Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Περιεχόμενο Μαθήματος
Επισκόπηση της ιστορίας του Ρωμαϊκού Κράτους κατά την ύστερη ρεπουμπλικανική και την πρώϊμη αυτοκρατορική εποχή. Έμφαση σε θέματα πολιτικών θεσμών και επίσημης ιδεολογίας, διοικητικής οργάνωσης και κοινωνικής δομής τόσο κατά την περίοδο της Ελεύθερης Ρωμαϊκής Πολιτείας (res publica)όσο και μετά τη διαμόρφωση του Αυτοκρατορικού καθεστώτος (principatus). Εξέταση και ιστορικός σχολιασμός επιλεγμένων πηγών.
Εβδομάδα #1 Περίοδοι της Ρωμαϊκής Ιστορίας. Οι πηγές για την ιστορία της Αρχαίας Ρώμης: Έλληνες και Λατίνοι ιστοριογράφοι της Ρώμης. Οι απαρχές του ρωμαϊκού κράτους.
Εβδομάδα #2 Οργάνωση και θεσμοί της res publica: α) πατρίκιοι, πληβείοι και πάλη των τάξεων. β) Σύγκλητος, αξιωματούχοι και συνελεύσεις.
Εβδομάδα #3 Η ρωμαϊκή επέκταση στην Ιταλία: οι σχέσεις της Ρώμης με τους υπόλοιπους Λατίνους, οι συγκρούσεις με τους Σαμνίτες και ο πόλεμος εναντίον του Πύρρου.
Εβδομάδα #4 Η επέκταση της Ρώμης στη Δυτική Μεσόγειο: Α΄, Β΄ και Γ΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος. Η δημιουργία των επαρχιών της Σικελίας, της Σαρδηνίας, της Κορσικής, της Ισπανίας και της Αφρικής.
Εβδομάδα #5 Η επέκταση της Ρώμης στην Ανατολική Μεσόγειο: Ιλλυρικοί Πόλεμοι, Α΄ και Β΄ Μακεδονικός Πόλεμος, Αντιοχικός Πόλεμος, Γ΄ Μακεδονικός Πόλεμος, Αχαϊκός Πόλεμος. Η δημιουργία των επαρχιών της Μακεδονίας και της Ασίας. Φύση και χαρακτήρας του ρωμαϊκού ιμπεριαλισμού.
Εβδομάδα#6 Οργάνωση και εκμετάλλευση των ρωμαϊκών επαρχιών (2ος – 1ος αι. π.Χ.). Οι συνέπειες των κατακτήσεων: η διάσπαση της αριστοκρατικής συνοχής, η ανάδειξη της τάξης των ιππέων, η κρίση του 2ου αιώνα π.Χ., οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες των Γράκχων.
.
Εβδομάδα #7 Το ψυχορράγημα της res publica: πόλεμοι στη Γαλατία και στην Αφρική, η ανάδειξη του Μάριου, ο Συμμαχικός Πόλεμος. Μάριος εναντίον Σύλλα: Α΄ Εμφύλιος Πόλεμος και Α΄ Μιθριδατικός Πόλεμος. Οι μεταρρυθμίσεις του Σύλλα.
Εβδομάδα #8 Το ψυχορράγημα της res publica: Η ανάδειξη του Πομπηίου, του Κράσου και του Καίσαρα: ο πόλεμος εναντίον του Σερτωρίου, η εξέγερση του Σπάρτακου, η συνωμοσία του Κατιλίνα. Γ΄ Μιθριδατικός Πόλεμος και η δημιουργία των επαρχιών του Πόντου–Βιθυνίας και της Συρίας. Η Α΄ Τριανδρία (Κράσος, Πομπήιος, Καίσαρας) και η κατάκτηση της Γαλατίας.
Εβδομάδα #9 Το ψυχορράγημα της res publica: Β΄ Εμφύλιος Πόλεμος: Καίσαρας εναντίον Πομπηίου. Η δικτατορία και η δολοφονία του Καίσαρα. Η Β΄ Τριανδρία (Οκταβιανός, Μάρκος Αντώνιος και Μάρκος Αιμίλιος Λέπιδος) και ο Γ΄ Εμφύλιος Πόλεμος εναντίον των δολοφόνων του Καίσαρα. Η ρήξη του Οκταβιανού με τον Αντώνιο. Η ναυμαχία στο Άκτιο και η υποταγή της Αιγύπτου.
Εβδομάδα #10 Το νέο πολίτευμα του Αυγούστου. Αξιώματα και τίτλοι του πρώτου ηγεμόνα. Οι μεταρρυθμίσεις του Αυγούστου στη διοίκηση και στον στρατό της αυτοκρατορίας. Η ηγεμονία και οι κατακτήσεις του Αυγούστου (27 π.Χ. – 14 μ.Χ.).
Εβδομάδα #11 Οι διάδοχοι του Αυγούστου. Η δυναστεία των Ιουλίων-Κλαυδίων: οι ηγεμονίες του Τιβερίου, του Καλιγούλα, του Κλαυδίου και του Νέρωνα (14 – 68 μ.Χ.). Ο εμφύλιος πόλεμος του 68-69 και το έτος των τεσσάρων αυτοκρατόρων. Η δυναστεία των Φλαβίων (Βεσπασιανός, Τίτος, Δομιτιανός, 69 – 96 μ.Χ. ).
Εβδομάδα #12 Η ακμή της αυτοκρατορίας: υιοθετημένοι αυτοκράτορες και Αντωνίνοι. Οι ηγεμονίες των Νέρβα, Τραϊανού, Αδριανού, Αντωνίνου Ευσεβούς και Μάρκου Αυρηλίου. Διοικητική και κοινωνική οργάνωση. Οι πόλεις της αυτοκρατορίας. Η απονομή των ρωμαϊκών πολιτικών δικαιωμάτων.
Εβδομάδα #13 Η ηγεμονία του Κομμόδου, η δυναστεία των Σεβήρων και η κρίση του 3ου αιώνα μ.Χ.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
G. Alföldy, Ιστορία της ρωμαϊκής κοινωνίας (μετάφραση Άγγελος Χανιώτης), Αθήνα 1992.
P. Garnsey, R. Saller, Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Οικονομία, κοινωνία και πολιτισμός (μετάφραση Β. Ι. Αναστασιάδης, επιμέλεια Γ. Α. Σουρής), Ηράκλειο 1995.
M. Crawford, The Roman Republic, London² 1992.
C. Wells, The Roman Empire, London 1984.
A. Lintott, Imperium Romanum. Politics and Administration, London 1993.
M. Sartre, L’Orient romain. Paris 1990.
N., Rosenstein, R. Morstein-Marx (επιμ.), A Companion to the Roman Republic, Oxford 2006.
D. Potter, (επιμ.), A Companion to the Roman Empire, Oxford 2006.