ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / SOCIAL EXCLUSION AND EDUCATION
ΚωδικόςΕΜ80
ΣχολήΠαιδαγωγική
ΤμήμαΠαιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή/Εαρινή
Υπεύθυνος/ηΧρήστος Τουρτούρας
ΚοινόΝαι
ΚατάστασηΜη Ενεργό
Course ID600017648

Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Ακαδημαϊκό Έτος2021 – 2022
Περίοδος ΤάξηςΧειμερινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Ώρες Εβδομαδιαία3
Ώρες Συνολικά39
Class ID
600200314

Πρόγραμμα Τάξης

ΚτίριοEducation Blue
ΌροφοςGroundfloor
ΑίθουσαΑΙΘΟΥΣΑ ΛΥΟΜΕΝΟ 1 (172)
ΗμερολόγιοTuesday 09:00 to 12:00
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
  • Υποβάθρου
  • Γενικών Γνώσεων
  • Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα πρέπει: • Να κατανοήσουν το φαινόμενο του Κοινωνικού Αποκλεισμού • Να αντιληφθούν τις διαστάσεις του στην εκπαίδευση • Να προσεγγίσουν κριτικά τις αιτίες εμφάνισης και αναπαραγωγής του • Να αναζητήσουν λύσεις σχετικά με την καταπολέμησή του • Να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με συγκεκριμένους πληθυσμούς που υποχρεώνονται σε συνθήκες κοινωνικού και εκπαιδευτικού αποκλεισμού • Να αποκτήσουν ικανότητες πολιτικού προβληματισμού και ανάλυσης κοινωνικών και εκπαιδευτικών φαινομένων
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
  • Λήψη αποφάσεων
  • Ομαδική εργασία
  • Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
  • Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Στα πλαίσια του μαθήματος επιχειρείται, καταρχήν, η διαπραγμάτευση του όρου «Κοινωνικός Αποκλεισμός» και η εκτενής ανάλυση και κατανόηση του αντίστοιχου κοινωνικού φαινομένου. Στη συνέχεια αναδεικνύονται τα βασικά χαρακτηριστικά του, που τον καθιστούν κοινωνικό πρόβλημα και αναζητούνται οι αιτίες παραγωγής, συντήρησης και αναπαραγωγής του. Περιγράφονται τα πεδία στα οποία αναπτύσσεται (επιστήμη, πολιτική, ΜΜΕ), οι τεχνικές και τα μέσα με τα οποία συντηρείται (αποσιωπήσεις, διαστρεβλώσεις, επιλεκτικές αναφορές, γενικότερα ρατσιστικά στερεότυπα και προκαταλήψεις), η ιδεολογία στη βάση της οποίας εκλογικεύεται και νομιμοποιείται, ενώ παράλληλα αναδεικνύεται η μορφή κοινωνικοοικονομικής συγκρότησης στα πλαίσια της οποίας ενσαρκώνεται. Ομοίως, μέσω μιας ευρύτερης κριτικής ανάγνωσης του φαινομένου, εξετάζεται και η ενδεχόμενη υπέρβαση και επίλυσή του. Η συζήτηση, ωστόσο, διεξάγεται με ευθείες αναγωγές στο χώρο της εκπαίδευσης, έχοντας απώτερο σκοπό την αντιμετώπιση μιας από τις ιδιαίτερες διαστάσεις του φαινομένου (εκείνης του εκπαιδευτικού αποκλεισμού). Επομένως, αναπόφευκτη κρίνεται η συμπερίληψη όλων εκείνων που τελούν σε κίνδυνο ή έχουν ήδη βιώσει τον εκπαιδευτικό και –κατ’ επέκταση- κοινωνικό αποκλεισμό στη χώρα μας (παιδιά μεταναστών, προσφύγων και παλιννοστούντων, παιδιά με αναπηρίες, παιδιά φτωχών οικογενειών και της ευρύτερης λαϊκής τάξης, Τσιγγανόπουλα κ.ά.). Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ανάλυση των πολύ συγκεκριμένων και αρκετά διαφοροποιημένων κοινωνικών και εκπαιδευτικών συνθηκών, στις οποίες υπόκεινται αυτά. Στα πλαίσια της διαπραγμάτευσης εφικτών λύσεων του φαινομένου, συζητιούνται οι όροι και παρουσιάζονται αναλυτικά οι βασικές αρχές της Διαπολιτισμικής και της Αντιρατσιστικής Εκπαίδευσης, τόσο κατ’ αντιπαράθεση μεταξύ τους όσο και με τα ιστορικά προγενέστερα, ωστόσο κυρίαρχα σήμερα, παραδείγματα της αφομοίωσης και της ενσωμάτωσης. Τέλος, ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην ανάλυση της νέας τάσης θεσμικής νομιμοποίησης εξαιρετικά ρατσιστικών, νεοναζιστικών μορφωμάτων στην παγκόσμια πολιτική σκηνή, στη βάση πάντα μιας προσπάθειας κατάδειξής τους ως βασικών πηγών κοινωνικού αποκλεισμού διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων στην Ελλάδα και διεθνώς.
Λέξεις Κλειδιά
κοινωνικός αποκλεισμός, ενσωμάτωση, αφομοίωση, διαπολιτισμική εκπαίδευση, πολυπολιτισμικότητα, αντιρατσιστική αγωγή, εκπαιδευτικός αποκλεισμός.
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Διαφάνειες
  • Πολυμεσικό υλικό
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Αξιολόγηση των Φοιτητών
Περιγραφή
Γίνεται χρήση υπολογιστή, βιντεοπροβολέα και διαφανειοσκόπιου κατά την παράδοση των μαθημάτων και την παρουσίαση των εργασιών από τις ομάδες των φοιτητών και φοιτητριών. Ακόμη, η επικοινωνία με τους φοιτητές και τις φοιτήτριες για οποιοδήποτε λόγο σχετικό με τα μαθήματα, πραγματοποιείται και μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις78
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων21
Συγγραφή εργασίας / εργασιών21
Σύνολο120
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αξιολογούνται με γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου. Στα πλαίσια αυτής, καλούνται να απαντήσουν σε ορισμένα ερωτήματα, που αναφέρονται σε συγκεκριμένο κείμενο, που τους επιδίδεται κατά τη διαδικασία της εξέτασης. Οι τοποθετήσεις τους πρέπει να στηρίζονται στις θεωρίες που έχουν συζητηθεί εκτενώς κατά τη διάρκεια των παραδόσεων. Με τον τρόπο αυτόν, ανιχνεύεται η κριτική ικανότητα τοποθέτησης και επιχειρηματολογίας σε ζητήματα καθημερινού κοινωνικού αποκλεισμού και αποκλεισμού στο χώρο της εκπαίδευσης. Ακόμη, προβλέπεται η συνοπτική παρουσίαση, σε ομαδικές εργασίες, των βασικών σημείων πολύ συγκεκριμένων βιβλίων, που θεωρείται ότι προωθούν τα βασικά περιεχόμενα του μαθήματος. Οι εργασίες είναι απαλλακτικές από την υποχρέωση συμμετοχής στις εξετάσεις.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εργασία (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Τσιάκαλος, Γ. (2006). Απέναντι στα εργαστήρια του ρατσισμού. Αθήνα: Τυπωθήτω-Αντιρρήσεις. ή Παπαδοπούλου, Δ. (2012). Κοινωνιολογία του Αποκλεισμού στην εποχή της Παγκοσμιοποίησης. Η διάρρηξη του κοινωνικού δεσμού και η αδυναμία συμμετοχής στα κοινωνικά δικαιώματα υπό συνθήκες κρίσης. Αθήνα: Τόπος.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
• Μπαλιμπάρ, Ετ., & Βαλλερστάιν, Ιμ. (1991) (μτφρ.: Άγ. Ελεφάντης & Ελ. Καλαφάτη). Φυλή, Έθνος, Τάξη. Οι διφορούμενες ταυτότητες. Αθήνα: Ο Πολίτης. • Cummins, J. (1999). Ταυτότητες υπό διαπραγμάτευση. Εκπαίδευση με σκοπό την Ενδυνάμωση σε μια Κοινωνία της Ετερότητας. Αθήνα: Gutenberg. • Τσιάκαλος, Γ., & Σπανού, Ε. (Επιμέλεια), (1999). Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια και Κοινωνικός Αποκλεισμός. Εκπαιδευτική Πολιτική στην Ευρώπη. Εταιρεία Πολιτικού Προβληματισμού Ν. Πουλαντζάς. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. • Παπαδημητρίου. Δ. Ζ. (2000). Ο Ευρωπαϊκός Ρατσισμός. Εισαγωγή στο φυλετικό μίσος. Ιστορική, Κοινωνιολογική και Πολιτική μελέτη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. • Τσιάκαλος, Γ. (2000). Οδηγός Αντιρατσιστικής Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. • Λαμπριανίδης, Λ., & Λυμπεράκη, Αντ. (2001). Αλβανοί μετανάστες στη Θεσσαλονίκη. Διαδρομές ευημερίας και παραδρομές δημόσιας εικόνας. Αθήνα: Παρατηρητής. • Κάτσικας, Χρήστος, & Πολίτου, Εύα. (2005). Εκτός «Τάξης» το «Διαφορετικό»; Τσιγγάνοι, Μειονοτικοί, Παλιννοστούντες και Αλλοδαποί στην Ελληνική Εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg. • Μαυρίδης, Μπ. (2007). Κυρίαρχος Λόγος και Κοινωνικός Αποκλεισμός. Τα πεδία της Πολιτικής, της Επιστήμης και της Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Βάνιας. • Oliver, Michael. (2009). Αναπηρία και Πολιτική. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. • Foucault, M. (2011) (μτφρ.: Τ. Μπέτζελος). Επιτήρηση και τιμωρία. Η γέννηση της φυλακής. Αθήνα: Πλέθρον. • Τουρτούρας, Χρ. (2012). (β΄ έκδοση). Σχολική αποτυχία και αποκλεισμός. Η περίπτωση των παιδιών από την πρώην Σοβιετική Ένωση. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. • Παληκίδης, Άγ. (Επιμ.) (2013) (α΄ έκδ.). Κριτικές προσεγγίσεις του ναζιστικού φαινομένου. Από την ιστοριογραφία και την πολιτική θεωρία στη σχολική ιστορική μάθηση. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. • Κυρίδης, Αργ. (Επιμ.) (2014). Ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και διά βίου μάθηση. Αθήνα: Gutenberg. • Melzer, R., & Serafin, S. (Επιμ.) (2014) (μτφρ.: Ελ. Παπαδάκη). O δεξιός εξτρεμισμός στην Ευρώπη. Αναλύσεις χωρών, αντίπαλες στρατηγικές, προσπάθειες εξόδου προς την αγορά εργασίας. Αθήνα: Πόλις. • Τσιάκαλος, Γ. (2015). Για τη ναζιστική ακροδεξιά και την πολιτική καθημερινότητα στην εποχή της κρίσης. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. • Winkler, A. H. (2015) (ανατύπωση) (μτφρ.: Άντζη Σαλταμπάση). Βαϊμάρη. Η ανάπηρη δημοκρατία 1918-1933. Αθήνα: Πόλις. • Ελευθεράκης, Γ. Θ., & Οικονομίδης, Δ. Β. (Επιμ.) (2018) (α΄ έκδ.). Παιδαγωγική και Κοινωνιολογία της Δημοκρατίας & των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων. Αθήνα: Διάδραση.
Τελευταία Επικαιροποίηση
10-06-2021