική οικονομία υιοθετώντας μια κοινωνιολογική ματιά
4. να κατανοήσoουν τις αιτίες και τις επιπτώσεις της φτώχειας και των κοινωνικών αποκλεισμών στον αγροτικό χώρο
5. να ερμηνεύσουν τους κοινωνικούς παράγοντες που οδηγούν σε έμφυλες ανισότητες στην ύπαίθρο
6. να καλλιεργήσουν δεξιότητες στην εκτίμηση θεωρητικών και μεθοδολογικών εργαλείων της αγροτικής κοινωνιολογίας
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το αντικείμενο του μαθήματος αφορά στην κατανόηση του ραγδαία μεταβαλλόμενου κοινωνικού περιβάλλοντος της υπαίθρου και των μετασχηματισμών που υφίστανται το γεωργικό-κτηνοτροφικό επάγγελμα (ταυτότητες γεωργών) αλλά και η ίδια η αγροτική κοινωνία. Υιοθετώντας την ματιά και το εργαλειακό απόθεμα των κοινωνικών επιστημών (θεωρίες και εμπειρικές έρευνες) προσπαθούμε να κατανοήσουμε τους παράγοντες που εμποδίζουν την κοινωνική αλλαγή στην ύπαιθρο, να ερμηνεύσουμε τους λόγους των συγκρούσεων γύρω από διαφορετικές διεκδικήσεις της έννοιας της αγροτικότητας (λ.χ διεκδικήσεις για τους φυσικούς πόρους) κ.α. Το μάθημα ξεκινά με Εισαγωγή στην Αγροτική Κοινωνία & Αγροτική Κοινωνιολογία, την εξέλιξη της αγροτικής κοινωνίας στην Ελλάδα (Το Αγροτικό Ζήτημα και η μεγάλη Αγροτική Μεταρρύθμιση), την εξέταση των συντελεστών αγροτικής παραγωγής υπό το πρίσμα των κοινωνικών διαστάσεων (πρόσβαση στη γη, αρπαγή γης και βιοκαύσιμα, εκμετάλλευση εργατών γης/μετανάστες, κοινωνικές ανισότητες και πρόσβαση στο κεφάλαιο). Εμφυλες διαστάσεις στη γεωργία. Συνεχίζουμε με ζητήματα κοινωνικής αειφορίας και ανθεκτικότητας των σύγχρονων αγροτικών κοινωνιών, εξετάζοντας ζητήματα φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, παγκόσμιων κοινωνικών κινημάτων γύρω από τα τρόφιμα και τους πόρους, αλλά και πρακτικών διεξόδων (κοινωνικής καινοτομίας) μέσα από την έννοια της Πολυδραστηριότητας της αγροτικής οικογένειας και Πολυλειτουργικότητας της υπαίθρου (αγροτουρισμός, προστασία του περιβάλλοντος και του πολιτισμού κ.α). Το μάθημα ολοκληρώνεται με ζητήματα που αφορούν στις Κοινωνικές αναπαραστάσεις της υπαίθρου (σύνδεση με το μάρκετινγκ των τροφίμων), την σχέση της πόλης με τις αγροτικές αξίες και των ρόλο της καλλιέργειας της τροφής ως εργαλείο βιωσιμότητας των σύγχρονων πόλεων (Αστική γεωργία, εναλλακτικά αγροδιατροφικά δίκτυα & Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία).
Λέξεις Κλειδιά
Μετασχηματισμός, Κοινωνική αναπαραγωγή, μετανάστες, γυναίκες, φτώχεια, διαφοροποίηση, οικογένεια, γήρανση, διαδοχή, αστεγία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ, ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ & ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ MICHAEL WOODS ΚΡΙΤΙΚΗ (2011) ΑΘΗΝΑ [ΚΩΔΙΚΟΣ: 7657864]
2. ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ, ΔΑΟΥΤΟΠΟΥΛΟΣ, Γ., ΚΑΖΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, Λ. & ΚΟΥΣΗ, Μ. (2007). ΕΚΔΌΣΕΙΣ ΖΥΓΟΣ ΑΘΗΝΑ [ΚΩΔ. 1732]
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Ανθοπούλου Θ., Μωυσίδης Α., (Επιμ.), 2001, Από τον αγροτικό χώρο στην ύπαιθρο χώρα (Συλλογικός τόμος), Εκδ. Gutemberg, Αθήνα.
Δαμιανάκος Σ. (Επιμ.), 1987, Διαδικασίες κοινωνικού μετασχηματισμού στην αγροτική Ελλάδα, Συλλογικός Τόμος, ΕΚΚΕ, Αθήνα.
Δαμιανάκος Σ., 2002, Από τον χωρικό στον αγρότη, Εκδ. Εξάντας – ΕΚΚΕ, Αθήνα.
Κασίμης Χ., Λουλούδης Λ. (Επιμ.), 1999, Ύπαιθρος Χώρα, Συλλογικός Τόμος, Εκδ. Πλέθρον, Αθήνα.
Μωυσίδης Α., Ανθοπούλου Θ., Ντυκέν Μ., 2002, Οι ηλικιωμένοι στον αγροτικό χώρο, Εκδ. Gutemberg, Αθήνα.
Παπαδόπουλος Α. (Επιμ.), 2004, Η ανάπτυξη σε μια πολυλειτουργική ύπαιθρο, Εκδ. Gutemberg, Αθήνα.
Κοβάνη, Ε. (1995) Αν γεράνου φωνήν επάκουσης. Νέοι και κοινότητα. Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών ερευνών .
Κ.Σαφιλίου, Α.Γ. Παπαδόπουλος. (2004) Οι μικροί γεωργοί στην Ελλάδα. Ποιοι θα επιβιώσουν και πώς. Gutenberg Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
for erasmus students:
Sociologia Ruralis http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/soru.2013.53.issue-1/issuetoc
Journal of Rural Sociology http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/ruso.2012.77.issue-4/issuetoc
Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/ekke/issue/archive